Türkiye'nin 20 bin yıllık buzulları kayboluyor

Türkiye'nin güneydoğusunda bulunan Hakkari'nin Cilo Dağları, yaşı 20 bini bulan buzullara ev sahipliği yapıyor. Buzulların yüksekliği şu anda deniz seviyesinden 4 bin 135 metreyi buluyor, ancak bu durumun uzun süre böyle kalması beklenmiyor.

Küresel ısınma nedeniyle her yıl çok büyük alanlar kayboluyor ve bilim insanları, alanın korunması için ziyaretçilere tamamen kapatılması gerektiğini söylüyor.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Öğretim Üyesi Prof. Faruk Alaeddinoğlu, araştırmacıların son 30 yılda buzulların kapladığı alanda yüzde 55'lik bir kayıp gözlemlediklerini söyledi. 

Alaeddinoğlu, "Cilo Dağları'nda 4 bin 135 metre ile ülkenin alçak kesimlerine göre sıcaklık farkı çok daha yüksek. Bunun sonucunda erime çok daha hızlı gerçekleşiyor. Daha önce 200 metre olan buz tabakaları artık 50 metrenin altına düştü." dedi. 

Bilim insanına göre, 50 metrelik bu derinlik artık katı bir buzul kütlesi değil.

" Buzulların içinde önemli bir erime meydana geldi , çatlaklara ve kanallar ile tünellerin oluşumuna neden oldu," dedi. "Geriye kalan buzullar büyük ölçüde hasar gördü ve bozuldu."

TÜRKİYE'NİN 20 BİN YILLIK BUZULLARI ÖNÜMÜZDEKİ 20 YILDA YOK OLABİLİR

Alaeddinoğlu, eğer bu buzullar korunmazsa önümüzdeki 20 yıl içinde tamamen yok olabileceği uyarısında bulunuyor.

"Bu buzullar bir miras, Anadolu coğrafyasının en eski kalıntılarından bazılarını barındıran doğal harikalar. Bu harikaları korumamız gerekiyor."

2020 yılında milli park ilan edilen Cilo Dağları, her yıl yüzlerce doğa tutkunu ve yürüyüşçüyü bölgeye çekiyor.

Alaeddinoğlu, buzulların korunması için artık etrafının kapatılıp koruyucu bir tabaka ile örtülmesi gerektiğine inanıyor.

"Bölge, insan ziyaretçilerle oldukça hareketli hale geldi. İnsanlar buzulların üzerinde yürüyor, bu da riskli," dedi. "Ziyaretçiler buzulları yalnızca uzaktan fotoğraflamalı ."

"Gelecek nesillerin bu buzulları sadece kitaplarda okumasını değil, aynı zamanda görsel olarak da görmesini istiyoruz" diye ekledi.

BUZULLARIN KORUNMASI 'BİR HAYATTA KALMA MESELESİ'

Avrupa'daki ve dünyadaki buzullar da benzer kasvetli bir kaderle karşı karşıya. Dünya Buzul İzleme Servisi'ne (WGMS) göre,  bu buzlu manzaralar artık kayıtların tutulduğu 1975 yılından bu yana 9 milyar ton daha hafif.

Hizmetin yöneticisi Prof. Dr. Michael Zemp, "Bu, 25 metre kalınlığında, Almanya büyüklüğünde devasa bir buz bloğuna eşdeğer" diyor.

Dünya Meteoroloji Örgütü'nün (WMO) yeni Küresel İklim Durumu raporuna göre, 2022-2024 yılları arasında buzullar, kayıtlara geçen en büyük üç yıllık kaybını yaşadı.

WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, buzulların kar yağışıyla kazandığı buz miktarı ile mevsimsel erimeyle kaybettiği buz miktarı arasındaki farka atıfta bulunarak, "En negatif kütle dengesine sahip on yılın yedisi 2016'dan sonra gerçekleşti" diyor.

BM kuruluşu, bunun selden su kıtlığına ve deniz seviyesinin yükselmesine kadar "bir dizi ardışık etkiye" yol açtığı konusunda uyarıyor.

Saulo, "Buzulların korunması yalnızca çevresel, ekonomik ve toplumsal bir gereklilik değil," diyor. "Bu bir hayatta kalma meselesi."

patronlarduunyasi.com