Türk şirketlerinde aile anayasası esnedi, gençler aile şirketlerine geri dönüyor

Necla DALAN

Türkiye’de aile şirketleriyle ilgili söylenen bir söz vardır, "Birinci nesil kurar, ikinci nesil büyütür, üçüncü nesil batırır" diye... Bu söze uyan örnek epey çok ama dördüncü hatta beşinci neslin göreve geldiği şirketler de mevcut. Türkiye’de aile şirketlerinin bir derneği de var. TAİDER Aile İşletmeleri Derneği, Türkiye’deki aile işletmelerinin nesiller boyu gelişmeleri ve ülke ekonomisinin sürdürülebilir büyümesine destek olmaları amacıyla 2012 yılında İzmir’de kuruldu. Derneğin Türkiye genelinde 278 aile şirketine mensup 900 civarında üyesi bulunuyor. Bu üyelerinin yarısı 18-40 yaş arasındaki gelecek nesillerden oluşuyor. Kurumsal üyeler arasında Fiba Holding, Yaşar Holding, İnci Holding, Index Grup, Arzum, Kiğılı, Şölen, Arzum gibi alanında söz sahibi gruplar da bulunuyor.

TAİDER, uluslararası platformda aile şirketlerinin oluşturduğu İsviçre merkezli Uluslararası Aile İşletmeleri Ağı (Family Business Network International) Türkiye paydaşı. 65 ülkede 20 binden fazla aile şirketi üyesinin buluştuğu 5 binden fazla aile şirketinden oluşan FBN’de TAİDER üyeleri Türkiye’yi temsil ediyor. TAİDER, Kuzey Yıldızı sürdürülebilirlik programıyla da iş modelinden çevreye 300’ün üzerinde kriteri baz alarak aile şirketlerinin röntgenini çekiyor.

TANZİMAT DÖNEMİNDE AYASOFYA’NIN RESTORASYONUNU YAPAN İTALYAN AİLENİN TEMSİLCİSİ ZİRVEYE GELİYOR

İzmir, İstanbul, Bursa ve Ankara’dan sonra Denizli’de şube açacak olan TAİDER, düzenli olarak aile işletmeleri zirvesi de düzenliyor. 12’nci Ulusal Aile İşletmeleri Zirvesi, kasım ayında gerçekleştirilecek. “Gelecekte Kendine Özgü” teması ile düzenlenecek zirve, aile işletmelerinin köklü geleneklerini ve değerlerini korurken, aynı zamanda hızlı değişen iş dünyasında nasıl yenilikçi ve rekabetçi olabileceklerini anlamaya yönelik bir yol haritası sunmayı hedefliyor. TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Ömer Aras’ın açılış konuşmasını yapacağı zirvede Kiğılı Ailesi’nin de katılacağı birçok oturum olacak. Yurt dışından global konuşmacılar da deneyimlerini paylaşacak. Hintli, Kolombiyalı ve İtalyan konuşmacılar deneyimlerini katılımcılarla paylaşacak.

İtalyan konuşmacı Tommasso Fossati, Tanzimat döneminde Ayasofya’nın restorasyonunu yapan mimar Gaspare Trajano Fossati ve Giuseppe Fossati’nin soyundan geliyor.

ANAYASALAR RAFA KALKMIYOR, SÜREKLİ REVİZE EDİLİYOR

TAİDER Aile İşletmeleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Fatma Olten ile derneği, projelerini ve Türkiye’deki aile şirketlerini konuştuk. Küçük bir gazeteci grubu olarak dernekten Osman Aytaman, Şebnem Zeybek, Melike Özcan ve Papatya Karkıner de katıldığı buluşmamızda en merak ettiğimiz konu aile anayasası ve genç neslin aile şirketlerini ayakta tutup tutmadığı oldu. Olten, ”Artık aile anayasası için belirli bir şablon yok. Gelinler, damatlar yönetime giremez denmiyor. Her şirketin kendi şartlarına göre aile anayasası hazırlanıyor ama yazılıp rafa kaldırılmıyor. Sürekli revize ediliyor” dedi.

TAİDER üyeleri içinde çok ciddi biçimde aileye dönüş olduğuna da dikkat çeken Olten, "Dönüş oranı yüzde 80’lerin üzerinde. Yurtdışına giden var ama orada da aile şirketinin bir ayağını açıyorlar. Çoğu artık kendi kaynaklarına dönüyor. Üyelerimiz arasında en eskisi 7’nci nesil Isparta’dan Gülsan. Japonya’da 63’üncü neslin olduğu şirketler var. Bizim de en büyük hedefimiz Türkiye’de aile şirketlerinde sürdürülebilirlik” dedi.

İNCİ HOLDİNG VE ESAS HOLDİNG’İN AİLE OFİSİ VAR

Dünyada üçüncü neslin ayakta kalma oranının yüzde 5’lerden yüzde 11’lere yükseldiğini kaydeden Olten, Türkiye’de de durumun benzer olduğunu vurguladı. Ailelerin birikimlerinin değerlendirilmesi ve verimli yönetilmesi için aile ofislerinin olduğunu dile getiren Olten, sözlerine şöyle devam etti:

"Aile ofisi, ailenin mali işlerinin şirket işlerinden ayrılmasını kolaylaştıran bir yöntem ve aile bireylerinin şirket dışı yatırımlarını destekleyen bir enstrüman olarak öne çıkıyor. Belirli büyüklüğe ulaşmış ve kurumsallaşmış aile işletmeleri için farklı ihtiyaçlara göre konumlanabilen aile ofisi; vergi, hukuk, yatırım işlerinin yanı sıra rezervasyon, tatil, eğitim gibi konularda da hizmet verebiliyor. Finansal ve entelektüel sermayenin nesiller arası aktarımını, başka bir deyişle sürdürülebilir varlık yönetimini amaçladığı için kurumsallaşmanın önemli bir adımını oluşturuyor. Aile ofisleri, kaynakların yeni nesil enstrümanlarla korunması ya da zenginleştirilmesi amacı ile hem aileye hem de dışarıdan kayak sahiplerine hizmet verebiliyor. Derneğimiz üyelerinden Esas Holding Aile Ofisi, İnci Aile Ofisi gibi iyi örnekler mevcut. Önümüzdeki dönemde dünyayla paralel olarak aile ofislerinin sayısının artmasını ve çalışmalarının gelişmesini öngörüyoruz.”

TÜRK İŞ İNSANLARI JAPONYA’DA TİYATRO OYUNU SERGİLEYECEK

Bu arada TAİDER Aile İşletmeleri Derneği’nin Forum Tiyatro diye bir oluşumu da var. Toplumsal sorunlara ve işletmelerde yaşanan zorluklara dikkat çekebilmek amacıyla hayata geçirilen Forum Tiyatro son olarak “Hal’den ne Hale?” oyununu sahneledi. Erdem Eren yönetmenliğindeki oyunda TAİDER Aile İşletmeleri Derneği üyeleri Onur Eren, Neşe Gök, Sevilay Gülcüler, Seçil Beydemir Kaynak, Bengi Şen, Özlem Eren, Mustafa Bayındır, Tuğçe Gülcüler, Rojda Tekinalp, Hatice Tecim ve Gülesin Atalay performanslarını sergiledi. Oyunda, halde sebze satarken büyüyen ve bir otel zincirine sahip olan aile anlatılıyor. Aile içi ilişkilerden jenerasyon farklılıklarına, devir teslim süreçlerinden iletişim zorluklarına, sürdürülebilirlikten yaşam mücadelesine kadar geniş bir yelpazede işletmelerdeki çeşitli problemlerin ele alındığı oyun 22 Ekim’de Denizli’de sonra Bursa ve İstanbul’da sahnelenecek. Fatma Olten oyunla ilgili şunları söyledi:

"Sanatın gücünü keşfettiğimiz projelerimizden biri de Forum Tiyatro. Aile işletmelerinin yaşadığı sorunları sahnede izliyoruz ve gönüllü üyelerimizden oluşan oyuncuları yönlendirerek bu sorunları çözmeye çalışıyoruz. Seyirci oyundan karakter çıkarabiliyor veya sert bir karakteri yumuşatabiliyor. İsterse oynayabiliyor. Dünyada ilk ve tek olan projemizi bu yıl Japonya'da Family Business Network Global Zirvesi'nde anlatmak üzere davet aldık ve diğer ülkelere örnek uygulama olarak tanıtmaktan mutluluk duyacağız.”

patronlardunyasi.com