Merkez Bankası’nın 3.5 puanlık artışı yetmedi: Fonlama maliyeti 5.5, TLREF 7, ticari faiz 10 puan arttı

Türkiye piyasalarında 19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınıp tutuklanmasıyla yaşanan sarsıntının faize faturası ağır oldu. Merkez Bankası geçen hafta nisan Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini 350 baz puan artırdı ve 18 Mart’ta yüzde 42,5 olan oran yüzde 46’ya çıktı. Fonlama ve piyasa faizleri ise politika faizinden daha yüksek oranda artış gösterdi. Piyasa gösterge faizi ve BİST gecelik ortalama repo faizi aynı dönemde 7 puan, ağırlıklı fonlama maliyeti de 5.5 puan arttı. Ticari kredi faizi son bir ayda 10 puana yakın yükselirken mevduat faizi ise 5 puanın üzerinde yükseldi. 19 Mart öncesi politika faizinde 2.5 puan daha indirim beklenirken artırım yaşandığı gibi uzmanlar uzun bir süre daha faizlerde yüksek seyrin devam etmesini öngörüyor.

FONLAMADA FARKLI KANALLARLA MALİYET ARTIRILDI

Ekonomim2den Şebnem Turhan'ın haberine göre, Merkez Bankası’nın nisan toplantısına yönelik beklentisi de 250 baz puan daha indirim yönündeydi. Kredi ve mevduat faiz oranlarında ise hafif de olsa düşüş başladı. Ancak 19 Mart’ta başlayan piyasa çalkantıları tüm beklentileri alt üst ettiği gibi faiz oranlarının da yönünü yukarıya çevirdi. Merkez Bankası önce ara toplantıda faiz koridoru üst sınırını yüzde 46’ya çıkardı, ardından geçen haftaki Para Politikası Kurulu toplantısında da politika faizini yüzde 42,5’ten yüzde 46’ya, gecelik borç verme faizini de yüzde 46’dan yüzde 49’a yükseltti. Böylece hem ana araç olarak politika faizini kullanmaya döndü, hem de yüzde 49’a kadar kendine alan açtı. Ve bu alanı haftanın son işlem günü de kullandı.

18 Nisan günü Merkez Bankası 20 Mart’tan bu yana açmadığı haftalık repo ihalelerine yeniden başladı. Bu kanaldan politika faizi yani yüzde 46 ile piyasayı fonladı. Ancak fonlamanın tamamını haftalık repo ihalesi kanalından gerçekleştirmedi ve bankaları BİST’e ve gecelik borçlanmaya yönlendirdi. Böylece ağırlıklı fonlama maliyeti politika faizi olan yüzde 46’nın üzerinde oluştu. Tüm bu fonlama kanallarında faiz oranları 19 Mart öncesinden bugüne 1 ayda oldukça sert yükselişler gerçekleştirdi.

TLREF FAİZİ 1 AYDA 7 PUAN BİRDEN ARTTI

Öncelikle politika faizi 3.5 puan arttı. Diğer fonlama kanalı BİST ortalama repo faizi ise 18 Mart’ta yüzde 42,02 seviyesinde iken 18 Nisan’da yüzde 48,95’e yükseldi. Bu kanalda faiz artışı 6.93 puanla 7 puana dayandı. Merkez Bankası ağırlıklı fonlama maliyeti 18 Mart’ta yüzde 42,5 ile politika faizi oranında iken 18 Nisan’da yüzde 47,97’ye geldi. Ve 5.47 puan birden yükseldi.

En son ağırlıklı fonlama maliyetinin bu seviyelerde oluşu ocak ayı başında henüz Merkez Bankası politika faizinde ikinci indirimi yapmadan önce idi. Bir ayda fonlama maliyeti 5.5 puan, BİST ortalama repo faizi de 7 puan yükseldi. Kredi faizleri özellikle de ticari kredi faizleri için piyasanın gösterge faiz oranı TLREF faizleri ise aynı dönemde hızlı artışa imza attı. TLREF faizleri TLREF 18 Mart’ta yüzde 42,02 seviyesinde bulunuyordu. Ara toplantı ile faiz koridoru üst sınırı yüzde 46’ya çıkarıldığında TLREF faiz oranı da yüzde 46 seviyelerine dayandı. Ancak 17 Nisan’daki PPK sonrasında TLREF faiz oranları yüzde 46 politika faizinin üzerinde oluştu ve yüzde 48,99’a ulaştı. Bir ayda TLREF faizlerinde artış 6.97 puanla 7 puana yaklaştı.

TİCARİ KREDİ FAİZİNDE 10 PUANA VARAN YÜKSELİŞ

Hem Merkez Bankası’nın politika faizi artırımı hem de fonlama yapısını dağıtarak arttırdığı ağırlıklı fonlama maliyeti ve yükselen TLREF faizleri kredi ve mevduat faiz oranlarını da yukarı çekti. Bankacılık sektörü kaynaklarından edinilen bilgiye göre 17 Nisan’daki Para Politikası Kurulu kararı sonrası bazı özel bankalarda rotatif ticari kredi faizi yüzde 60-62’ye kadar çıktı. Ancak bazı bankalar dışında bankacılık sektöründe ortalama ticari kredi faizi yüzde 51-54 seviyelerinde oluştu. Yine 19 Mart öncesinde bu oranlar bankacılık sektörü kaynaklarının verdiği bilgiye göre yüzde 42,5-44 seviyelerinde bunuluyordu. Neredeyse 9-10 puanlık bir artış yaşandı 18 Mart’tan 18 Nisan’a bir ay içinde ticari kredi faizlerinde. Bankacılık sektörü kaynakları 19 Mart öncesinde nisan toplantısında politika faizinde indirim beklentileri de oluştuğu ve yılsonunda politika faizinin yüzde 25-30 seviyelerine inmesi beklendiği için uzun vadeli ticari kredileri yüzde 35 faizden bağladıklarını dile getirdi. Ancak 19 Mart ile birlikte piyasalarda yaşanan çalkantı sonrasında beklentiler 5 puan artış gösterdi. Bankacılık sektörü kaynakları artık uzun vadeli ticari kredilere de yüzde 35 seviyesinde faiz verilmesinin mümkün olmadığını ve sektörün yüksek faiz seviyesinin bir süre daha devam edeceğini vurguladı. Son 1 ayda yaşanan artışın yanı sıra 17 Nisan sonrasında da ticari kredi faizlerinde 1-1.5 puanlık artışlar hemen devreye alındı.

MEVDUATTA YÜZDE 55 FAİZ ORANI GÖRÜLDÜ

Mevduat faizleri daha yavaş olsa da politika faizindeki artışı takip etti. 18 Mart’ta yüzde 40’ın altına inen standart TL mevduat faizleri önce ara toplantı sonrasında yükselişe geçti son PPK kararıyla birlikte de yüzde 50’ye kadar yükseldi. Bankacılık sektörü kaynaklarının verdiği bilgiye göre öncelikle 32 gün gibi en düşük vadeli mevduat faizi öncelikle yükselirken PPK’nın ardından bu artış en çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli mevduat faizine de yansıdı. Bankalarda mevduat faizi oranı yüzde Mevduat faizleri özellikle 50 bin lira üzeri mevduatlarda yüzde 48’e kadar yükselmişken PPK sonrasında yüzde 50’yi veren bankalar çıktı. Hatta bankacılık sektöründe büyük hacimli mevduat için bir küçük yarış bile yaşandı ve yüzde 50 veren banka yerine yüksek hacimli mevduat yüzde 55 veren bankaya park etti.

CARRY TRADE GİRİŞİ YENİDEN BAŞLADI

Yükselen faizler 19 Mart sonrası hızlı çıkış yapan carry trade kanalından girişlerin de küçük de olsa yeniden hareketlenmesine neden olacak. Bankacılık sektörü kaynakları 18 Nisan itibariyle girişlerin başladığını belirtirken Merkez Bankası’nın da 19 Mart ile birlikte başladığı döviz satışlarının yerine döviz alımı yaptığını ifade etti. Carry trade girişleri önceki kadar yüksek olmasa da devam etmesi sert rezerv kaybı yaşayan Merkez Bankası’nın durumunu düzeltmesine yardımcı olacak.

BU FAİZLER YATIRIMLARI 2026’YA ERTELEDİ

Merkez Bankası’nın fonlama maliyetinin artması, kredi faizlerinin yükselmesi reel sektörü ve gerçek kişileri olumsuz etkileyecek. TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat enflasyonla mücadele anlamında piyasanın Merkez Bankası’nın hamlelerinden memnun olduğunu belirterek “Ancak yatırımlar ertelenecek ötelenecektir, reel sektöre olumsuz etkisi olacaktır. Yatırım kararları 2026’ya kaldı artık. Bu gelişmelerden önce dördüncü çeyrek için düşünülüyordu hepsi şimdi 2026’ya kaldı” diye konuştu. Merkez Bankası’nın verileri bir hafta öncesini veriyor. Merkez Bankası PPK’daki artış yansımadan önceki ortalama verileri de hem ticari hem de ihtiyaç kredi faizlerinin yükseldiğini ortaya koyuyor.

patronlardunyasi.com