'Yürüyen merdivenleri kapattık'

Türkiye iş dünyası, hükümetin "Bize bir şey olmaz" sözlerine kulak asmayıp krize karşı gardını sıkı tutuyor.

Küresel gelişmeleri dikkatle izleyen firmalar yıl başından itibaren almaya başladıkları tedbirleri daha da yoğunlaştırdı. İş dünyasının önde gelen isimleri, "Gelirlerimizi ve harcamalarımızı gözden geçirdik. Darbelere hazırız" diyor. Çalışanları ile toplantılar yapıp küresel krizin yaratacağı tehlikeleri anlatan yöneticiler, henüz çalışan sayısını azaltmayı ise düşünmüyor.

Yurtdışından kredi temin eden tüm şirketler, yeni dönemde borçlanmamak için yoğun çaba içinde. Öz kaynaklarını güçlendirmeye çalışan firmalar, mevcut dış borçlarını da uzun vadeye yayıyor. 2009'da yeni yatırım yapmayacak olan firmalar, verimlilik artışı ve üretim maliyetlerini düşürerek en az zararla krizi atlatmayı planlıyor. Her firma tedbirini bulunduğu sektörünün ihtiyacına göre belirliyor. Kimi firmalar mağazalarındaki yürüyen merdivenleri kapatarak enerji tasarrufu sağlarken, kimileri ise fazla mesaiyi yasaklıyor. Bir çok firma da petrol fiyatlarındaki artışa karşı alternatif enerji kaynaklarına yöneliyor. 
 
KRİZE KARŞI KİM, NASIL TEDBİRLER ALDI
 
Kibar Holding Yönetim Kurulu Üyesi Asım Kibar
SATIŞI KISA VADEYE ÇEKTİK
Olmazsa olmazlar dışındaki ek yatırımları kestik. Elimizdeki stokları hızla eritiyoruz. Uzun vadeli satışlarımızı, borçlanmaya gerek duymamak için kısa vadelere çektik. Dünyadaki rekabetçi ortama uyum sağlamak için verimliliği artıracak projeler üzerinde çalışıyoruz. Bu küresel krizde ayakta kalabilenler, çok daha büyüyecek. İşçi çıkarma planımız yok.
 
Sarar Giyim Yönetim Kurulu Başkanı Cemalettin Sarar
AZ ADAMLA ÇOK İŞ YAPIYORUZ
Az adamla çok iş yapmaya çalışıyoruz. İşten çıkarmak gibi bir politikamız yok ama verimsiz çalışanların işine son veriyoruz. Komşu ülkelere yaptığımız ihracatı artırmaya çalışıyoruz. İç piyasada durum parlak değil. Depoda mal tutmuyoruz, o devir bitti. Günlük, haftalık mal üretiyoruz. Eskiden yüzde 100 iş yapanlar, şimdi yüzde 40-50'ye düştü.
 
Boydak Holding Yönetim Kurulu Başkanvekili Mustafa Boydak:
 YATIRIMI 1 YIL ERTELEDİK
Başlamış yatırımlarımız sürecek ama önümüzdeki 1 yılda yeni yatırım yapmayacağız. Mevcut kredi havuzumuzu analiz ediyoruz. Firmalarımızı kısa vadeli risklerden arındırıyoruz. İşçi çıkarmayacağız ama 2009'da yeni işçi de almayacağız. Krizi fırsata çevirmek için önce vergi oranları ve aracılık maliyetleri düşürülmeli.
 
Boyner Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ümit Boyner
YÜRÜYEN MERDİVENLER KAPATILDI
Yatırım bütçemizin üzerinden geçiyoruz. Piyasadaki daralma önümüzdeki yıl da sürecek, moraller bozuk. Reel faizlerin aşırı yüksekliği, açık pozisyon konusunda bizi zorluyor. Yeni borçlanmalara gitmiyoruz. Mevcut borçlarımızın vadelerini olabildiğince uzatmaya çalışıyoruz. Bazı mağazalarımızda yürüyen merdivenleri kullanmıyoruz, çalışan servislerini konsolide ediyoruz.
 
Diren Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ozan Diren
BÜYÜK PARA ÇIKIŞINI KESTİK
Krizin geleceğini bekliyorduk. Döviz nakit akışımızı sürekli dengede tutuyoruz. İhracattan kaynaklı döviz girişleri ile döviz çıkışlarımızı denk getirmeye çalışıyoruz. Acil harcamalarımız yok ise büyük para çıkışlarına müsaade etmiyoruz. Enerji tasarrufu konusunda tüm birimlerimizi gözden geçiriyoruz. Bu dönemde YTL'nin değer kaybetmesinden korkmamalıyız.
 
Dalgakıran Kompresör Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Dalgakıran
YENİ ÜRÜNLERE HIZ VERDİK
Krize karşı planlarımız hazır. Üretimde yaşadığımız daralmayı, rekabet gücü yüksek olan teknolojik ürünler üreterek atlatmaya çalışıyoruz. İçerideki satış elemanlarımızı farklı alanlara kaydırıp, bayii ağımıza ağırlık veriyoruz. Dövizle uzun vadeli borçlanıyoruz. YTL'yi hala güçlü tutmaya çalışmak doğru bir politika değil. Verimliliğini artıramayan kriz yenilir.
 
Hey Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Aynur Bektaş:
UCUZ ÜRETİME YÖNELDİK
İhracat bedellerimizi sigortalıyoruz. Çalışanlarımızla sürekli toplantı halindeyiz. Müşterilerimizle de yakın temastayız. Üretimi kendi bünyemize çekerek, büyümeye odaklandık. Fabrikalarımızın bant sayısını artırıyoruz, ucuz üretime ağırlık veriyoruz. Hükümet ve finans aktörleri krize karşı çeşitli senaryolar üretmeli. İhracatın durmaması gerekiyor. Derhal IMF ile anlaşılmalı. Eximbank'a fon akışı sağlanmalı.
 
TIRSAN Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Nuhoğlu
FAZLA MESAİYİ KALDIRDIK
Tamamen verimliliği yönelik bir eylem planımız var. Son 2 aydır her türlü fazla mesaiyi kaldırdık. Müşterinin para vermeyeceği her tür üretimi kestik. Sakin olup verimliliği artıracak yöntemleri bulmalıyız. Çünkü yakın zamanda talep düşecek, enflasyonun yükselmesi ile maliyetler artacak. Mal ve hizmet ihracatında avantaj sağlayabilirsek, Türkiye krizi en az hasar ile atlatır.
 
YKM Yönetim Kurulu Üyesi Nuşin Oral
PART-TIME ÇALIŞMAYI ARTIRDIK
Hem özkaynak kullanımı hem de kredi dengemizi dikkatli oranlıyoruz. Ciddi bir dalgalanmada öz sermayemize yaslanacağız. Yeni yatırımları minimize ettik. İş ortaklarımızdan yatırım desteği alıyoruz. Operasyonel tasarruf konusunda birçok adım attık. Part-time eleman kullanımını artırdık. Enerji tasarrufu için EN-VER projesini hayata geçiriyoruz.
 
Nuh Çimento Yönetim Kurulu Başkanı Atalay Şahinoğlu:
ALTERNATİF YAKITA YÖNELDİK
Son derece düşük rakamlarla borçlanıyoruz. Çalışanlarımızın morallerini yüksek tutmak için sürekli toplantılar yapıyoruz. Elektrik kullanımını en aza indirdik. Özellikle görüntü güzelliği sağlamak için yaptığımız ışıklandırmaları üçte iki oranında azalttık. Ayrıca kömür maliyetini düşürmek amacıyla alternatif yakıtlara yöneldik. 

KRİZE KARŞI NASIL BİR REÇETE UYGULANMALI
* İhracat artışı teşvik edilmeli.
* Katma değeri yüksek ürünler üretilmeli.
* TL'deki değer kaybı engellenmemeli.
* Hükümet ve bankalar ortak senaryo üretmeli.
* IMF ile hemen anlaşma imzalanmalı.
* Kısa vadeli borçlanmalardan kaçınılmalı.
* Enerji tasarrufuna gidilmeli.
* Operasyonel giderler kısılmalı.

Aram Ekin Duran/Referans