Online muayene ile 10 dakikada antidepresan reçetesi verdiler

Pandeminin başlamasıyla birlikte online işlemler pek çok kişinin hayatına kısa sürede yerleşti. Bunlardan biri de online muayene oldu. Oksijen’den Talia Boşnak konu ile ilgili “190 TL’ye online muayene 10 dakikada antidepresan reçetesi” başlıklı yazı kaleme aldı. Boşnak’ın yazının tamamı şu şekilde:

"Çevrimiçi eğitim, uzaktan çalışma tecrübesinden sonra hayatımıza bir de online doktor muayenesi girdi. Sağlık Bakanlığı ve SGK’dan onaylı olduklarını söyleyen bu sitelerden 6 dakikada antibiyotik, 10 dakikada antidepresan reçetesi aldık.

Pandemiyle beraber hastaneler dijital ortamda doktor-hasta görüşmeleri sunmaya başlasa da,artık sadece bunun için yaratılan uygulamalar var. Öyle ki, internette çevrimiçi doktor muayenesi aradığımızda karşımıza onlarca site çıkıyor. Hepsi, Sağlık Bakanlığı’ndan onay aldıklarını ve SGK’dan onaylı e-reçete yazabildiklerini söylüyorlar. Kamera ve mikrofon açık online görüşmede, çoğunlukla 15 dakika süren muayenelerde ücret uygulamadan uygulamaya değişse de 190 TL’den başlıyor, bin TL’lere kadar çıkıyor. Farklı branşlarda doktorlar hizmet veriyor.

Devlet hastanelerinde randevu alma zorluğu ve özel hastanelerde ise 750 liradan başlayıp unvana göre 5 bin liraya ulaşan muayene ücretleri yüzünden son dönemde yaygınlaşmaya başlayan bu sistemi denemek için önce uygulamalardan birine kayıt olduk. T.C. numarası, doğum tarihi soruyor. Ardından ödeme kısmına giriliyor. 190 TL’lik ödemeyi yapınca sistem kısa sürede sizi bir doktora bağlıyor. Bizim denememizde bekleme süresi yaklaşık 5 dakika oldu ve aile hekimi uzman doktor ile kendi sistemleri üzerinden görüntülü görüşmemiz başladı. 6 dakika süren muayene sırasında doktorla aramızda şu şekilde bir diyalog geçti:

Oksijen: Boğazım ağrıyor, arada ateşim de çıkıyor.

Öksürük ve baş ağrısı?

Oksijen: Evet.

Virüs kapmış olabilirsiniz, size birkaç ilaç yazalım, ilaç alerjiniz var mı?

Oksijen: Yok diye biliyorum.

O halde, Cempes antibiyotik, Parol ve boğaz gargarası yazıyorum, kodu söyleyip eczaneden alabilirsiniz.

Oksijen: Teşekkürler, böyle sanal muayene zor oluyor mu hekimler için?

Grip gibi vakalarda ilaç yazıyoruz. Fakat karnınızın ağrıdığını söyleseydiniz, apandisitten endişelenip sizi bir hastaneye yönlendirirdik. Öte yandan avantajları da var, bakın evden işimizi yapıyoruz. (Oksijen’in notu: Doktor tarafından verilen Cempes ve diğer antibiyotikleri eczaneden almak için reçete zorunluluğu bulunuyor.)

‘1 aylık yazıyorum’

Aynı uygulamaya bu kez psikolojik sorunlarımızı anlatmak için giriyoruz. Sistem bizi yine bir aile hekimine bağlıyor. 10 dakikalık görüşmenin bitiminde Secita adlı bir antidepresan reçete ediliyor:

Oksijen: Kaç zamandır kendimi çok kötü hissediyorum, iç sıkıntı, sürekli mutsuzluk hali, evden çıkmakta zorlanıyorum.

Ne zamandır böylesiniz?

Oksijen: Yaklaşık 3 haftadır böyleyim, işe gitmekte zorlanıyorum, fakat fiziksel bir sorunum yok, içimdeki duygulardan ötürü bu haldeyim.

O kadar etkiledi sizi demek…Son zamanlarda belirgin bir stres faktörü oldu mu hayatınızda?

Oksijen: Yani, işin günlük stresi, özel bir şey yaşanmadı.

Psikoterapi gördünüz mü, ilaç kullandınız mı?

Oksijen: Bir süre terapi gördüm, kısa bir süre de ilaç tedavisi aldım.

Şu an aktif olarak görüyor musunuz?

Oksijen: Hayır bıraktım.

Ne kadar süre oldu bırakalı?

Oksijen: 2 ay oldu bırakalı, ama iyi hissetmiyorum kendimi.

Uykularınız nasıl?

Oksijen: Uykularım kötü, dalmakta zorlanıyorum.

Son zamanlarda mı başladı?

Oksijen: Öyle diyebiliriz.

İştahınız nasıl, ani kilo alma ya da verme oldu mu?

Oksijen: Bir gün çok yemek istiyorum, bir gün hiç istemiyorum.

Tek mi yaşıyorsunuz, beraber yaşadığınız biri var mı, aile ya da bir arkadaş?

Oksijen: Yok, tek yaşıyorum.

Herhangi bir hastalığınız var mı peki?

Oksijen: Fiziksel bir hastalığım yok.

İlaca başlayalım fakat şunu da söyleyeyim, böyle ilaçlar kısa süreli kullanılmıyor, başladığınızda ortalama 1 ya da 1.5 yıl kullanmak gerekebilir, bunu kabul ediyorsanız tedaviye başlamak doğru. Çünkü yarım bıraktığınızda ters tepki oluyor. Önce iyi geliyor gibi oluyor sonra daha da kötüleşiyorsunuz. Şimdi 1 aylık ilacınızı yazıyorum, bitmesine yakın bir psikiyatri doktorundan randevu alıp gitmeniz lazım.

Oksijen: Öyle mi?

Evet, ilk birkaç ay ilaca başlayıp devam edebiliyoruz, sonra devlet psikiyatri raporu olmadan karşılamıyor.

Oksijen: Peki yan etkileri?

Bir yan etkisi olmaz, fakat kişiden kişiye değişir. Hamilelik süresince asla kullanılmamalı. Bunun dışında, sizi rahatsız eden özel bir durum olursa bize de ulaşabilirsiniz ya da psikiyatriye de gidebilirsiniz. Bir alerjiniz var mı?

Oksijen: Yok.

İlacı yazıyorum. Gündüz saatlerinde alacaksınız. İlk hafta yarım doz sonra tam doz şeklinde gideceğiz.

Uzmanlar ne diyor?

BETAYLI MUAYENE SONRASI VERİLMELİ

Türkiye Psikiyatri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Gülin Özdamar Ünal’a göre, dijital ortam ve 10 dakikalık bir süre hastaya teşhis koyup antidepresan yazmak için çok yetersiz: “Secita 1.basamak tedavilerde tercih ettiğimiz bir antidepresan. İlk etapta aile hekiminin yazmaya hakkı olsa da aslında detaylı bir psikiyatri muayenesinden sonra verilmeli. Psikiyatride hastayla ilk görüşme için ideal süre 45 dakikadır. Hastanın görünüşü, duruşu, giyimi, öz bakımı, ses tonu, yüz mimikleri, bütüncül bir yaklaşımla inceleniyor. Dijital ortamda bunların çoğu gözden kaçabilir ya da hasta şikayeti abartıyorsa doktor tarafından daha zor sezilebilir. Kimi zamansa, muayenede depresyonun bir fiziksel hastalığın eşlikçisi olabileceğini düşünüp kan tahlili de istiyoruz. Yani, yüz yüze olmayan bir muayene hiç yeterli değil. Örneğin, eğer altta yatan gizli bir bipolar bozukluk varsa, kişiyi mani dönemine kaymaya tetikleyebilir. Bunun dışında ister istemez, mide-bağırsak sorunlarına, kusma, halsizlik gibi durumlara hastayı sürükleyebiliyor.”

TOPLUM SAĞLIĞI İÇİN RİSKLİ

Çevrimiçi sağlık görüşmeleriyle sadece enfeksiyon ya da psikiyatri alanlarında değil, neredeyse tüm branşlarla ilgili teşhis alınabiliyor. Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi II. Başkanı Ali İhsan Ökten, çevrimiçi sağlık hizmetinin toplum sağlığı açısından son derece riskli olduğunu anlatıyor: “Bir hekimin hastayı gerçek ortamda görmeden, hikayesini anlamadan ve dokunma ya da dinleme gibi fiziki muayeneden geçirmeden, hastaya ilaç yazması son derece sakıncalı. Sanalda yazılan ilaç hastaya uygun olmayabilir, yan etkisi olabilir veya hekim o an doğru teşhisi koyamadığı için hastalık ilerleyebilir. Sağlık Bakanalığı’nın bu uygulamalara onay vermesinin tek sebebi, uzun muayene kuyrukları, hastaların aylarca randevu alamaması.”

500 bin kişi indirdi

Çevrimiçi muayene uygulamalarından biri Elra’dan Bilal Arıcı, sistemi şöyle açıklıyor: “Bizi hastalar, bir rahatsızlığı olup 2. görüş almak için, kronik hastalığı sebebiyle biten ilacını yazdırmak veya aklını kurcalayan belirtileri Google’da aratmak yerine hekimle paylaşmak amacıyla kullanıyor. Hastayı hastaneye gitmeden doktorla buluşturuyoruz, gerektiğinde reçetesini yazıyoruz. Kameradan cildindeki bir sorunu gösteren ya da uzun uzun şikayetini anlatan hastalarımız var. Uygulamada bir günde 50-60 hasta görülüyor. 2 yılda uygulama 500 bin kişi tarafından indirildi. Aktif üye sayısı ise yaklaşık 40 bin.”

patronlardunyasi.com