Kocaeli neden Türkiye’nin en zengin şehri?

Mustafa Ali AYKOL

 

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Türkiye’nin en zengin illeri açıklandı.

İl bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla istatistikleri göz önüne alınarak hazırlanan raporda Kocaeli, önceki yıllarda olduğu gibi ilk sırada yer aldı.

TÜİK’in açıkladığı listeye göre Türkiye’nin en zengin 10 ili şu şekilde sıralandı:

1- Kocaeli

2- İstanbul

3- Tekirdağ

4- Ankara

5- İzmir

6- Bilecik

7- Kırklareli

8- Yalova

9- Bursa

10 - Antalya

Peki İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirler varken Kocaeli neden ve nasıl Türkiye’ni en zengin şehri olmayı başardı?

Kocaeli'nin Türkiye'nin en zengin şehri olması, şehrin sanayi, lojistik, coğrafya, eğitim ve yatırım ortamı gibi birçok faktörün bir araya gelmesiyle oluşmuş kompleks bir durumun sonucu.

Gelin Kocaeli’yi Türkiye’nin en zengin şehri yapan faktörleri daha yakından inceleyelim.

GENÇ VE DİNAMİK NÜFUS

Şehirde çalışma çağı olarak tanımlanan 15-64 yaş grubundaki nüfus oranı yüzde 69,76.

2023 sonu itibarıyla 2.102.907 kişilik nüfusa sahip olan Kocaeli aynı zamanda nüfus bakımından İstanbul ve Bursa'dan sonra Marmara Bölgesi'nin üçüncü büyük ili.

TÜRKİYE’NİN EN ÇOK İHRACAT YAPAN İKİNCİ ŞEHRİ

Ticaret Bakanlığı’nın yayınladığı faaliyet illerine göre ihracat verilerine göre Ağustos 2024 itibariyle Kocaeli, 2,356 milyon dolar ile Türkiye’nin en çok ihracat yapan ikinci şehri.

İlk sırada ise 5.109 milyon dolar ile İstanbul yer alıyor.

KİŞİ BAŞINA VERGİDE LİDER

Kocaeli, İstanbul'dan sonra toplanan vergilerin en fazla olduğu il. Aynı zamanda 230 bin TL kişi başı vergi ile bu alanda Türkiye’de ilk sırada.

KOCAELİ’NİN SANAYİLEŞME SÜRECİNİN GELİŞMESİNİN TARİHİ

Kocaeli'nde sanayi faaliyetlerinin izleri Osmanlı dönemine kadar uzanır. Özellikle ipek dokumacılığı ve gemicilik bu dönemde önemli sektörler arasındaydı. Hereke Fabrika-i Hümayun gibi büyük fabrikaların kurulmasıyla sanayileşme ilk adımlarını atmıştı.

Cumhuriyet ile Türkiye'nin sanayileşme hedefleri doğrultusunda Kocaeli de önemli bir merkez haline geldi. Özellikle 1930'lardan itibaren kâğıt üretimi, tekstil ve metal işleme gibi sektörlerde önemli yatırımlar yapıldı.

1960'lı yıllardan itibaren başlayan planlı kalkınma dönemi, Kocaeli'nin sanayileşmesini hızlandırdı. Otomotiv, petrokimya gibi ağır sanayi kollarında büyük yatırımlar yapıldı. Bu dönemde Gebze ve Dilovası gibi bölgeler önemli sanayi merkezleri olarak öne çıktı.

Kocaeli, bugün Türkiye'nin en büyük sanayi tesislerine ev sahipliği yapmakta. Şehirde otomotiv, metal, kimya, petrokimya gibi birçok sektörde önemli fabrikalar bulunmakta.

KOCAELİ’DEKİ EN BÜYÜK FABRİKALAR

Ford Otosan: Türkiye'nin en büyük otomobil üreticilerinden biri olan Ford Otosan, Kocaeli'de geniş bir üretim tesisine sahip.

TÜPRAŞ: TÜPRAŞ kısaltmasıyla bilinen Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş, ülkemizin en büyük petrol rafinerisi ve petrokimya kompleksi. Şirket, Kocaeli'deki tesislerinde ham petrolü işleyerek benzin, dizel, LPG gibi ürünler elde etmekte.

 

Anadolu Isuzu: Şirket, hafif kamyon, kamyonet, otobüs, midibüs ve pick-up gibi geniş bir ürün yelpazesi ile hem iç pazarda hem de dünya genelinde faaliyet gösteriyor.

Hyundai Assan: Güney Kore merkezli Hyundai Motor Group'un Türkiye'deki üretim üssü olan Hyundai Assan, i10, i20 gibi küçük sınıf otomobillerin yanı sıra SUV modellerini de üretiyor.

Oyak Renault: Renault grubunun Türkiye'deki ortaklığı olan Oyak Renault, Megane, Clio gibi modellerin yanı sıra elektrikli araçların da üretimine başladı.

 

Çolakoğlu Metalurji: Türkiye'nin önde gelen çelik üreticilerinden biri olan Çolakoğlu Metalurji, Kocaeli'deki tesislerinde çeşitli çelik ürünler üretiyor.

Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş.: Cam ambalaj sektöründe sadece Türkiye’de değil, dünyada da önemli bir yere sahip olan Şişecam, Kocaeli'deki tesislerinde çeşitli cam ambalajlar üretiyor.

Pirelli: İtalyan kökenli lastik üretim şirketi, ülkemizde uzun yıllardır faaliyet göstererek otomobil, motosiklet ve ağır vasıta lastikleri üretiyor.

Goodyear: Goodyear, dünya genelinde tanınmış bir lastik üreticisi olup, Türkiye'deki en önemli üretim tesislerinden biri de Kocaeli'de bulunmakta. Bu fabrika, hem Türkiye hem de bölgedeki lastik talebini karşılamakta ve ülke ekonomisine önemli katkılar sağlamakta.

Nuh Çimento: Nuh Çimento, Türkiye'nin köklü çimento üreticilerinden biri ve fabrikası Kocaeli'de bulunuyor. Şirket, yıllar boyunca sektöre yaptığı yatırımlar ve ürettiği çimento ile inşaat sektörüne önemli katkılar sağladı.

TÜRKİYE’NİN EN FAZLA OSB’SİNE SAHİP ŞEHRİ

Kocaeli, Türkiye'nin en önemli sanayi merkezlerinden biri olmasıyla birlikte, çok sayıda Organize Sanayi Bölgesine (OSB) ev sahipliği yapmakta.

Kocaeli'deki başlıca OSB'ler ve genel özellikleri şu şekilde:

Gebze Organize Sanayi Bölgesi: Türkiye'nin en eski ve en büyük OSB'lerinden biri olan Gebze OSB; otomotiv, kimya, metal ve plastik gibi birçok sektörde faaliyet gösteren firmaları bünyesinde barındırıyor.

Dilovası Organize Sanayi Bölgesi: Petrokimya, enerji ve lojistik sektörlerine hizmet veren büyük ölçekli tesislerin bulunduğu bir bölge.

Asım Kibar Organize Sanayi Bölgesi: Otomotiv yan sanayi, metal ve makine imalatı gibi sektörlerde faaliyet gösteren firmaların yoğunlaştığı bir bölge.

Alikahya Organize Sanayi Bölgesi: Otomotiv, metal, plastik ve ambalaj sektörlerinde faaliyet gösteren firmalara ev sahipliği yapıyor.

Arslanbey Organize Sanayi Bölgesi: Gıda, tekstil, metal ve plastik sektörlerinde faaliyet gösteren firmaların bulunduğu bir bölge.

TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK LİMANLARI KOCAELİ’DE

Kocaeli, tüm bunların yanı sıra Türkiye'nin en büyük limanlarına sahip. Bu limanlar, hem iç ticaret hem de dış ticaret açısından oldukça önemli.

Kocaeli’deki limanlar şu şekilde:

Derince Limanı: Türkiye'nin en büyük ve en işlek limanlarından biri olan Derince Limanı; konteyner taşımacılığı, genel kargo ve proje kargo taşımacılığı gibi birçok alanda hizmet vermekte.

 

Körfez Limanı: Otomotiv sektörü için önemli bir liman olan Körfez Limanı, özellikle otomobil ihracatında büyük bir paya sahip.

Gebze Limanı: Çok amaçlı bir liman olan Gebze Limanı; konteyner, genel kargo, dökme yük ve proje kargo gibi farklı yük türlerini işleyebiliyor.

Dilovası Limanı: Dilovası Limanı; petrokimya ürünleri, sıvı yükler ve genel kargo taşımacılığında uzmanlaşılan bir liman.

COĞRAFİ KONUM VE LOJİSTİK AVANTAJLARI EN BÜYÜK AVANTAJI

Kocaeli’nin Marmara Denizi kıyısında yer alması, hem deniz ulaşımı hem de turizm açısından önemli avantajlar sağlıyor.

Ayrıca İstanbul'a yakınlığı ve önemli karayolları, demiryolları ve deniz yollarına sahip olması, Kocaeli'yi önemli bir lojistik merkez haline getiriyor.

Bu durum, üretilen ürünlerin kolayca taşınmasını ve pazarlara ulaştırılmasını sağlıyor.

HAVA VE RAYLI SİSTEM ULAŞIM YATIRIMLARI

1976 yılında askeri amaçla inşa edilen Kocaeli Cengiz Topel Havalimanı, 2011’de sivil havacılık hizmetlerine açılmak üzere yeniden inşa edildi.

2 Kasım 2011 tarihinde havalimanından ilk uçuş gerçekleşti.

Bunun yanında Kocaeli’ye çok sayıda raylı sistem yatırımı da yapıldı. İstanbul – Ankara ve İstanbul – Konya olmak üzere hızlı trenler, Adapazarı-Gebze ekspres treni ve bu rotadaki demiryolu taşımacılığı Kocaeli’nde sanayinin gelişmesine büyük katkı sundu.

Son olarak Ulaştırma Bakanlığı ve Kocaeli Belediyesi’nin uzun süredir birlikte yürüttüğü Körfezray projesinde ihale süreci tamamlandı.

Projenin hayata geçmesi ile İstanbul ve Kocaeli’nin birbirine bağlanması hedefleniyor.

TÜRKİYE’NİN SANAYİ ÜSSÜ

Özetle Kocaeli, birçok farklı sebebin bir araya gelmesi neticesinde Türkiye’nin en zengin şehri olmuş durumda. Şehir, gelecekte de Türkiye'nin sanayi üssü konumunu koruyacak gibi görünmekte.

 

patronlardunyasi.com