Çalışan sayısının gerisinde kalan iller artıyor sosyal güvenlik sistemine uyarı niteliğinde tablo
Türkiye’nin beş ilinde emekli sayısı çalışan sayısını geçti. Eğer emekli sayısı son iki yılda olduğu gibi hızla artmaya devam ederse yakında beş ilde daha çalışandan çok emekli olacak. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre, 2024 yılında emeklilerinin çalışandan fazla olduğu iller Balıkesir, Giresun, Sinop, Zonguldak ve Bartın şeklinde sıralandı. En az emekliye sahip iller ise Şırnak, Şanlıurfa ve Mardin oldu.
SGK’nın açıkladığı 2024 yılı verilerine göre beş ilde çalışandan çok emekli yaşıyor. Ayrıca beş ilde de emekli sayısı neredeyse çalışan sayısına yakın. Son iki yıldaki gibi emekli sayısı artmaya devam ederse, beş ilde daha çalışandan çok emekli olacak.
SGK’nın açıkladığı verilere göre, 2024 yılında, aktif sigortalı sayısı 25.6 milyon oldu. Bunun; 18.8 milyonu işçi statüsünde (4/A), 3 milyonu Bağ-Kur’lu, 3.6 milyonu da memur statüsünde çalışanlardan oluşuyor. Geri kalanı da çırak, stajyer ve tarımda çalışanlardan oluşuyor. Geçen sene, sosyal güvenlik sisteminden yaşlılık, ölüm, malullük, iş göremezlik gelirinden oluşan pasif sigortalı sayısı ise 16.6 milyon kişi olarak gerçekleşti. Bu pasif sigortalılar arasında 12 milyonu da emekli maaşı alanlar.
2024’te, aktif çalışanlar ve pasif sigortalılarla birlikte 76.8 milyon kişi sosyal sigorta kapsamına girerken, sigortalı nüfus oranı yüzde 90 oldu. Sadece 2024 yılında emekli olan 724 bin 479 kişiye emekli aylığı bağlandı. 2023 yılında ise 2.3 milyon kişi emekli oldu ki, bunların çok büyük kısmı EYT’den emekli olanlar. Böylece son iki senede 2.9 milyon kişi emekli olarak, emekli maaşı almaya başladı.
İLK SIRADA ZONGULDAK VAR
SGK, 2024 yılında illere göre aktif çalışanlar ile sistemden aylık alanları da (pasif sigortalı ya da bunlara emekli de diyebiliriz) açıkladı. Baktığımızda, beş ilde aktiften çok pasif sigortalı bulunuyor. Bunlar hangi iller? Balıkesir’de 361.2 bin aktif çalışana karşılık 368.4 bin kişi aylık alıyor. Bir diğer il, Giresun. Giresun’da, 109 bin aktif çalışan bulunurken, emekli sayısı 120 binin üzerinde. Giresun’da nüfusun yüzde 24’ü çalışıyor, yüzde 27’si ise sosyal güvenlik sisteminden aylık alıyor.
Hürriyet’ten Noyan Doğan’ın haberine göre, Sinop’ta ise 54 bin 520 çalışana karşılık, 65 bin 514 emekli bulunuyor. Sinop’un nüfusuna oranladığımızda yüzde 29’a yakını emekli. Bir başka il Zonguldak. Zonguldak’ta, 149 bin 500 bin aktif sigortalı bulunuyor, pasif sigortalı sayısı ise 180 bin 865 kişi. Zonguldak’ta nüfusun yüzde 31’i emekli. Bartın’da ise 52 bin 313 aktif sigortalıya karşın 57 bin 600 pasif sigortalı bulunuyor. Bartın’ın nüfusuna göre de yüzde 28’i emekli.
ÇALIŞAN BAŞINA BİR EMEKLİ DÜŞMÜYOR
Bu tabloyu şöyle de okuyabiliriz. Sosyal güvenlikte en önemli kriter aktif/pasif oranı veya dengesi diyebiliriz. Bu oran kaç aktif çalışanın, kaç pasif çalışanı finanse ettiğini ya da kaç çalışanın kaç emekliyi finanse ettiğini gösteriyor. 2024 yılında bu oran 1.61 oldu. Yani, 1.61 çalışan 1 emekliye bakıyor. Sosyal güvenlik sisteminde ilk defa aktif/pasif oranı 1.61 ile en düşük seviyeyi 2024 yılında gördü. Bu işin doğrusu nedir diye sorarsanız, 4 bilemediniz 3 çalışanın bir emekliye bakmasıdır. Bu açıdan değerlendirirsek, bu beş ilde ortalama aktif/pasif dengesi 0.90’larda. Neredeyse bu 5 ilde, çalışan başına bir emekli bile düşmüyor.
EMEKLİNİN AZ ÇALIŞANIN ÇOK OLDUĞU İLLER
Şunu da belirtmekte fayda var, SGK’nın açıkladığı verilere bakıldığında beş ilin dışındaki bazı illerde de durum pek parlak değil. Mesela Amasya’da, aktif çalışan sayısı 86 bin 379 iken, şimdilik emekli sayısı 84.327. Benzer şekilde Artvin’de, 42 bin 636 kişi aktif çalışıyor, emekli sayısı ise 42 bin 490. Çorum’da 123 bin 217 çalışana karşılık 120 bin 40 pasif sigortalı bulunuyor. Edirne’de ise aktif çalışan sayısı 117 bin 604, emekli sayısı 114 bin 975. Bu da şu anlama geliyor ki, önümüzdeki birkaç yıl içinde bu iller de çalışandan çok emeklinin bulunduğu iller listesine girecek.
Tabii bir de aktif/pasif oranı yüksek olan; yani çalışanın, emekliye göre yüksek olduğu iller var. Bunların başında da Şırnak geliyor. Şırnak’ta 124.1 bin kişi aktif çalışırken, pasif sigortalı sayısı sadece 21 bin 774. Buna göre Şırnak’ta 5.7 çalışan 1 emekliye bakıyor. Bir başka il Şanlıurfa. Bu ilde de 96 bin 117 emekliye karşılık 374 bine yakın çalışan bulunuyor ki, buna göre 3.8 çalışan 1 emekliye bakıyor. Mardin’de de benzer bir durum var. 54 bin 464 emekliye karşılık 190 binden fazla çalışan var ve Mardin’de 3.4 çalışan 1 emekli bakıyor.
patronlardunyasi.com
