Türkiye’de düşen alım gücü, trafikteki araç parkının hızla yaşlanmasına neden oldu

TÜİK verilerine göre, Türkiye’de toplam araç parkının yaş ortalaması 2024 yılında yüzde 14,3’e yükselirken, 0-5 yaş arasındaki otomobillerin oranı, son 7 yılda 10 puan azalarak yüzde 24,5’e geriledi. Ekonomik model satışları azalırken, lüks araç yüzde 30’a yakın arttı.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı 2024 yılını verileri, Türkiye’de trafiğe kayıtlı toplam araçların ortalama yaşının, verinin açıklanmaya başladığı 2017 yılından bu yana 14,3 ile en yüksek seviyesine çıktığına işaret etti. Son 7 yılda toplam otomobillerde ortalama yaş 1,8 puan artışla 14,2’ye çıkarken, en yüksek artış 5,8 puanla 11-15 yaş arasında gözlendi. 6-10 yaş arası 3 puan artışla yüzde 20,3’e, 21 yaş ve üstü otomobillerin oranı da 2,8 puan artışla 25,6’ya yükseldi. 0-5 yaş arası otomobillerin oranı ise 9,8 puan seviyesinde azaldı. 2017’de her 100 otomobilden 34,3’ü yeni araç kategorisinde gösterilen 0-5 arası yaşa sahipken, bu sayı 2024’te 24,5’e geriledi.

Dünya'dan Aysel Yücel'in haberine göre, yüksek enflasyon ve krediye erişimde yaşanan zorluklar, pazardaki görünümü de değiştirdi. Türkiye’de orta sınıfın otomobile erişimi giderek zorlaşırken, lüks segment büyüdü. 1 milyon 228 milyon adetle tarihi rekorun kırıldığı 2024 yılında A, B ve C segmentinden oluşturan ekonomik modellerin satışları yüzde 2’nin üzerinde azalırken, D, E ve F segmentini kapsayan lüks otomobillerin ise yüzde 29 arttı. 2023 yılında pazarın yüzde 89’unu vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araçlar oluştururken, 2024 yılında bu pay 3,3 puan azalarak yüzde 85,7’e geriledi.

ARAÇ PARKI İKİ TEKERLE BÜYÜYOR

Düşen alım gücü vatandaşları iki tekere yöneltti. 2024 yılında motosiklet satışları yıllık bazda yüzde 26 artarak 1 milyon 207 milyon adete yaklaşırken, otomobil satışları ise aynı dönemde yüzde 1,3 artarak 980 bin adete ulaştı. 2023 yılında trafiğe kayıtlı taşıtların yüzde 53’ünü otomobil, yüzde 17,7’sini motosiklet oluşturmuştu. 2024 yılında ise trafiğe kayıtlı taşıtların yüzde 52’sini otomobil, yüzde 20’sini motosiklet oluşturdu.

MODERN VERGİ SİSTEMİ VE HURDA TEŞVİKİNE İHTİYAÇ ARTIYOR

Türkiye’de otomobile erişimin giderek zorlaşmasındaki temel nedenlerden biri de mevcut vergi sistemi. ÖTV sistemi nedeniyle Türkiye’de satılan otomobiller, fabrika çıkış fiyatının neredeyse 3 katına satılıyor. Öte yandan, son iki yıldır ÖTV matrah güncellemesi yapılmadığı için tüm modeller yüzde 80 ÖTV dilimine girmiş durumda. Sektörün önde gelen STK’larının başkanları, bu yılın başında gerçekleştirdikleri yıllık değerlendirme toplantılarında vergi sisteminde düzenleme beklediklerini, ayrıca araç parkının yenilenmesi için hurda teşvikine ihtiyaç olduğuna dikkat çekti.

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu:

“Türkiye’de ekonomik fiyatlara haiz araçlara önemli bir talep var. Vatandaşın yerli otomobillere daha uygun koşullarda ulaşabilmesi için ÖTV matrahlarında güncelleme yapılmasını istiyoruz. Bu durum yerli payındaki düşüşü de frenleyecektir. Öte yandan, Hurda teşviki ile bizce 1 taşla 3-4 kuş vurulabilir. Türkiye’nin 2053’e yönelik emisyon azaltma hedefleri var. Türkiye’de otomotiv parkının yaptığı emisyonun yüzde 95’ini parkın yarısı yapıyor. Bunun içinde ağır vasıta da var, kamyon da var, traktör de var. Yani her araç grubunun dinamiklerine göre doğru planlanmış ama çok uzun soluklu belli bir fon ayırarak ülkenin yavaş yavaş emisyonu yüksek parktan ayrılması lazım. Çünkü bu parkın kendi kendini gençleştirme oranı çok düşük Türkiye’de.”

MOBİLİTE HERKES İÇİN İHTİYAÇ

Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nin (ODMD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt:

“Türkiye’nin artık yeni teknolojileri tanımlayan, vatandaşlarımızın mobiliteye ulaşımını kolaylaştıran ve çevreye duyarlı yeni bir vergi sistemine ihtiyacı var. Her zaman ifade ettiğimiz gibi Türkiye’nin büyük bir otomotiv sektörü potansiyeli var ve mobilite herkes için bir ihtiyaç. Bununla birlikte şu anda ülkemizin çok yaşlı bir araç parkı var ve bunun gençleşmesi çok büyük önem taşıyor. Bu araç parkının gençleşmesi, yeni araç satışından ziyade trafik güvenliği, çevre ve ekonomik katkı açısından büyük önem taşıyor.”

patronlardunyasi.com