TCMB: Nisan ayında temel mal enflasyonu artabilir, hizmet enflasyonu yatay seyredecek

TCMB Para Politikası Kurulu'nun 17 Nisan'daki toplantısına ilişkin özet yayımlandı.

Tüketici fiyatlarının mart ayında yüzde 2,46 yükseldiği, yıllık enflasyonun 0,95 puan azalarak yüzde 38,10 seviyesine gerilediği anımsatılan özette, şu bilgilere yer verildi:

"B ve C endekslerinin yıllık enflasyonu sırasıyla 2,48 ve 2,79 puan azalarak yüzde 36,99 ve yüzde 37,42 olmuştur. Yıllık enflasyona katkılar gıda ve alkol-tütün-altın gruplarında artarken, hizmet, temel mallar ve enerji gruplarında gerilemiştir. Mevsimsel etkilerden arındırıldığında, aylık tüketici enflasyonu işlenmemiş gıda kaynaklı olarak bir önceki aya kıyasla yükselmiş; gıda dışı aylık tüketici enflasyonu ise sınırlı bir gerileme kaydetmiştir."

Özette, mart ayında temel mal enflasyonunun görece düşük bir seyir izlediği, hizmet enflasyonundaki zayıflama eğiliminin sürdüğü belirtildi.

Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışlarının ılımlı seyrini koruduğu aktarılan özette, hizmet sektöründe aylık enflasyonun alt gruplar genelinde yavaşladığı ulaştırma hizmetlerinde ise fiyatların düşüş kaydettiği vurgulandı.

Özette, mart ayı tüketici fiyat gelişmelerinde gıda grubunun öne çıktığı, grup aylık enflasyonunun işlenmemiş gıda kaynaklı güçlendiği kaydedildi.

Bu gelişmede olumsuz hava koşulları nedeniyle taze meyve sebze fiyatlarında görülen yükseliş belirleyici olurken, ramazan ayının da etkisiyle et fiyatlarında kaydedilen artışın da dikkat çektiği belirtilen özette, enerji fiyatlarının mart ayında yatay seyrettiği bildirildi.

Özette, küresel ham petrol fiyatlarındaki düşüş kaynaklı akaryakıt fiyatlarında gerçekleşen gerilemenin şebeke suyu fiyatlarındaki artışla dengelendiği aktarıldı.

ENFLASYONUN ANA EĞİLİMİ MART AYINDA GERİLEDİ

Enflasyonun ana eğiliminin mart ayında gerilediği belirtilen özette, mevsimsellikten arındırılmış aylık artışların B endeksinde zayıflarken C endeksinde yatay seyrettiği vurgulandı.

Özette, bu dönemde fiyat artışlarının B endeksini oluşturan gruplardan temel mallarda yükseldiği hizmet ve özellikle işlenmiş gıdada daha belirgin olmak üzere yavaşladığı ifade edildi.

Dağılım ve model bazlı ana eğilim göstergelerinin mart ayında medyan enflasyonda yatay seyre, diğer ana eğilim göstergelerinde ise gerilemeye işaret ettiğine dikkatin çekildiği özette, şu bilgilere yer verildi:

"Mart ayı itibarıyla son üç aylık dönemde mevsim etkilerinden arındırılmış ortalama fiyat artışı hem temel mallarda (yüzde 1,45) hem de hizmet sektöründe (yüzde 3,85) bir önceki aya kıyasla yavaşlamıştır. Kira hariç hizmetlerde ise bu oranın yüzde 3,48’e gerilediği izlenmiştir. Hizmet sektöründe hâkim olan fiyatlama davranışı önemli bir atalete ve şokların enflasyon üzerindeki etkilerinin uzun bir zamana yayılmasına neden olmaktadır. Bu görünümle, hizmet enflasyonu mallara göre yüksek seyrini sürdürmektedir. Ocak ayında zamana bağlı etkilerle yükselen hizmet grubu fiyat artışları şubat ve mart aylarında önemli bir zayıflama eğilimi göstermiştir. Kira enflasyonu sözleşme yenileme oranındaki mevsimsel düşüşün yanı sıra sözleşmelerdeki artış oranının yavaşlamasıyla aylık bazda yüzde 3,39’a gerilemekle birlikte yüksek seyrederek hizmetler içinde öne çıkmıştır. Kira dışındaki hizmetlerde de aylık enflasyon yavaşlayarak yüzde 1,55 düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu dönemde mevsimsel etkilerden arındırıldığında aylık enflasyonunun haberleşme, kira, ulaştırma ve lokanta otel gruplarında yavaşladığı, diğer hizmetler alt grubunda ise bir önceki aya kıyasla yükseldiği görülmüştür. Haberleşme hizmetleri aylık enflasyonu belirgin biçimde yavaşlamış, ulaştırma hizmetleri fiyatlarındaki gerilemede şehirlerarası taşımacılık öne çıkmıştır."

Özette, Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro verileri üzerinden takip edilen öncü göstergelerin nisan ayında aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağına işaret ettiği belirtildi.

Mevsimsel etkilerle düşüş gösteren sözleşme yenileme oranı yanında, yeni ve yenilenen sözleşmelerde referans alınan kira artış oranının yavaşlayarak da olsa, gerileme eğilimini koruduğunun gözlendiği ifade edilen özette, "Gerek PÖS mikro verilerinden elde edilen yeni ve yenilenen sözleşmelerde oluşan gerekse de konut değerleme raporları üzerinden takip edilen kira artış oranlarının TÜFE’deki mevcut yıllık kira enflasyonunun altında değerler aldığı ve gerilemeye devam ettiği izlenmektedir. " ifadesine yer verildi.

Özette, yurt içi üretici fiyatlarının mart ayında yüzde 1,88 arttığı, yıllık enflasyonunu 1,71 puan düşerek yüzde 23,50 ile gerileme eğilimini sürdürdüğü anımsatıldı. Böylelikle, yıllık üretici enflasyonunda 2021 yılından bu yana kaydedilen en düşük seviyelere ulaşıldığı aktarılan özette, "Mart ayında ana sanayi grupları itibarıyla, enerji grubu manşet üretici enflasyonunu sınırlarken, diğer ana gruplarda temelde Türk lirasındaki gelişmelerin yansımasıyla aylık yüzde 2’nin üzerinde fiyat artışları kaydedilmiştir. Üretici enflasyonunda gözlemlenen görece düşük seyir, tüketici tarafında mal fiyatlarını olumlu yönde etkilemektedir. " denildi.

"KÜRESEL TİCARETTE ARTAN KORUMACI EĞİLİMLERİN DEZENFLASYON SÜRECİNE OLASI ETKİLERİ YAKINDAN TAKİP EDİLMEKTEDİR"

Mart ayında uluslararası emtia fiyatlarının düşüş kaydettiği vurgulanan özette, alt gruplar bazında bakıldığında enerji grubunda belirgin olmak üzere hem enerji hem de enerji dışı emtia fiyatlarının gerilediği kaydedildi.

Enerji dışı emtia fiyatlarında yüzde 6’ya yakın gerileme gösteren tarımsal emtia fiyatlarının öne çıktığı belirtilen özette, şu değerlendirmelere yer verildi:

"Öte yandan, FAO gıda fiyatları endeksi mart ayında nispeten yatay seyretmiştir. Nisan ayının ilk yarısına bakıldığında emtia fiyatlarındaki gerilemenin enerji grubu öncülüğünde oldukça hızlandığı görülmektedir. Tarifelerdeki artış ve buna eşlik eden belirsizlik ortamında küresel ekonomide beklenen yavaşlamanın etkisiyle başta ham petrol olmak üzere emtia fiyatları önemli bir düşüş kaydetmiştir. Mart ayında ortalama 72,6 ABD doları seviyesinde olan Brent ham petrol fiyatları, 4 Nisan sonrasında 65 dolar seviyelerinde dalgalanmıştır. Küresel ticarette artan korumacı eğilimlerin küresel iktisadi faaliyet, emtia fiyatları ve sermaye akımları kanalıyla dezenflasyon sürecine olası etkileri yakından takip edilmektedir. Küresel Arz Zinciri Baskı Endeksi mart ayında tarihsel ortalamasının bir miktar altında gerçekleşmiştir. Küresel ve Çin’e yönelik konteyner endeksleri mart ayında gerilerken, kuru yük taşımacılık fiyat endeksleri aynı dönemde yükseliş göstermiştir. Döviz kuru sepeti, Euro kurunda daha belirgin olmak üzere, mart ayında yükselmiştir. Mart ayında mevsimsel etkilerden arındırılmış imalat sanayi PMI verileri hem girdi fiyatlarında hem de ürün fiyatlarında zayıflamaya işaret etmiştir."

"SON DÖNEMDE FİNANSAL PİYASALARDA YAŞANAN GELİŞMELER ENFLASYON BEKLENTİLERİNİ OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEMİŞTİR"

Özette, son dönemde finansal piyasalarda yaşanan gelişmelerin enflasyon beklentilerini olumsuz yönde etkilediği belirtilerek şu bilgilere yer verildi:

"Nisan ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre 2025 yıl sonu enflasyon beklentisi 1,9 puan yükselerek yüzde 30,0 seviyesine ulaşmıştır. 2026 yıl sonu enflasyon beklentisi 1,2 puanlık yukarı yönlü bir güncelleme ile yüzde 20,3 düzeyinde gerçekleşmiş ve diğer vadelerdeki beklentilerde de yükselme görülmüştür. Gelecek on iki ay ve yirmi dört ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentileri sırasıyla 1,0 puan ve 0,6 puan güncellenerek yüzde 25,6 ve yüzde 17,7 seviyesinde gerçekleşmiştir. 5 yıl sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi ise 0,1 puan yükselişle yüzde 11,1 düzeyinde ölçülmüştür. Reel sektör beklentilerine bakıldığında, şubat ayında yüzde 41,9 olarak ölçülen firmaların on iki ay sonrasına ilişkin yıllık enflasyon beklentisi, mart ayında 0,8 puan azalarak yüzde 41,1 seviyesine gerilemiştir. Aynı dönemde hane halkının on iki ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentileri yatay bir görünümle yüzde 59,3 seviyesinde seyretmiştir. Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam etmektedir."

Öncü verilerin de nisan ayında enflasyonun ana eğiliminde yükselişe işaret ettiği vurgulanan özette, "Aylık temel mal enflasyonunun finansal piyasalardaki gelişmelerin etkisiyle nisan ayında bir miktar yükseleceği, hizmet enflasyonunun ise görece yatay seyredeceği öngörülmektedir." ifadesine yer verildi.

Özette, kur geçişkenliği yüksek olan otomobil gibi dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışlarının izlendiği aktarıldı.

Son dönemde zayıflama eğilimi sergileyen mevsimsellikten arındırılmış hizmet enflasyonunun ise görece yatay seyrettiği ifade edilen özette, şunlar kaydedildi:

"Hizmet grubunda, ulaştırma hizmetlerinin bir önceki aydaki düşüşü takiben nisan ayında artması beklenmektedir. Mart ayında yüksek seyreden işlenmemiş gıda fiyat artışları nisan ayının ilk haftalarında sebze fiyatlarında gerçekleşen düzeltme kaynaklı daha ılımlı seyretmiştir. Ancak nisan ayında yurt geneline yaygın bir biçimde gerçekleşen zirai don hadisesi önümüzdeki döneme dair başta meyve olmak üzere taze meyve ve sebze fiyatları üzerinde yukarı yönlü riskleri artırmıştır. Öncü veriler diğer işlenmemiş gıda grubundaki fiyat artışlarının kırmızı et ve yumurta kalemleri kaynaklı sürdüğüne işaret etmektedir. Enerji grubunda mesken elektrik fiyat tarifelerine yapılan artışın etkileri gözlenirken, küresel gelişmelerle belirgin şekilde gerileyen ham petrol fiyatlarının akaryakıt fiyatlarını düşürmesi, grup fiyat artışını bir miktar sınırlamaktadır."

patronlardunyasi.com