Tarihi imza: Kazak petrolleri Türkiye'ye akacak

Kazakistan, inşa edilecek yeni Eksene-Kuruk petrol boru hattı ve Hazar denizi üzerinden de tankerlerle Bakü'ye bağlanacak.  
 
Anlaşmaya göre Kazakistan'ın Eskene bölgesinden Kuruk limanına 730 km uzunluğunda yeni bir petrol boru hattı inşa edilecek. Kuruk limanına gelen petrol Hazar'ı tankerlerle geçerek Bakü'ye ulaşacak. Bakü-Tiflis-Ceyhan hattına (BTC) eklenecek sistemle Kazak petrolleri Türkiye'nin Ceyhan limanına ulaşacak. Böylece Ceyhan'a akan Orta Asya petrolü yüzde 50 artış sağlayarak yıllık 50 milyon tondan 75 milyon ton kapasiteye ulaşacak.

Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ile Kazakistan KazMunaiGaz, BTC'ye dahil olma konusunu 2002 yılından bu yana müzakere ediyordu. Uzun süredir tartışılan Hazar ve Orta Asya enerji kaynaklarının Türkiye üzerinden pazarlanmasını sağlayacak yeni petrol boru hattının inşası ve BTC'ye dahil olma ile ilgili anlaşmayı Kazakistan parlamentosu alt kanadı 26 Mayıs'da onayladı. Ardından üst parlamentonun onayını alan anlaşmaya Kazakistan Cumhurbaşkanı da imza koydu.

2006 yılında faaliyete başlayan BTC, 1767 kilometre uzunluğunda. Hattın 443 kilometresi Azerbaycan topraklarında, 248 kilometresi Gürcistan topraklarında ve 1076 kilometresi de Türkiye topraklarında yer alıyor. Hatta Eskene-Kuruk-Bakü hattının 2013 yılında dahil olması ile birlikte günlük kapasite 1,6 milyon varile ulaşacak. 28 Mayıs'da ikinci yılını tamamlayan BTC üzerinden şimdilik günlük 1 milyon varil petrol batı piyasalarına ulaşıyor.

Petrol boru hattında BP'nin yüzde 30,1, Azerbaycan BTC'nin yüzde 25, Chevron'un yüzde 8,9, Statoil'ın yüzde 8,71, TPAO yüzde 6,53, ENİ'nin yüzde 5'le, Total'in yüzde 5%, Itochu'nun yüzde 3,4, INPEX'in yüzde 2,5, ConocoPhillips'in yüzde 2,5 ve Hess'in de yüzde 2,36 ortaklığı bulunuyor.

Moskova, yeni petrol boru hattını Rusya'nın bölgedeki etkisini zayıflatmaya yönelik bir girişim olarak değerlendiriyor.

Faruk Akkan/Cihan