Bankada nasıl işletiliyoruz?

Faruk Erdem

Eller yukarı soygun var

Bankalarda, isteğimizle ya da mecburen açtırdığımız hesaplar için her ay para ödüyoruz. Bu ödemelerin adı 'Hesap İşletim Ücreti.' Yıllık hasılat 4 katrilyonu buluyor

Türkiye'de bankayla işi olmayan insan sayısı çok azdır. Hepimizin yolu bir şekilde banka şubelerine düşüyor. Kimimiz isteyerek hesaplar açtırıyoruz. Kimimiz ise bazı işlemleri yaptırabilmek için hesap sahibi olmak zorunda bırakılıyoruz. Örneğin kredi kartı kullananlar, ya da kredi alanlar için istemeseler de birer hesap açılıyor. Ya da maaşınızı bir banka şubesinden alıyorsanız, sizin otomatik olarak bir hesabınız oluyor.
Hesap açmak, bankayla çalışmak, varsa paramızı güvencede tutmak elbette kötü değil. Ama bunun ilginç bedelleri var.

PARA YOKSA BORÇLANDIRILIYOR

Hizmetler karşılığında alınan ücretler içinde biri varki, insanın aklı almıyor. Bunun adı; 'Hesap İşletim Ücreti'. Diyelimki bir hesabınız var ve hiç işlem yapmıyorsunuz. Buna bile ayda 5 YTL'ye kadar para kesiliyor. Hesabınızda para yoksa, ilk yatırdığınızda birikmiş borç kesiliyor, yetmezse yeniden borçlandırılıyorsunuz. Ya da bankadan kredi aldınız ve düzenli ödüyorsunuz; yine her ay 5 YTL kesiliyor. Maaşınız bankaya yatıyorsa da her ay 3-5 YTL bankaya veriyorsunuz. Üstelik işyerinin hesabından da ayrıca tahsil ediliyor. Veya emeklisiniz; zaten aldığınız para, üç kuruş, ama devlet ödemeyi bankadan yapıyor, öyleyse siz de, 'Hesap İşletim Ücreti' ödeyeceksiniz.

Şimdi buraya kadar okurken, "Ne olacak 5 YTL nereye vermiyoruz ki" diyenler çıkmıştır. O zaman biraz ileri gidelim. Diyelim ki, bu şekilde 4 hesabınız var. Sizin için ödeme aylık 20 YTL. Eşiniz ve çocuğunuz da hesap sahibi ise Aylık ödemeleriniz 50-60 YTL'ye çıkıyor. Biraz daha ileri gidelim. ATO'nun bir araştırmasına göre, Türkiyede 80 milyonun üzerinde hesap var. Her ay 5 YTL Hesap İşletim Ücretinin aylık toplam yekunu 400 milyon YTL (400 trilyon lira) oluveriyor. Yıllk düşününce toplam 4 milyar 800 milyon YTL'yi (4 katrilyon 800 milyar lira) buluveriyor. Bu para tüketiciden bankalara akıyor.

Vatandaş çaresiz. Çünkü, banka ne derse ona uymak zorunda. Uymasa işlem yapamıyacak, maaşını alamıyacak, kredi kartı kullanamayacak, askerdeki oğluna para gönderemeyecek. Elbette yapılan hizmetlerin karşılğı olacak, ama bunun haksızlık boyutlarına ulaşmaması gerekiyor. Çünkü sistemde kim ne tutturursa o ücreti alıyor. Ayrıca müşteri ayrımı yapılıyor.

Dava açılabilir

HUKUKÇULAR uygulamanın Tüketiciyi Koruma Kanunu açısından, 'Haksız Şart' kavramı içerisinde düşünülebileceğini belirtiyor. Bu kavram çerçevesinde dava açılabileceği de hatırlatılıyor. Hukukçular ayrıca Tüketici Hakem Heyetleri'ne başvuru yapalabileceğini hatırlatıyor. Buradan çıkan karara göre Tüketici Mahkemeleri'nde dava açılabiliyor. Genelde bu konudaki kararlar, tüketici lehine çıkıyor.

Hesapları kapatın

BOŞU boşuna Hesap İşletim Ücreti ödemek istemiyorsanız, kullanmadığınız hesaplarınızı kapattırabilirsiniz. Kredi kartınızla ilgili sizden habersiz açılmış bir hesap varsa bunu da kapatmak mümkün. Ayrıca kredi kartı için alınan aidat ücretlerine itiraz hakkınız var. Kredi kartı ekstrelerine itiraz edenler bu paraları geri alabiliyor. İtiraz etmeyenler ise bu parayı ödüyor. Bu aidatlar 2025 YTL'yi buluyor.

'Tüketici soyuluyor'

SİNAN Aygün (ATO Başkanı): "Filmlerde banka, gerçek hayatta tüketici soygununa şahit oluyoruz. Bankaların her hesaptan ayrı ayrı kesinti yapması haksızlık. Bir kişinin bankalardaki hesap sayısı 45'i bulabiliyor. Buna göre bir tüketici bankalara yıllık 100 YTL para ödüyor. Bu para bizim cebimizden bankalara akıyor. Bu haksızlığın giderilmesi gerekiyor."

'Dünyada örneği yok'

BÜLENT Deniz (Tüketiciler Birliği Başkanı): "Bankalar bunu MB'nin tebliğine dayandırıyor. Dünyadaki bankacılık uygulamalarında böyle bir ücret yok. Bizdeki ücretler hem haksız, hem de çok yüksek. Bu Hesap İşletim Ücreti ve diğer haksız ücretlerin kaldırılması gerektiğini düşünüyoruz."

İki örnek

'Ceza gibi kesinti'

"Bir bankadan eşim ve kendi adıma kredi aldım. Bu kredi taksitlerimi düzenli olarak ödüyorum. Ama ödemelerimden 5 YTL kesiliyor. Böylece ödemem eksik görünüyor. Sorduğumda 'Hesap İşletim Ücreti' olduğunu söylediler. Şimdi her ay 5 YTL fazla yatırıyorum."

'Hesabım varmış!'

"Bir bankadan adıma gelen paradan 15 YTL eksik ödeme yaptılar. Nedenini sorduğumda ise yıllık hesap işletim ücreti kesildiğini söylediler. Bir hesabımın olmadığını söylediğimde, kredi kartıma genel müdürlük emriyle hesap açıldığını söylediler. Hesabımda hiç para olmadığı için bu güne kadar kesilmemiş. Ilk para yattığında kesmişler. Bana hiçbir itiraz hakkı da vermediler."

İki örnek

'Ceza gibi kesinti'
"Bir bankadan eşim ve kendi adıma kredi aldım. Bu kredi taksitlerimi düzenli olarak ödüyorum. Ama ödemelerimden 5 YTL kesiliyor. Böylece ödemem eksik görünüyor. Sorduğumda 'Hesap İşletim Ücreti' olduğunu söylediler. Şimdi her ay 5 YTL fazla yatırıyorum."

'Hesabım varmış!'
"Bir bankadan adıma gelen paradan 15 YTL eksik ödeme yaptılar. Nedenini sorduğumda ise yıllık hesap işletim ücreti kesildiğini söylediler. Bir hesabımın olmadığını söylediğimde, kredi kartıma genel müdürlük emriyle hesap açıldığını söylediler. Hesabımda hiç para olmadığı için bu güne kadar kesilmemiş. Ilk para yattığında kesmişler. Bana hiçbir itiraz hakkı da vermediler."

Takvim