Aydın’da tarım alanlarının yüzde 50’sine su verilmeyeceği açıklandı

İklim krizinin etkileri tarımsal üretimi tehdit etmeye devam ediyor. Kuraklık nedeniyle barajlardaki su seviyesinin kritik noktaya gelmesi nedeniyle Aydın Valiliği, tarım alanlarının yüzde 50’sine su verilemeyeceğini ilan etti.

Evliya Çelebi’nin “Dağlarından bal, ovalarından yağ akar” dediği Aydın’da kuraklık ve su sorunu nedeniyle yüzde 50 kuru tarım uygulamasına geçileceği açıklandı. Valilik kararına göre Aydın’da tarım alanlarının yüzde 50’sine su verilmeyecek, sadece yüzde 50’si sulanabilecek.

Aydın ve Denizli’nin içinde bulunduğu Büyük Menderes Havzasında barajlardaki su seviyesinin “kritik” noktada olması nedeniyle Valilik kararı ile çiftçilere yüzde 50 oranında kuru tarım yapmaları istendi. Aydın’da tarımsal üretim alanlarının yarısında zorunlu olarak kuru tarım yapılacak. Üreticiler, borsa, ziraat odaları temsilcileri bu kararın uygulanamayacağını söylüyor.

Aydın Valiliği “2025 Yılı Sulama Sezonunda Uygulanacak Olan Havza Bazlı Su Dağıtım Planlaması Kararı”nı sulama birliklerine bildirdi. Buna göre, Aydın’da Büyük Menderes Havzası’nda tarım alanlarının sadece yüzde 50’sine su verilecek. Havzada sulu tarım yapacak çiftçilere en fazla iki defa su verilecek. Çiftçilere tarım alanlarının yüzde 50’sinde kuru tarım yapmaları istendi.

SU PLANLAMASI 5 YILDIR UYGULANIYOR

Aydın ve Denizli’nin de içinde bulunduğu Büyük Menderes Havzasında yaşanan kuraklık nedeni ile DSİ 21. Bölge Müdürlüğü tarafından 2021 yılı sulama sezonundan başlamak üzere havza bazlı sulama planlaması çalışmaları başlatıldı ve 2021, 2022, 2023 ve 2024 yılları sulama sezonlarında uygulandı.

Aydın Valiliği “2025 Yılı Sulama Sezonunda Uygulanacak Olan Havza Bazlı Su Dağıtım Planlaması Kararı”nda her geçen yılın bir önceki yıla göre daha kurak geçtiğine dikkat çekilerek şu bilgilere yer verildi:

“ Bölgesel olarak farklı düzeylerde izlense de kuraklığın etki alanı giderek genişlemektedir. Buna ilişkin olarak yapılan projeksiyonlarda 2025 yılında geçen yıla oranla yağışların ülkemizin önemli bir bölümünde yüzde 20, hatta daha büyük oranlarda azalacağı, ayrıca yağışlardaki azalışın yanı sıra sıcaklıklardaki artışa bağlı buharlaşma kayıpları ile sulama alanlarına su sağlayan rezervuarlarımızın doluluk oranının düşeceği öngörülmektedir.

Son yıllarda yaşanan iklim değişikliğinin etkisi ile 2025 yılı sulama sezonunda su eksikliğine bağlı olarak DSİ(Devlet Su İşleri) tarafından inşa edilen depolamalı sulama tesislerinden faydalanan çiftçilerin, oluşabilecek muhtemel zararların önlenmesi veya asgariye indirmesi amacı ile Havza Bazında Kuraklık Analiz çalışmaları yapılarak, “Kurak Dönem 2025 Yılı Mevcut Su ve Sulama Suyu İhtiyacı Analiz Tablosu ve “Kuraklık Nedeni ile 2025 Yılı Sulama Sezonu öncesi Yapılacak Çalışmalar” Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün 18139633 sayılı yazısı ile Valiliğimize iletilmiştir.

TARIMSAL KURAKLIK İL KRİZ MERKEZİ’NİN ALDIĞI KARARLAR

Söz konusu yazı ve 02.02.2022 tarih ve 31738 Sayılı Resmi Gazete Yayınlanan “Tarımsal Kuraklık ile Mücadele ve Kuraklık Yönetimi Çalışmaları Hakkında Cumhurbaşkanlığı Karan” gereği Aydın İli Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezi 2025 yılı ilk toplantısını 28.02.2025 tarihinde gerçekleştirilmiştir.”

BARAJLARDAKİ SU YETMEYECEK, KURU TARIM YAPILACAK

Valilik kararında; Adıgüzel, Cindere, Kemer, Çine Adnan Menderes ve Gökbel Barajlarında bitki su ihtiyacına göre depolama durumunun “KRİTİK” olduğu belirtilerek: “Depolanacak su, DSİ 21. Bölge Müdürlüğü tarafından inşa edilerek işletme bakım onarım ve yönetim sorumluluğu, Nazilli Sulama Birliği, Akçay Sulama Birliği, Bozdoğan Sulama Birliği, Aydın Ovası Sulama Birliği, Adnan Menderes Sulama Birliği vc Söke Ovası Sulama Birliğine devredilen sulama tesislerinden sulanan alanlarının tamamına yetmeyeceğinden 2025 yılı sulama sezonunda % 50 kuru tarım uygulaması yapılacaktır.”

SULU TARIMDA DA EN FAZLA 2 DEFA SU VERİLECEK

Aydın Valiliği “2025 Yılı Sulama Sezonunda Uygulanacak Olan Havza Bazlı Su
Dağıtım Planlaması Kararı”na göre su durumu kritik olan havzadaki uygulama şöyle olacak:

- Su verilecek olan havzanın içerisinde kalan tüm ürünlere en fazla 2 defa sulama suyu verilecektir. Ancak ikinci sulamalar tamamlandıktan sonra gelen akımların yeterli olması durumunda üçüncü defa sulama suyu verilebilecektir.

- Sulama Birlikleri görev alanı içerisinde kalan daimi tesislere (sulamaya kapatılan alan içerisinde kalan sabit tesisler dahil) su verilecektir. Sulu tarıma kapatılan alanda yeni ekilecek olan çok yıllık bitkilere (yonca vb.) su verilemeyecek ve beyanname alınmayacaktır.

SULAMA BİRLİKLERİ GÖREV ALANI DIŞINDAKİ ARAZİLERE SU YOK

- Sulama Birlikleri görev alanı dışında kalan arazilere (daimi tesisler hariç) su verilemeyecek ve beyanname alınmayacaktır.

- Sulama Birliği görev alanı içerisinde su verilecek olan alanlarda 2. ürün sulaması amacıyla su temini yapılmayacaktır.

- Su verilemeyecek olan havzada çiftçiler tarafından yapılacak kuru tarım uygulaması için Tarım ve Orman İl Müdürlüğü tarafından çiftçilere yerinde gerekli yönlendirme ve bilgilendirme çalışmaları yapılacaktır.

KAÇAK SU KULLANANLARA DEKAR BAŞINA CEZA VERİLECEK

- Su verilemeyecek olan havzada kaçak olarak su alan ve planlama dışı ekim yapan kişilere Valilik tarafından gerekli idari ve mali cezai işlem uygulanacaktır.

- Su verilemeyecek olan havzada kaçak olarak su alan ve planlama dışı beyanname vermeden ekim yapan kişilere Sulama Birliği tarafından Sulama Birliği Yasasının 12. Maddesi gereğince aşağıdaki şekilde ceza uygulanacaktır.

- Sulama beyannamesi vermeden ya da eksik beyanname ile sulama yapan birlik üyelerine, suladığı her dekar arazi başına su kullanım hizmet bedelinin iki katına kadar, bu fiillerin tekrarı halinde her defasında ayrı ayrı olmak üzere dört katma kadar idari para cezası verilir.

- Birlik görev alanı dışında kalan su kullanıcılarına, izinsiz olarak suladıkları her dekar arazi başına su kullanım hizmet bedelinin iki katma kadar, bu fiillerin tekrarı halinde her defasında ayrı ayrı olmak üzere dört kalma kadar idari para cezası verilir.

İZİNSİZ SU KULLANANLARA KOLLUK KUVVETLERİ MÜDAHALE EDECEK

- Büyük Menderes, Çine Çayı, Akçay yalağı boyunca, izinsiz su alarak yapılan kaçak sulama faaliyetlerini engellenmesi amacıyla o bölgedeki kolluk kuvvetleri tarafından gerekli müdahaleler yapılacaktır.

KISITLI SULAMA UYGULANACAK ALANLAR

Aydın Valiliği’nin kararında, “bitki su ihtiyacına göre depolama durumu KISINTILI olan Karpuzlu Yaylakavak, Topçam ve Karacasu Barajlarından mevcut depolama oranları ile birlikte gelebilecek minimum akımlarda eklendiğinde depolanacak su ile DSÎ 21. Bölge Müdürlüğü tarafından inşa edilerek işletme bakım onarım ve yönetim sorumluluğu Nazilli Sulama Birliği, Aydın Ovası Sulama Birliği ve Adnan Menderes Sulama Birliğine devredilen sulama tesislerinden yapılan sulama alanlarında 2025 yılı sulama sezonunda “Kısıtlı Sulama Programı” uygulaması yapılacaktır.” deniliyor.

Buna göre;

- 2025 yılı sulama sezonunda uygulanmak üzere Kısıtlı Sulama Programı kapsamında havza sulama planlaması çalışmaları DSİ 21. Bölge Müdürlüğü ve Sulama Birlikleri tarafından yapılacaktır.

- Sulama Birliği görev alanı içerisinde kalan tüm ürünlere en fazla 2 defa sulama suyu verilecektir. Ancak ikinci sulamalar tamamlandıktan sonra gelen akımların yeterli olması durumunda üçüncü defa sulama suyu verilebilecektir.

- Sulama Birliklerince kendi görev alanı içerisindeki yerleşim yerlerinde bulunan mükelleflere kısıntılı sulama programı mahalli vasıtalar ile ilan ve tebliğ edilerek vatandaşlarımıza duyurulması sağlanacak, sulama faaliyetleri hakkında bilgilendirme yapılacaktır.

- Sulama birlikleri görev alanı dışında kalan şebeke dışı arazilere daimi tesisler (Meyve Bahçesi) hariç su verilmeyecektir.

- Kaçak olarak su alan ve planlama dışı ekim yapan kişilere Aydın Valiliği ve Sulama Birliği tarafından gerekli İdari ve mali cezai işlem uygulanacaktır.

SU PLANLAMA KARARINA BÜYÜK TEPKİ VAR

Aydın Valiliği’nin “2025 Yılı Sulama Sezonunda Uygulanacak Olan Havza Bazlı Su Dağıtım Planlaması Kararı”na üreticiler, ziraat odaları, borsa ve diğer kurumlar sert tepki gösterdi.

Kararı değerlendirmek üzere Söke Ovası Sulama Birliği’nde 6 Mart Perşembe günü bir toplantı yapıldı. Toplantıya Söke Ziraat Odası Başkanı Mustafa Tanyeri, Didim Ziraat Odası Başkanı Hilmi Yıldırım, Söke Ticaret Odası Başkanı Metin Sakalar, Didim Ticaret Odası Başkan Hilmi Erbaş, Söke Ticaret Borsası Başkanı Ahmet Nejat Sağel, Trakya Birlik Söke Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifi Başkanı Yılmaz Gültekin, Ulusal Pamuk Konseyi önceki Başkanı Bertan Balçık ve çiftçiler katıldı.

Toplantı sonrasında yapılan ortak açıklamada sulama planlaması ile ilgili kararın erken açıklandığı, Nisan ortası, Mayıs başı gibi planlamanın yapılması gerektiği ifade edildi. Geçen yıl barajlarda doluluk oranının yüzde 50’nin üzerinde olmasına rağmen suyun geç verilmesi nedeniyle Söke Ovası’ndaki üreticinin büyük zarara uğradığı bilgisine de yer verildi. Toplantıda, Aydın Valisi Yakup Canbolat ve Devlet su işleri 21.Bölge Müdürü Birol Çınar ile görüşülmesi kararı alındı.

“ALINAN KARAR KAOSA NEDEN OLACAK”

Ekonomim'den Ali Ekber Yıldırım'ın haberine göre, toplantıya Ulusal Pamuk Konseyi Yönetim Kurulu Üyesi Bertan Balçık da katıldı. Telefonla görüştüğüm Bertan Balçık, alınan kararın zamanlamasının yanlış olduğu kadar kararın uygulanmasının da mümkün olmadığını kaosa neden olacağını söyledi.

Geçen yıla göre suyun yüzde 15-20 daha az olduğunu hatırlatan Bertan Balçık şunları söyledi: “Suyun geçen yıla göre daha az olduğu gerçek. Ancak, su yüzde 15-20 daha az ise neden yüzde 50 alana su verilmeyeceği kararı alınıyor. Neden yüzde 50 kuru tarım zorunluluğu getiriliyor. Kararın zamanlaması kadar matematiği de yanlış. Ayrıca Aydın’da 271 bin 738 dekar, Denizli Merkezefendi ve Sarayköy’de toplam 21 bin 323 dekar buğday ekildi. Yani su planlamasının uygulanacağı alanda toplamda 293 bin dekarında buğday ekili. Anız yerlerine su verilmeyecekse yüzde 50 kısıtlamanın yanlışlığı ortada. Devlet Su İşleri (DSİ) bu kararın genel müdürlük tarafından alındığını söylüyor. Ortada liyakatsizlik var. Biz Aydın’da Söke’deyiz, burayı bilmeyenler karar alıyor. Söke Ovası’nda pamuk yerine ayçiçeği ekilsin deniliyor. Ovanın toprak yapısı gereği pamuktan başka ürünün verimli üretilmesi mümkün değil. Ayçiçeği ekerseniz dekara 100 kilo zor alırsınız.” 

TOHUMLUK ÜRETİMİ KAPSAM DIŞINDA TUTULMALI

Alınan kararda Aydın Tarım ve Orman İl Müdürü’nün imzası olmadığını hatırlatan Balçık: “ Tarım İl Müdürlüğü neden yok. İl müdürlüğü bu plan ile ilgili mutlaka açıklama yapmalı. Aydın ilimiz, Diyarbakır, Hatay gibi kaliteli tohum üretiminde stratejik bir öneme sahip. Buna bile dikkat edilmemiş. Tohumluk üretim alanları bu kararın dışında tutulmalıydı. ”dedi

AYDIN’IN TAMAMI KURU TARIM OLSUN!

“Yüzde 50 kuru tarım yapılacak” kararının uygulanmasında da büyük sorunlar yaşanacağını hatırlatan Bertan Balçık: “ Aydın ilinin tamamında kuru tarım olacak denilseydi bu uygulanabilirdi. O zaman bir yıl kuru tarım yapılacak su biriktirilecek denilirdi. Çiftçinin banka borçları ertelenir, çiftçilere ilave destek sağlanırdı. Böyle bir kararı uygulamak mümkün olabilirdi. Ama, şimdi “yüzde 50 kuru tarım yapılacak” kararı nasıl uygulanacak? Bu kararın uygulanması mümkün değil. Buradan mutlaka geri adım atılacak. Anız yerlerine su verilmemesi şeklinde Valilik kararı revize edilirse sorun çözülür” dedi.

patronlardunyasi.com