1.5 milyon çocuk bireysel emeklilikte: TÜİK verileriyle 18 yaş altı BES tablosu

Hürriyet yazarı Noyan Doğan’ın bugünkü kaleme aldığı yazısında, 2021’de başlayan 18 yaş altı BES uygulamasına ilişkin güncel veriler ve TÜİK’in 2024 yılı çocuk istatistikleri yer aldı.

İşte Noyan Doğan’ın yazısının tamamı:

2021’de devreye giren 18 yaş altı BES uygulaması ciddi rağbet gördü ve aradan geçen dört yıllık süreçte 1.5 milyondan fazla çocuk sisteme girdi. TÜİK’e göre toplam çocuk nüfusunun yüzde 7’si BES sisteminde tasarruf ediyor. İşin ilginç tarafı ise BES’e ilgi duyan kesimin yeni doğanlar olması. TÜİK verileri 0-4 yaş arasındaki 5 milyon çocuğun yüzde 11’e yakınının BES’li olduğunu ortaya koyuyor.

Bugün 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı. Günün manasına uygun bir konuya değineyim. TÜİK, 2024 yılı çocuk istatistiklerini açıkladı. 85.6 milyon olan nüfusun 21.8 milyonu çocuk. Yani nüfusun yüzde 25.5’i 18 yaş altı çocuklardan oluşuyor.

Aynı zamanda 18 yaş altı çocukların tasarruf oranları da açıklandı. 2021 yılında 18 yaş altı çocukların BES’e girerek tasarruf etmelerinin önü açıldı. Bu tarihe kadar ebeveynler çocukları için BES yaptırabiliyorlardı ancak kendi adlarına sözleşme düzenliyor, lehdar olarak çocuklarını gösterebiliyorlardı. 2021 yılında yapılan düzenleme ile artık çocuklar üzerine BES sözleşmesi yapılmasına imkân tanındı. Bu çerçevede katkı paylarını yine ebeveynler yatıracak, tasarrufların değerlendirileceği planları yine ebeveynler belirleyecek, 18 yaşın altına BES sözleşmesi düzenlenebilecek. Devlet de çocuklar adına sisteme yatırılan katkı paylarına yüzde 30 ekleyecek. Böylece tasarrufa erken yaşta başlanmış olacak.

0-4 YAŞ ARASININ YÜZDE 11’İ BES’TE

İlginçtir, 18 yaş altı BES uygulaması ciddi rağbet gördü ve aradan geçen dört yıllık süreçte 1.5 milyondan fazla çocuk sisteme girerek tasarruf etmeye başladı. TÜİK’in, 18 yaş altı nüfusu açıklaması ile birlikte tasarruf eden çocuk sayısı da belli oldu. Buna göre toplam çocuk nüfusunun yüzde 7’si BES sisteminde tasarruf ediyor.

İşin bir başka ilginç tarafı ise BES’e ilgi duyan kesimin yeni doğanlar olması. Bugün 138 bine yakın yeni doğan bebek BES sisteminde yer alıyor. BES’teki 0-4 yaşındaki çocukların sayısı ise 527 bine yakın ki, sistemdeki toplam çocukların yüzde 35’ini 0-4 yaş grubu oluşturuyor. TÜİK’in açıkladığı verilere göre 0-4 yaş arası çocuk sayısı 5 milyon ve bunların yüzde 11’e yakını BES ile tasarruf ediyor.

YAŞ BÜYÜDÜKÇE TASARRUF DÜŞÜYOR

Verileri incelediğimde ortaya şöyle bir tablo çıkıyor. 0-9 yaş grubunda çocuk nüfusunun sayısı 11.4 milyon. Bu yaş grubunda olup da bireysel emeklilik sistemine girenlerin sayısı ise 989 bin. Buna göre 0-9 yaş grubunun yüzde 9’a yakını tasarruf ediyor.

Şunu da belirtmekte fayda var, yaş ilerledikçe çocuklarda tasarruf oranı da düşüyor. Mesela, 15-17 yaş arasında olup da BES’e giren gençlerin sayısı sadece 156 bin. TÜİK verilerine göre bu yaş grubundaki gençlerin sayısı 3.8 milyon ve bunların sadece yüzde 4’ü tasarruf ediyor.

ÇOCUKLARIN BİRİKİMİ 45.2 MİLYAR TL’YE ÇIKTI

Buraya kadar anlattıklarım çocuk nüfus içinde tasarruf edenlerin oranı. İşin bir de tasarruf tutarı boyutu var. BES sistemine giren 1.5 milyon çocuğun tasarruflarının toplamı 37 milyar liraya ulaşmış durumda. Çok kaba bir hesapla çocuk başına 26 bin liralık bir tasarruftan bahsediyoruz. 0-4 yaş arası çocukların ise tasarruflarının toplamı 12.1 milyar lirayı geçti; bu da çocuk başına 23 bin lira birikim demektir. Bu tutar az gibi gelebilir ama mukayeseyi; sisteme ne kadar ödenmiş, karşılığında ne kadar birikim oluşmuş diye yapmak gerekiyor. Yine kaba bir hesapla 1.5 milyon çocuk için ebeveynleri sisteme çocuk başına 16 bin lira yatırmışlar, buna karşılık dört yıllık sürede tasarruf tutarı 23 bin lira olmuş.

Tabii bunların üzerine bir de devletin yüzde 30’luk katkısını eklemek gerekiyor. Dört yıllık sürede devlet de 1.5 milyon çocuğa toplam 8.2 milyar liralık katkı sağlamış. Devletin katkısını da hesaba katarsak bugün, çocukların toplam tasarrufu 45.2 milyar liraya çıkıyor ki, bu da çocuk başına 30 bin liralık tasarruf anlamına geliyor.

Peki, bu işin avantajı nedir? Yeni doğan bir çocuğu BES ile tasarruf etmeye başlatmak demek, çocuk 10 yaşına geldiğinde devlet katkısının yüzde 60’ı da dahil sistemdeki tüm birikimini hak etmesi anlamına gelir. 18 yaşına geldiğinde ise devlet katkısı da dahil sistemde ciddi bir birikime ulaşılmış oluyor.

patronlardunyasi.com