Türkiye’de enerjideki birleşme ve satın alma işlemlerinde ivme kaybı sürüyor

PwC Türkiye, Türkiye enerji sektöründeki birleşme ve satın alma işlemlerindeki ivme kaybının devam ettiğini bir raporla ortaya koydu. PwC Türkiye Şirket Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Lideri Engin Alioğlu “Son yıllarda özellikle yenilenebilir enerji piyasasıyla ilgilenen yatırımcı profilinde önemli değişiklikler görüyoruz. ‘Vizyon' sahibi herkesin bu sektöre hücum ettiği dönemler geride kaldı. Artık daha iyi planlanmış stratejilerle yatay ve dikey entegrasyonunun ön plana çıktığı bu olgunluk döneminde birleşme ve satın alma işlemlerinin sektöre ilk girişten daha ziyade mevcut portföyleri büyütmek amacıyla gerçekleştiğini gözlemliyoruz” dedi.

Türkiye enerji piyasası ise küresel toparlanma eğiliminin aksine bir seyir izleyerek 2023'teki ivme kaybının ardından 2024’te keskin bir düşüşe sahne oldu ve kamuya açıklanan 30 adet birleşme ve satın alma işleminin toplam tahmini değeri, 2023 yılında ulaşılan 1,8 milyar ABD dolarına kıyasla yüzde 44'lük bir düşüş kaydederek 1 milyar ABD dolarında kaldı.  Ortalama anlaşma değeri de yüzde 47 azalarak 33 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. 

HALKA ARZI TERCİH EDİYORLAR

Raporda, makroekonomik belirsizlikler, hemen hemen hiçbir segmentte yüksek değerli ve cazip satın alma fırsatlarının bulunmaması, süregelen finansman sıkıntıları, halka arzların finansman için daha fazla tercih edilir hale gelmesi ve giderek daha çok sayıda sanayi şirketinin kendi enerji üretim tesisine yatırım yapması bu zayıf performansın sebepleri arasında belirtildi. 
Buna ilaveten, 2023’teki yoğun yabancı yatırımcı ilgisinin tam tersine 2024’te tüm işlemlerin tamamı yerli oyuncular arasında gerçekleşti.  

DOĞALGAZ DAĞITIM İLK SIRADA

Enerji altyapı sektöründeki işlemler arasında doğalgaz dağıtım piyasasındaki satışlar ilk sırayı aldı. Raporda, Türkiye'nin toplam elektrik tüketiminin Ocak-Kasım 2024 döneminde bir önceki yıla göre yüzde 5 arttığı belirtilerek, toplam üretim kapasitesinin yüzde 7 artışla 115 GW'a ulaştı. Enflasyonist baskıların sürdüğü 2024 yılında düzenlemeye tabi elektrik tarifelerindeki artışların konut, ticari ve endüstriyel müşteriler için yüzde 20-38 arasında değiştiği de vurgulandı.

Önceki yıllarda, enerji altyapı sektörü sınıflaması içinde yenilenebilir enerji piyasasındaki birleşme ve satın alma işlemlerinin tahmini toplam değeri diğer segmentleri geride bırakırken, 2024’te liderlik doğalgaz dağıtım segmentine geçti. 

Bu segmentte gerçekleşen altı adet işlemin bazılarında BOTAŞ’a olan borçları ve müşteri hizmetlerindeki ciddi sorunlar sebebiyle kayyuma devredilmiş olan şirketler el değiştirirken, geri kalan satışların temel sebebi stratejik önceliklerde yaşanan değişiklikler olarak açıklandı. 

Satışların geri kalanında 21 yenilenebilir enerji şirketi (RES+GES+HES+ çöpgazı + biyogaz santralleri) ve bir atık yönetimi şirketi el değiştirdi.

Petrol sektöründe durağan bir yıl yaşandı. 

Özellikle akaryakıt dağıtım segmentinde 2023 yılında gerçekleşen yüksek değerli satış işlemlerinin ardından, petrol arama & üretim ve akaryakıt dağıtımda 2024’te yalnızca iki işlem kamuoyuyla paylaşıldı. Her ikisinde de işlem değeri açıklanmadı. 

2025’TE ÖZELLEŞTİRMELER İZLENECEK

Raporda 2025 ve sonrasında birleşme ve satın alma işlemlerini etkileyebilecek bazı gelişmelere de yer verildi: 

-Makroekonomik gelişmeler: 2023’ten bu yana pozitif yönde önemli değişikliklere sahne olan makroekonomi politikalarının sonuçları henüz enerji piyasasına tam olarak yansımazken, faiz indirimlerinin finansmana olası etkilerini ve işlemlerde genel bir toparlanmayı görmek için de hala zamana ihtiyaç var.

-Enerji Dönüşümü - Yenilenebilir Enerji 2035 Planı: 2024’te Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından açıklanan bu yol haritası çerçevesinde paylaşılan yeni kapasite hedefleri ve bu yatırımları kolaylaştıracak düzenlemeler, bu projeleri yürütecek şirketleri cazip birer birleşme ve satın alma hedefi haline getirebilir.

-HIT-30 Teşvik Programı: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından açıklanan bu program kapsamındaki teşviklerden faydalanacak olan yeşil enerji ve mobilite teknoloji şirketlerinin de birleşme ve satın alma hedefi haline gelmesi bekleniyor.

-Halka arzlar: Özellikle elektrik üretim piyasasında, varlıkların satışına alternatif bir finansman yöntemi olarak son birkaç yılda öne çıkan halka arzlarının 2025’te de devam edeceği tahmin ediliyor.

-Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) düzenlemesinde yapılan değişiklikler: 7 Kasım 2024 tarihli EPDK kararına göre, 1 Şubat 2024’ten itibaren yıllık elektrik tüketimi 5.000 kWh’in üzerine çıkan mesken aboneleri ile yıllık tüketimi 15.000 kWh’in üzerine çıkan sanayi ve ticarethane abonelerinin faturaları SKTT üzerinden düzenlenecek. Bir başka deyişle, bu aboneler bir yandan kendi tedarikçilerini seçme opsiyonuna kavuşurken bir yandan ucuz tarife kapsamından çıkarılmış olacaklar. Özellikle mesken abonelerinde tedarikçi seçme bilincinin gelişmesi vakit alacağından, bu düzenleme söz konusu abonelere halihazırda satış yapan elektrik perakende satış şirketlerinin finansallarını olumlu yönde etkileyecek. Daha küçük ölçekli rakip tedarik şirketleri ise yeni sanayi ve ticarethane aboneleri ile portföylerini büyütme fırsatına erişecekler. Bu bağlamda elektrik tedariği yapan tüm şirketler birleşme ve satın alma hedefi haline gelebilir. Buna ilaveten, piyasanın çatı tipi güneş enerji sistemleri ile enerji verimliliği ve dijital enerji yönetim sistemleri sağlayıcıları için de cazip hale geleceği beklenmektedir.

-Akaryakıt dağıtım piyasasındaki yeniden yapılanmanın sürmesi: 2024’teki durgunluktan sonra, 2025’te açıklanması beklenen bazı satın alma işlemleri olduğu biliniyor. Toplam 36 oyuncudan en büyük onunun piyasanın %70’inden fazlasına hakim olduğu bu kalabalık ortamda potansiyel alıcı ilgisinin özellikle orta büyüklükte ve finansman sıkıntısı çeken şirketlere yoğunlaşacağı tahmin ediliyor.

-Özelleştirmeler: Özelleştirme İdaresi websitesinden alınan bilgiye göre halihazırda özelleştirilmesi planlanan 13 adet hidroelektrik santrali ve bir adet kömür santrali bulunuyor.

patronlardunyasi.com