Şehirden köye göç ve devletin verdiği teşvikler sayesinde manda sütünü yeniden keşfettik, İtalya’ya peynir, Dubai’ye yoğurt satıyoruz

Edanur AKTÜRK AYKOL

“Manda yuva yapmış söğüt dalına” türküsünün baş kahramanı mandalar, özellikle 80’li yıllardan sonra köyden kente göç furyasıyla neredeyse unutuldu. Ancak işler tersine döndü. Bu kez kentten köye göç başladı. Devlet de manda yetiştiriciliğini teşvik edince, manda çiftlikleri peş peşe açıldı. 

MİLLİ SPORCUYDU MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİNE BAŞLADI

Manda yetiştiriciliğine sıfırdan başlayanlardan biri de Erzincan’ın Soğukoluk köyünde yaşayan milli sporcu İlyas Meral. Meral, kendi imkanlarıyla kurduğu manda çiftliğinde doğal manda sütü üretiliyor. 2012 yılında 6 yavru manda ile başladığı manda sütü işletmeciliğine ilk olarak Düzce’de 150 başlık bir çiftlikte başladı. 2024 yılında ise Erzincan’a 300 başlık manda çiftliği kurdu. Meral, 100 damızlık mandamızdan günlük yaklaşık 200 kg süt elde ettiğini ve manda dondurması üretmeyi hedeflediğini açıkladı.

DUBAİ’YE BİR TON MANDA YOĞURDU

İlyas Meral bu konudaki tek örnek değil. Tokat'ta köyde kurdukları işletmede manda yoğurdu üretip Dubai'ye kadar ulaştıran işletme sahibi Murat Asıl, "2023'te Dubai'ye 1 ton manda yoğurdu gönderdik. Bu işin burada yapılabilirliğini kendimize ve çevremize ispatlamak istedik. Başarılı da olduk. İşletmemizi daha da büyütmek istiyoruz." dedi. Çiftlik köyünde 4 yıl önce küçük bir işletme ile işe başlayan aile, yurt içi pazarının yanı sıra Dubai'ye de ürün gönderdi. İşletme sahibi Murat Asıl, il genelinde 12 bine yaklaşan manda sayısının köylerinde 1000'i geçtiğini söyledi.

TÜRKİYE’DE ÜRETİLEN MANDA SÜTÜNDEN ELDE EDİLEN BURRATA PEYNİRLER İTALYA’DA

Manda ve ürünlerinin nam saldığı Kocaeli Kandıra’da 10 yıl önce kurulan ve ürettikleri İtalyan peynirleriyle dünyaya açılan bir işletmeye konuk olan Oksijen yazarı Elif Ergu Demiral, 80 dönümlük arazi üzerinde kurulan manda çiftliğinde de İtalya’nın burrata, mozzarella, ricotta, mascarpone gibi peynirlerin aslına uygun şekilde nasıl üretildiğini yazdı. 

“Kandıra’da 80 dönümlük arazide aralarında yavruların da olduğu 1000 mandamız var. Günde 3-6 ton arası sütten peynir üretiyoruz” diyen işletme sahibi, mandaların İtalya’dan getirtildiğini, bunun sebebinin de Kandıra’daki mandaların günde 3-5 litre süt verirken, İtalyan mandaların günde 12-13 litre süt vermesi olarak açıkladı.

EN BÜYÜK DESTEK DEVLETTEN

Tabii tüm bu hikayelerin ardında devletin manda yetiştiricilerine verdiği destek var. Sadece Iğdır'da bile manda sayısı, kadın girişimcilerin de desteğiyle geçen yıla göre bu yıl yüzde 80 arttı. Kentte 93 bin büyükbaş, 1 milyon 72 bin ise küçükbaş hayvan bulunuyor. Son zamanlarda artan taleple yöredeki üreticiler, manda yetiştiriciliği ve manda sütü ürünleriyle gelir elde ediyor.

Özellikle Tarım ve Orman Bakanlığının destekleri, kadın girişimcilerin de katkısıyla geçen yıl 700 olan manda sayısı bu yıl 1261'e yükseldi.

Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü’nün manda yetiştiricilerine verdiği destek yeni başlayacak veya hali hazırda yetiştiricilik yapan üreticiler için Ziraat Bankası tarafından üst limiti 60 milyon TL olmak üzere yüzde 100’e varan kredi kullanım imkânı veriyor. Ayrıca yetiştiricilere işletmede doğan malak başına destek ödemeleri ve çiğ süt destekleri veriliyor.

patronlardunyasi.com