'Şanslıyım, zengin doğdum'

Nuray Tarhan'ın röportajı

Pegasus Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sabancı, yaşam felsefesini 'istihdam yaratarak para kazanmak' üzerine kuran Sabancı Ailesi fertlerinden birisi. Sabancı Holding Strateji Geliştirme Grubu Başkanlığı görevini bırakıp, babası Şevket Sabancı'nın projesi olan Pegasus'u kurmasını da "Sabancı Holding'de kavga yoktu" sözleriyle açıklıyor. Sabancı Holding'de hâlâ 2.5 milyar dolarlık hisseleri var ama onlar Esas Holding'i kurarak binlerce insana istihdam yaratmayı tercih eden bir gelenekten geliyor. "Anam babam zengin. Hakikaten öyle ya. Ama para kazanmak için değer yaratmaya çalışıyorum" diyecek kadar samimi olan, başarılarıyla da "Geleceğin Sakıp Sabancı'sı" olarak gösterilen Ali Sabancı'yla hedeflerini ve havayolu sektörünün geleceğini konuştuk.

* Sizi Sakıp Sabancı'ya benzetiyorlar. Konuşmanız, mimikleriniz. 10 yıl sonra sizi orada görüyorlar belki...

Bazı insanlar özellikle bunu yaptığımı düşünüyor. Ama bu kadar rahat yapabiliyorsam benim aktör olmam lazım. Şimdi bu hassas bir nokta. Çünkü benim ailem şu anda hem Akbank'ta, hem Sabancı Holding'de muhtemelen en büyük hissedar. Biz Akbank'ta hisse satmadık. 'Satacağız' diye açıkladığımız hisse, Bossa, Çimsa ve Kordsa galiba. Toplam değeri de belki 10-12 milyon dolar. O kadar.

* O yüzden bu hisselerle SunExpress'i alacağınız söyleniyor...

Hisseler ne kadar ki ya? Almanya'dan birileri geçenlerde dedi ki, "Sen bize hisse satmışsın. Bu para ile ne yapacaksın?" Dedim ki "Ne kadar hisse satmışım? 10-12 milyon dolar". "Valla" dedim "Bizim halka açık ve kapalı şirketlerde takriben 2.5 milyar dolarlık portföyümüz var." Allah babalarımızdan, amcalarımızdan razı olsun.

* Siz neden satmadınız Akbank hisselerini?

Eğer Citibank geliyorsa Türkiye'ye ve şu fiyatı veriyorsa Akbank için, bununla ilgili bir beklentisi için veriyor değil mi? O zaman benim şu anda satmamı gerektiren bir şey var mı? Bunun tersini düşünen aile fertleri de olabilir ki, vardı. Onlar da sattı zaten.

* Bütün hisselerinizi satmak gibi bir planınız var mı, mesela 10 yıllık süreçte?

Bilemem. Ama şunu demek istiyorum: Şu anda benim için benim hissem. Zengin olmakla para kazanmak arasında bir fark var değil mi? Şanslı doğmuşum. Anam babam zengin. Hakikaten öyle. Ama para kazanmak için değer yaratmaya çalışıyorum.

* Sonuçta kurumsal yönetişim olmazsa aile şirketini nereye kadar götürebilirsiniz ki!

Şu şirkette yönetim kurulu başkanlığı pozisyonunu benden daha iyi yapacak biri olsa (ki ben şu anda iyi yapıldığını düşünüyorum), ben burayı bırakmalıyım. Dolayısıyla aile şirketleri büyüdükçe, bazen bu gözden kaçırılıyor, Sabancı'da da bu risk var. Benim rahmetli Sakıp Amca ile ilişkim çok iyiydi. Ben Stratejik Grup Başkanı idim. Çok ağır bir iş kartı.

* Şirketin yenilikçi yüzüydünüz. Çok şey bekleniyordu sizden?

Onlar hikaye ya. Şimdi benim rahmetli Sakıp Amcam, beni nasıl atsın? Babam nasıl der, ben onun oğluyum ya. Veya başka bir kuzenim için babam, o onun yeğeni ya. Dolayısıyla işler böyle. Ben dedim ki kendime, "Kardeşim ben artık biraz daha icraat yapmak istiyorum. Kendi başıma bir şeyler yapmak istiyorum. Burada kavga ettiğim kimse yok ya."

* Havacılık sektörüne girmek sizin fikriniz miydi peki?

Pederin 15 senelik bir dosyası vardı. Görüşü şu idi: "O zamanlar THY yüzde 100 pazar payına sahip. Bir gün serbestleşecek ve burada bir sürü havayolu şirketi olacak." O zaman Sabancı'dayken niye bu işe yatırım yapmamışız? Çünkü dominant bir oyuncu var, THY. Çok riskli bir sektör. Ama niye batıyor bu firmalar? Çünkü sermaye yok. Düşünsene iş planın olacak, baban para verecek sana veya gideceksin ortak olmadığın bir bankanın memuruna. Sen hangisine daha çok güvenirsin?

Deniz otobüsünde sandviç bedava mı?

TÜRKİYE'de dinamik fiyatın öncüsü olduklarını söyleyen Ali Sabancı, bu yüzden de maliyetleri düşürmek zorunda olduklarını vurguluyor: "Deniz otobüsüne binersen, şu resimdeki sandviçi şu kadar YTL'ye alırsın. Bir yer kalıyor. Uçağa binersen bedava. Ama senin ürünün sandviç değil ki. Her yerde paralı da, niye uçakta bedava olsun? Ben yiyeceği bedava yaparsam sonra yolcunun biletine koyuyorum maliyeti. Peki o zaman uçakta yemek yemeyenin suçu ne?"

850 milyon dolar krediyle 12 uçak

* Bu yılki yatırım planınız?

Amerikan Eximbank'tan 850 milyon dolar kredi alıyoruz. Martta geliyor. 12 uçak alacağız. İç hatta marka olduk. Şimdi sıra dış hatlarda. Bu, birincisinden çok daha zor. Çünkü yurtdışında rekabet çok yoğun. İkincisi de filomuzu genişletmemiz lazım. Bunu da krediyle yapacağız.

* Tam seçim yılı, korkutmuyor mu bu kadar yatırım sizi?
Ne değişecek?

* Mustafa Koç da söyledi, zor bir yıl olacak diye...
En son ne zaman kolay oldu ya? En istikrarlı ülkelerden birisinin işadamına sor, ne zaman der, 'Müthişti baba'.

* Yabancılar şirket alır mı?
Muhakkak olabilir, olmalı da.

* İsim dolaşıyor mu hiç?
Rynair'in baktığını duydum.

Bu yıl 3-4 konsolidasyon olur biz 2'sine talibiz

* Bu yıl küresel ısınma nedeniyle yakıt fiyatları iyi gidiyor. Geçenlerde Şahabettin Bolukçu'nun açıklaması vardı, "Böyle giderse havayolu şirketleri kâr eder" diye. Siz ne düşünüyorsunuz?

2006 sektör için iyi geçmedi. Biz muhtemelen 3-4 milyon dolar zarar ederiz. Sektör 2007'de kâr eder mi? Muhtemelen konsolidasyon olur. Oyuncular eksilir. Mesela Fly Havayolu kapattı. Muhtemelen en az 3 oyuncu daha gider bu yıl. Esas işi havacılık olanlar birleşir. Çünkü sektörde tur operatörleri de var hâlâ.

* Sizin SunExpress'in yüzde 50 hissesini alacağınız söyleniyor...

Türkiye'de birbirine operasyonel olarak en çok benzeyen iki firmayız. Yakıştırıyorlar bizi. SunExpress hissedarları ile aramızda tabii ki de konuşmalar oldu. Ama şu anda hisseler bizde mi? Değil. Ama bizim sektörde koklaşmalar olur hep böyle. Çünkü maalesef bu havacılık o kadar seksi bir iş ki, 25 yaşındaki uçaklarda ismin yazıyor falan. Diyorsun ki vay be. Duyuyorum, sektöre 'Sabancı girdi' diye giren varmış. Bu nasıl hesap ya? Belki de adam yanlış yapmıştır.

* Belki alırsınız bir gün...

Olabilir ama biz bu sene en az 2 firma ile görüşmek istiyoruz, satın almak üzere. Yerli ama söyleyemem.

* İzair'i alacağınız söyleniyor...

İzair ile çok iyi işbirliğimiz var. Bizim operasyonumuz altında uçuyor. Bu modeli bu yıl pekiştireceğiz.

* Size teklif geldi mi yabancıdan?

Kuveytli bir fon geldi geçenlerde. Ama ne katacak bana? Parayı ben her yerden bulurum. Kendimde var. Para bol. Ama bu işi ve bu sistemi nereye götürecek? Önce tarifeli seferlerimizi artırmamız lazım. Bir de ürünümüzü daha düşük maliyetlere getirmeliyiz. İddia ederim, en düşük 2 havayolundan biriyiz. Ama batı maç yapıyor, biz top oynuyoruz hâlâ.

25 YTL ile 4.5 ayda 87 bin 775 kişi uçtu

15 Eylül'de başlattığınız 25 YTL promosyonuyla kaç kişi uçtu?

Şimdi bu 25 YTL promosyon değil. Satış pazarlama politikasının bir parçası. Bu bin bilet değil, 10 bin bilet değil, tam 87 bin 775 kişi uçmuş. Hikaye değil. Onur 1 YTL, Atlas 19 YTL açıkladığında bana sordular, sen yapacak mısın diye? "Promosyonlarla rekabet etmeyeceğiz" dedik. Biz rezervasyon sistemine yatırım yapıyoruz. Müşteri "En düşük fiyattan bilet istiyorum" diyor. İnternete girip 25 YTL'den rezervasyon yaptırıyor. Güzel bir şey değil mi bu?

En heyecanlı nokta bu bizim için. Fiyat politikası insanların talebi ile belirleniyor. Sen bir iş insanısın, acilen yarın Ankara'ya gitmen gerekiyor. Hemen her türlü bilet fiyatını vermeye açık değil misin? Ama eğer zamanın bolsa en düşük fiyattan uçabilirsin. Geçen akşam hanımla Papermoon'a gittik. Orada CHP milletvekili "4 ay boyunca marta kadar, pazartesiden perşembeye Ankara'ya biletimi aldım ve biliyorum, yarısına binemesem dahi fiyat 50 YTL'ye geliyor" dedi. Doğru. Çünkü biz iptal ettiğimiz zaman en düşük parayı geri vermiyoruz. Niye verelim? Sana bu fırsatı verdik, sen kapat bütün uçakları, sonra "Vazgeçtim, geri ver". Kim dolduracak o uçağı son anda? Bazen yapıyorlar ya, "12 saat evvelden iptal et, bir şey olmaz" diye. Hepsi misafire maliyet yüklüyor.

Sigarayla tango yapardım, bıraktım

* Sigara içmiyorsunuz artık..
15 Eylül'de 25 YTL fiyatı açıkladığımız toplantıdan sonra akşam eve gittim. Çocuğun doğum günü. "Allah belanı versin senin" dedim, küt diye bıraktım. Oysa sigarayla tango yapardım.

Takvim