Saltanat bitiyor telaşı

Esnaf odaları ve birliklerinin yüksek maaşlı yöneticileri, önümüzdeki 4-5 ay içinde koltuklarından olacakları için, yönetim zirvelerinde tam bir panik yaşanıyor. 15-20 yıldır yerlerini kimseye kaptırmayan bu yönetici grup, çıkarılan son yasa ile yıl sonuna kadar yapılacak seçimlerde yeniden aday olma hakkını kaybetti. Yürürlüğe giren Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu, esnaf kuruluşlarındaki "saltanata" son verirken, yönetici maaş ve harcırahlarını önemli ölçüde azalttı. Ancak, önceki gün CHP, bu yasanın seçimlerle ilgili maddesinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Tedirginlik içindeki esnaf yöneticileri şimdi mahkemenin vereceği kararı bekliyor.

Neler değişti?
41 yıldan bu yana yürürlükte olan 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu'nü yürürlükten kaldıran 5362 Saydı Yasa, geçen ay Meclis'te kabul edildi. Tartışmalı oturumlar sonunda Meclis'ten geçen yeni yasa ile; esnaf oda, birlik, federasyon ve konfederasyonların yöneticilerin iki dönem üst üste seçildikten sonra üçüncü kez seçimlerde aday olamayacaklar. Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu, "astronomik ücretlere" son vermek için federasyon başkanlarının maaşlarının asgari ücretin 7 katandan, konfederasyon başkanlarının maaşlarının ise asgari ücretin 10 katından fazla olamayacağım hükme bağladı.

Yasaya göre, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yöneticilerinin yurtiçi harcırahları asgari ücretin 5'te birinden (yaklaşık 75 YTL), yurtdışı harcırahları ise en yüksek devlet memuruna ödenen (yaklaşık 130 dolar) günlük harcırahtan fazla olamayacak.

Tartışmalı oturum
Yasa Meclis'te görüşülürken, milletvekilleri isim vermeden özellikle Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel başkanı Derviş Günday'ı sık sık eleştirdiler. Bazı milletvekilleri, Günday'ın 28 bin YTL'lik (28 milyar TL) maaşın yanısıra ve yurtdışı gezilerinde de 750 dolar günlük harcırah aldığını öne sürdüler.

CHP'nin gerekçeleri
TESK görüşmeler sırasında istemediği maddelerin geçmemesi için "tam saha baskı" uyguladı. 4 milyona yakın TESK üyesini "siyasilere baskı yapmaya" çağıran TESK Genel Başkanı Derviş Günday, bu konuda gazete ilanları da verdi. Ancak, Meclis'ten geçen yasayı Cumhurbaşkanı Sezer de onayladı ve esnaflar için yeni bir dönemin kapısı aralandı.

İşte tam bu noktada, CHP'nin sürpriz başvurusu geldi. CHP ilgili yasanın seçimlerle ilgili maddesinin "adil olmadığını" öne sürerek Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Bu maddenin iptali ve yürürlüğünün durdurulmasını isteyen CHP'nin Grup Başkanvekili Haluk Koç, gerekçelerini şöyle açıkladı:

"İktidar, TOBB ve TZOB yasa tasarılarından farklı olarak, sadece esnafa dönük ayrımcı kişiselleştirilmiş bir yasa çıkardı. Bu tür değişikliklerin toplumsal gerçeklerle uyumlu olması ve adaletli kurallar içermesi temel ilkedir."

Anayasa Mahkemesi'nin yasadaki "üst üste 3 dönem
başkan seçilemeyeceğine" ilişkin maddeyi iptal etmesi halinde Günday, 14 yıldır sürdürdüğü göreve bu Aralık ayında yemden seçilebilecek.

Kulisler sürüyor
Yurt genelinde esnaf yöneticiliği yapan 3 bin 600 yöneticinin büyük bölümü, yeni yasaya göre yeniden seçimlerde aday olma hakkını kaybetti. Seçimlerde yarışacak yeni adayların belirlenmesi için ise yoğun bir kulis sürüyor. Bazı esnaf odaları yöneticileri, gelişmeleri "AKP Hükümeti'nin kendi yandaşlarını işbaşına getirme operasyonu" olarak değerlendirirken, bazıları ise "Esnaf yıllardır kan ağlarken, koltuğunu korumaktan başka bir şey yapmayanların saltanatı artık bitiyor" yorumunu