Putin’den Bush’a: Irak’taki gibi bir demokrasi istemem
Gelişmiş 8 ülkenin katıldığı G-8 Zirvesi dün St. Petersburg'da başladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı George Bush'un zirve öncesinde düzenlediği ortak basın toplantısı ilginç diyaloglara sahne oldu.
Demokrasi konusundaki bir soru üzerine iki lider karşılıklı göndermelerde bulundu. Dünya genelinde demokratik kurumları geliştirmeyi arzu ettiğini belirten Bush, buna Irak'ı örnek gösterdi. Demokrasi konusunda uzun süreden beri Amerika'dan eleştiri alan Putin ise Bush'a yine Irak üzerinden cevap verdi: “Size dürüst olacağım. Elbette biz Irak'taki gibi bir demokrasi istemeyiz.' Putin'in cevabı salondaki basın mensupları tarafından alkışlandı. İki liderin, aynı görüşte olduklarını söyledikleri Ortadoğu krizi, İran ve Dünya Ticaret Örgütü gibi konularda farklı fikirler dile getirmeleri de dikkat çekti.
İkili ilişkilerde esen serin rüzgarlara rağmen iki lider, birbirlerine, “Vladimir” ve “George” diye hitap etti ve “uyum imajı” vermeye çalıştı. Ancak sık sık ‘aynı fikirdeyiz’ diyen liderlerin, birçok konuda farklı bakış açısına sahip olduğu görüldü.
“Mutabıkız” denilip farklı şeyler söylenen konuların başında İran’ın nükleer programı geldi. İran’ın nükleer silahlara sahip olmaması gerektiği hususunda Rus muhatabı ile hemfikir olduklarını söyleyen Bush, “Rusya ile, İran’a açık bir mesaj gönderecek Güvenlik Konseyi karar tasarısı geliştiriyoruz.” dedi. Ancak Putin, İran’a herhangi bir yaptırıma karşı olduklarını işaret ederek, “İran’a yönelik hiçbir haçlı seferinin, kutsal birliğin içinde olmayacağız. Fakat dünyayı daha güvenli yapmak, ortak hedefimizdir.” diye konuştu.
İki lider, Ortadoğu krizi konusundaki endişelerini dile getirirken de farklı vurgulamalarda bulundu. Krizden Hizbullah’ı sorumlu tutan Başkan Bush, “Şiddetin durdurulmasının en iyi yolu Hizbullah’ın silah bırakması ve saldırılara son vermesidir. Bu yüzden Suriye’ye bu konuda etkisini kullanması çağrısında bulunmak istiyorum.” dedi. Putin ise İsrail’in endişelerinin “meşru” olduğunu kaydetmekle beraber, “Güç kullanımı dengeli olmak zorunda ve kan dökülmesi en kısa zamanda durdurulmalı. Şiddeti arttırmak hiçbir olumlu sonuç getirmez.” şeklinde konuştu.
“Moskova’nın Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyeliğini destekliyoruz.” açıklamasında bulunan Bush’tan bu konuda “müjde” beklenirken, son günlerde aralıksız süren müzakereler başarısızlıkla sonuçlandı. Bush, Washington’ın bir ‘evet’ine bakan üyelik için, “Yapılacak biraz daha iş var, neredeyse anlaştık.” dedi. Putin ise, “Beklemediğimiz zorluklarla karşılaştık. Ancak menfaatlerimizi kollamak için görüşmeleri sürdüreceğiz.” diye konuştu. Taraflar, özellikle yabancı bankaların Rusya’daki faaliyetleri, sigorta şirketlerinin çalışmaları, tarım, mülkiyet ve uçak tarifeleri gibi konularda anlaşamıyor.
İki liderin anlaştığı nadir konulardan biri nükleer işbirliği oldu. Taraflar, dünyanın önündeki en büyük tehdidin nükleer, kimyasal veya biyolojik saldırı olduğu, bu yüzden nükleer terörizmle mücadelede küresel inisiyatif gerektiği konusunda görüş birliğine vardı. Rusya’nın önerdiği ortak uranyum geliştirme merkezi de Moskova ve Washington’ın kontrolünde Rusya’nın Angarsk kentinde inşa edilecek.
Basın toplantısında Putin konuşurken ABD Başkanı George Bush’un zaman zaman basın mensuplarıyla diyaloğa girdiği görüldü. Putin’in ifadelerine gülen Bush, bir medya mensubunun da güldüğünü görünce, “Gülüyorsun. Benimle aynı fikirdesin değil mi?” dedi. ABD Başkanı’nın, sürekli ön taraftaki gazetecilere dönüp laf yetiştirmeye çalışması da dikkat çekti.
G-8 zirvesi, Rusya lideri Putin ile eşi Ludmila’nın konuk liderler ve eşlerine verdiği akşam yemeğiyle başladı. Fin Körfezi’nin kıyısında gerçekleşen zirveye ABD, Fransa, İngiltere, Almanya, Japonya ve İtalya liderleri katılıyor. Zirveye davetli olarak da Brezilya Devlet Başkanı Luis İnasio Lula De Silvio ile AB temsilcileri iştirak ediyor. Üç bini