Meltem GÜNAY

Türkiye’de liderlik, yöneticilik ve iş yaşamına yönelik en önemli mentor ve danışman olarak kabul edilen Psikolog Prof. Dr. Acar Baltaş'ın, 50 yıllık mesleki birikim ve hayat yolculuğunu anlattığı "Hayat En Çok İyileri Kırar" adlı kitabı yayınladı. Kronik Kitap'tan çıkan 320 sayfalık nehir söyleşi tarzındaki kitapta iş dünyası, liderler, beyaz yakalılar ve patronlara yönelik önemli mesajlar yer alırken, Baltaş'ın iş dünyasına ilişkin anıları dikkat çeken kısımları oluşturuyor.

KÖTÜ YÖNETİCİLİK HER YERDE YAYGIN BİR SORUN

Prof. Dr. Baltaş, iş yaşamındaki sorun ve aksaklıkların temel nedeni anlatırken, "Kötü yöneticilik ve kötü liderlik her yerde yaygın bir sorun. Bu kadar çok yayın yapılmasına, milyar dolarlık liderlik ve gelişim programlarına rağmen bu konuda sorun yaşanması ciddi bir paradoks... En önemli nedeni, mahalledeki muslukçu veya elektrik tamircisi için geçerli olan gerçekliğin; mühendislik, doktorluk, hukuk gibi son derece sistematik bilgi içeren disiplinler için de geçerli olmasıdır. Bizler felsefesini bilmediğimiz işin teknisyeni oluyoruz" diyor.

AİLE ŞİRKETİNDE PIRLANTA KRİZİ

Kitapta ilginç anılara da yer veriliyor. Mesela Türkiye’nin en önemli şirketlerinden birinde yaşanan pırlanta krizi…

"Bir şirketin yıllık hedefleri saptanıyor. Patronun eşi de çok baskın bir hanım... Her şey bittikten sonra diyor ki; 'Sene sonu kâr oranına beş milyon dolar eklemenizi istiyorum.' Herkes şaşırıyor. Bir bütçe yapılmış ve Excel’de her hücreye koyduğunuz rakam sonucu etkiliyor. Herkes birbirine şaşkınlıkla bakıyor. Nedenini sorduklarında, 'Ben de bir pırlanta taş alacağım,' diye yanıtlıyor. Bu hadise aslında aile şirketlerinin neden kurumsal yapıya dönüşemediğinin çarpıcı örneklerinden biridir ve ülkenin çok bilinen bir şirketinde yaşanmıştır."

THY’DE DEVRİM YARATAN İSİM

Gazeteci Mert İnan'ın kaleme aldığı kitapta eski THY Başkanı Cem Kozlu'nun, şirkette nasıl devrim yarattığını da anlatan Prof. Dr. Baltaş, tanık olduğu olayları şöyle aktarıyor:

"1988-1989 yıllarında üniversitede görevliydim. THY’den davet almıştık. Cem Kozlu o dönem ilk kez THY başkanı olmuştu ve kabin personelinin eğitimi için kapımızı çalmıştı. O zamanlar Türk Hava Yolları âdeta mahallî bir hava yolu gibi çalışıyordu. Uluslararası seferler çok az olduğu gibi, İstanbul’dan Paris’e bile Atina üzerinden aktarmalı uçuluyordu. Cem Kozlu, THY’nin pilot ve asker kökenli olmayan ilk başkanıydı. Hatta Kozlu’nun ataması o dönem son derece yadırganmıştı.

BUGÜN YİNE BİR YOLCUYA DERSİNİ VERDİM

Kozlu göreve başladığında işletmenin uçakları zamanında kaldırmak gibi bir endişesi ve gündemi bile yoktu. Akşam uçuşlarındaki gecikmeler üç saati buluyordu. Kaldı ki bunlar İstanbul, Ankara, İzmir arası basit uçuşlardı. Üçüncü sorun olarak hemen her uçuşta yolcularla kabin personeli arasında yaşanan ciddi tartışmalar saptanmıştı. Kabin personelini eğitmeye başladığımızda, 'İyi yolcuya iyi hostes, kötü yolcuya kötü hostes olunur' gibi çarpık bir anlayış hâkimdi. Dahası hostesler arasında, 'Bugün yine bir yolcuya dersini verdim,' jargonu ayyuka çıkmıştı. Kozlu çok çalışıp belirlenen bu sorunu altı ay içinde çözdü. Uçaklar zamanında kalkmaya, kabin içinde problem yaşanmamaya başlamıştı.

SIRRI İNSANA DOKUNMAKTI

Kozlu’nun sırrı insana dokunmaktı. Cem Bey sabah saat beşte, yani ilk uçak kalkmadan, çay ve simitleri alıp harekât merkezine gidiyor; çalışanlarla beraber kahvaltı ediyordu. Bu davranışa oradaki herkes tanık oluyordu. İnsanlar söyledikleri sorunların makul bir zaman içinde çözüldüğünü görmeye başlamıştı. Sonunda teknik sorunlar da halledilmişti."

VALİZLERİ KENDİ TAŞIDI

"Alışılmadık işler yapıyordu Kozlu. Cem Bey’in Türk Hava Yolları greve gittiği bir dönemde odasından inerek banttan bavul almaya başladığına şahit olmuştum. Kozlu, yolcu bavullarını banttan almaya başlayınca odalarından çıkmayan kimse kalmamıştı. Yönetim kademesindeki herkes alana gelip bavulları banttan almaya başlamış, greve rağmen uçuşlar aksamadan devam etmişti. O dönem Cem Bey’i sevmeyen, kendisine sinir olan, kurumdan gitmesi için dua edenler bile vardı. Ancak kurumdan ayrılırken, öncesinde onu sevmeyenlerin bile üzüldüğünü bizzat insan kaynakları yöneticisi dâhil birçok yöneticiden duymuştum."

KOŞULSUZ MÜŞTERİ MUTLULUĞU PATRONU ÇILDIRTTI

Baltaş'ın Türkiye'deki patron anlayışına yönelik başka bir anısı da kitaptan şöyle yansıyor:

"1990’ların ortalarında, Türkiye’de ilk defa Beymen koşulsuz müşteri mutluluğunu başlatmıştı. İnsanların cebinde kredi kartının olmadığı, herkesin cebine para koyarak alışverişe çıktığı bir zamanda, Beymen’in sloganı, 'Sen al, memnun kalmazsan biz sorgu_suz sualsiz senden geri alırız,' şeklindeydi. Ben de o sırada bir şirketin personel eğitimi ve müşteri ilişkilerini yönetiyordum. 'Bunu biz de yapalım,' dedim. Patron çok titiz, çok çalışkan, işiyle yaşayan bir insandı. Çok titiz olduğundan, 'Ben hayatta her şeye gelirim, aldatılmaya gelemem,' derdi. Kendisine kampanya sırasında istismar olacağını ancak bu oranın yüzde dördü geçmeyeceğini söyledik. Kaldı ki benzer kampanyaların başka ülkelerde de uygulandığını ve istismarın dünya genelinde yüzde dördün üzerine çıkmadığını saptamıştık. Kendisine bu kampanyanın insanların alımını teşvik edeceğini söyledim. Sonunda şirket kampanyayı başlattı. Fakat aradan kısa bir zaman geçtikten sonra bir gün yönetim kurulu toplantısında patron, masanın üzerine çamurlu bir çift ayakkabı fırlattı.' “Arkadaşlar bunu nasıl alırlar? İki yıl boyunca giyilmiş, kullanılmış bir ürün!' diyerek âdeta köpürdü. Oysa kendisine en başta yüzde dörtlük suistimal payını söylemiştik.”

patronlardunyasi.com