Otomotiv sektöründe kriz: Üretim düştü, ithalat yükseldi

Hem haziranda hem de ilk yarıda, otomotiv üretimi ve ihracatı düşerken, ithalat ise hız kesmeden yükseliyor. Bunun sonucu olarak da toplam otomotiv pazarında yerlilik oranı tarihte ilk kez yüzde 32’ye kadar geriledi. Bu kan kaybının hükümetin ekonomik soğutma politikaları nedeniyle devam etmesi bekleniyor.

Son dönemde ekonominin lokomotifi olan otomotiv sanayisi için işler pek de yolun da gitmiyor. Her ne kadar Çinli BYD ile 27 yıl sonra ilk kez doğrudan yabancı otomotiv yatırımını çekmiş olsa da, ithalatın önü kesilmediği sürece sanayinin işi iyice zorlaşacak. Çünkü son dönemde üretim ve ihracatta hatta kapasite kullanımında kayıplar yaşanırken, artışın yaşandığı tek yer ithalat. Otomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) verilerine göre haziran ayında toplam otomotiv üretimi yüzde 15,76 düşerek 100 bin 162 adede gerilerken, ilk 6 ay sonundaki kayıp ise yüzde 4’ü buldu.

KAPASİTE KULLANIM YÜZDE 62

Yine aynı şekilde ihracat cephesine baktığımızda ise haziran ayında adet olarak yüzde 16,49 düşerek 75.702 adede gerilediğini, dolar bazında ise yüzde 16,20 gerilemeyle 2.5 milyar dolara indiğini görüyoruz. İlk 6 ay sonunda ise ihracat adet bazında yüzde 2,45, dolar bazında ise yüzde 0.5 düşmüş durumda. Üretimdeki kapasite kullanım oranlarına ise haziranda yüzde 62,1’e, ilk 6 ay sonunda ise yüzde 72,9’a kadar gerilemiş.

İTHALAT YÜZDE 15 BÜYÜDÜ

Sanayi cephesinde bu düşüşler yaşanırken, ithalat cephesi ise her geçen gün büyüme devam ediyor. Haziran ayında toplam otomotiv ithalatı yüzde 7,08 büyürken, ilk 6 ay sonundaki büyüme ise yüzde 15,35 oldu. Bunun sonucu olarak da özellikle iç pazarda toplam satışlarda yerli üretimin payı ilk 6 ay sonunda yüzde 39’dan yüzde 32’ye, otomobilde ise yüzde 34’ten yüzde 30’a kadar düştü. Böylece toplam yerli payında otomotiv tarihinin en kötü sonucu ortaya çıkmış oldu. En son bu seviyeye yakın yerli payı yüzde 33 ile 2016’da gerçekleşmişti. Yani otomotiv sanayisi, ihracatta yaşadığı kayıpların üstüne, iç pazarda ÖTV matrahları güncellenmediği için ithalata karşı da çaresiz kalınca köşeye sıkıştı.

5 AYDA 2 MİLYAR $ AÇIK

Bu sonuçlar otomotiv sektörünün dış ticaret dengesini de olumsuz etkilemeye başladı. 2023 yılında tam 8 yılın ardından toplamda 1 milyar 432 milyon dolar eksi veren sektör, bu yılın ilk 5 ayında da toplam 109 milyon dolar gibi sıfır noktasına yakın bir yerde bulunuyor. Buna yalnızca otomobil olarak baktığımız zaman ise 2023 toplamında 6,6 milyar dolara ulaşan açık, bu yılın ilk 5 ayında ise 2 milyar doları aştı. Yılı dış ticaret dengesi olarak 2023’ün bile üzerinde bir ekside kapatacak olmamız tabii ki ülke ekonomisi açısından iyi bir sinyal değil. 

ÇİNLİLER BU KEZ TİCARETİYLE GELİYOR

Türkiye’de otomotiv pazarında ithalatın artarak yerlilik oranlarının hızla düşmesi, Avrupa’nın ticari araç üretim üssü olma pozisyonumuzu da etkiliyor. Özellikle otobüs ve hafif ticari araç üretiminde Avrupa’nın en büyük gücü olan Türkiye’nin karşısındaki en büyük tehdit ise Çin. Türkiye ve Avrupa Çin’den ithal elektrikli otomobillere yönelik ek vergileri devreye sokarken, ticari araç tarafında engel olmaması, bu alanda rahatça top koşturmalarını sağlıyor. Son günlerde özellikle belediyelerin ihalelerinde Çinli otobüs üreticilerinin en iyi fiyatı verip, kazanması da bunun bir göstergesi. Otomotivi sanayisi yetkilileri, ticari araçlara konulacak ek tarifelerin de Çinli üreticileri Türkiye’ye yatırıma çekeceğine inanıyor. Aksi takdirde Çinli ticari araç üreticileri ile fiyat konusunda rekabet etmenin zor olduğunu, bunun da sanayiyi zora sokacağını söylüyorlar.

EN BÜYÜK KAYIP HAFİF TİCARİ ARAÇTA

Otomotiv pazarı ilk 6 ayda yüzde 4’e yakın büyürken, yerli üreticiler için kan kaybının devam ettiğini söyleyen OSD Başkanı Cengiz Eroldu, “Yüzde 32 ile tarihin en düşük iç pazar payını elde ettik. Geçen seneki yüzde 39’dan geriledik. Biz en düşük 2016 yılında yüzde 33 ile kapatmışız. Daha sonra hızla artan, özellikle ÖTV matrahlarında yerli sanayiyi koruyan düzenlemelerle yüzde 44, 45, 46’lara kadar çıktık. Otomobilde yerli payımız yüzde 30 gerçi, o da toplam taşıt araçlarına paralel bir seyir izliyor. En büyük kayıp da şu anda hafif ticari araçta. Yerli payı yüzde 51’den 32’ye geriledi. Ama bunun da biz geçici olduğunu düşünüyoruz. Özellikle üyelerimizden Ford Otosan’ın yaptığı yatırımların hız kazanmasıyla bu rakamlar tekrar normal seviyelerine çıkacaktır diye düşünüyorum” diyor. Tofaş’ın 4 marka için üreteceği yeni nesil hafif ticari araç modelini de unutmamak lazım.

BU SIKINTIYA BİRAZ DAHA KATLANACAĞIZ

Yerli payının düşmesiyle ilgili olarak OSD Başkanı Cengiz Eroldu’nun açıklamaları önemli. 2023’ün ilk 6 ayında dahi yüzde 50 ÖTV ile yerli otomobilin satıldığını hatırlatan Eroldu, “Son 1 yıldır ise en düşük ÖTV yüzde 80. Şimdi Türkiye’de belirli bir müşteri grubunun satın alma potansiyeli 800 bin TL’lik bir araç. ÖTV matrahları güncellenmediği için şimdi o kalktı ve tüm araçlar yüzde 80’lik ÖTV’ye sahip olduğu için Türk müşterisinin araca ulaşımı kısıtlandı. Bence en büyük handikapların bir tanesi orada şu anda. Ama hükümetin de çok net söylediği gibi, ekonomiyi soğutma çabaları var. Şimdi orada bir çelişki oluyor. Yani soğutmak istiyorsanız şu anda ÖTV’yle ilgili hiçbir şey yapmamanız lazım. Sonuçta bu sıkıntıya katlanacağız bir şekilde” yorumunu yapıyor. Eroldu, ÖTV’lerde matrah güncellemelerinin ne zaman olacağına ilişkin ise, “Zaten bunu aslında sayın Mehmet Şimşek de yurtdışı konferanslarında 2 sene olarak söylüyor. Yani 2025 yılında da paralel bir tablo olacak. Enflasyonun tekrar tek haneli rakamlara dönmesi herhalde 2026 ve sonrası olacak. Oralara kadar da bu faiz ve sıkılaştırma, soğutma çalışmalarını devam ettirecekler gibi görünüyor” cevabını veriyor.

BURSALI DUSTER YERLİ ORANINI YÜKSELTECEK

Oyak Renault tarafından 400 milyon euro yatırımla Bursa’da Renault markasıyla üretilmeye başlayan yeni Duster, satışa sunuldu. Özellikle bu modelle birlikte iç pazarda yüzde 30’a düşen yerlilik oranın artması bekleniyor. İki veya dört çekişli versiyonlarıyla yollara çıkacak araçta 4X4, E-Tech Full Hybrid ve Eco-G motor seçenekleri yer alıyor. Yeni Renault Duster, Eco-G motor seçeneği için 1.249.000TL’den, E-Tech Full Hybrid motor seçeneği için 1.530.000 TL’den ve 4X4 motor seçeneği için 1.580.000 TL’den başlayan fiyatlara sahip. 145 hp güç üreten gelişmiş tam hibrit motor seçeneğiyle ortalama 5 lt/100 km yakıt tüketimi ve 114 gr/km CO2 emisyonuna sahip olan modelin aynı zamanda 6 ileri vitesli manuel şanzımanla eşleştirilen 130 hp gelişmiş 1,2 litre yarı hibrit motor seçeneği ve 4X4 güç-aktarma sistemiyle de sunuluyor.

 

patronlardunyasi.com