Ölene kadar Sezer!

Eski başsavcılardan Kanadoğlu'nun 367 milletvekilinin Genel Kurul toplantısına katılmaması durumunda cumhurbaşkanlığı seçiminin yapılamayacağını iddia etmesinin ardından CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın da cumhurbaşkanlığı seçimini Anayasa Mahkemesi'ne götürmekten kaçınmayacaklarını açıklaması, 'uç olasılıkları' siyaset gündemine taşıdı.

Başkent kulislerindeki son Çankaya senaryosuna göre, Anayasa Mahkemesi, '367 vekilin oylamaya katılması gerekir' derse cumhurbaşkanlığı seçimi iptal edilecek, 20 gün içinde cumhurbaşkanı seçilemediğinden parlamento feshedilecek, üç ay içinde genel seçime gidilecek, genel seçimden sonra 367 vekili salonda buluşturacak bir adayda uzlaşılamazsa yine fesih ve yine seçim gelecek, seçim döngüsü böyle sürüp gidecek...

Anayasa'ya göre cumhurbaşkanlığı seçiminin bir ay içerisinde tamamlanması gerekiyor. Bunun ilk on günlük süresinde adaylar başvurularını yapacak ya da milletvekilleri birbirlerini aday gösterebilecek. Parlamento dışından bir isimse 110 milletvekilinin imzasıyla önerilebilecek. Adaylık süresinin bitiminden sonra TBMM Başkanlık Divanı en az üçer gün arayla oylama için tarihler belirleyecek ve seçim 20 gün içinde tamamlanacak. Anayasa seçimin dört turda tamamlanmasını öngördüğünden Başkanlık Divanı da dört tur tarihi tespit edecek. 20 günlük sürede seçim sonuçlanamazsa parlamento feshedilecek ve en geç üç ay içinde genel seçime gidilecek. Seçim takvimini Yüksek Seçim Kurulu yapacak .

367 arama dönemi

AKP'nin uzlaşma aramaması, ilk turda Genel Kurul salonunda 367 milletvekili bulunmamasına karşın süreci başlatması ve cumhurbaşkanını üçüncü turda gerekli olan 276 oyu aşarak seçmesi, CHP'nin de bunu Anayasa Mahkemesi'ne taşıması durumunda, yetki parlamentodan çıkıp Yüksek Mahkeme'ye geçecek ve vereceği karar siyasetin olduğu kadar ülkenin de geleceğini yakından ilgilendirecek.

Anayasa Mahkemesi, CHP'nin olası başvurusunu kabul ederse, Mesut Yılmaz kabinesinin güvenoylamasını iptal etmesine benzer bir karar verecek. 1996'da kurulan Anayol koalisyonunun güvenoylamasına 544 milletvekili katılmış, 257 kabul oyu, ret oylarından fazla olduğundan hükümetin güvenoyu aldığı ilan edilmişti. Çekimser kalanlar dikkate alınmadan ilan edilen sonuç karşısında Anayasa Mahkemesi, "Kararlar toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla alınır" hükmü karşısında salt çoğunluk olan 273 sayısına ulaşılamadığından kararı iptal etmişti. Mahkeme'nin kararında bu işlemin 'yeni içtüzük ihdası' anlamına geldiği için iptal edildiği belirtilmişti.

CHP'nin önünde iki yol var

Mahkeme, cumhurbaşkanını ilk turda seçmek için gerekli 367 sayısının aynı zamanda toplantı yeter sayısı olduğuna hükmederse, cumhurbaşkanı seçimine ilişkin kararı da iptal edecek. Anayasa Mahkemesi yasaları hem şekil hem de içerik bakımından denetliyor. Şekil açısından denetimde son oylamanın sonucuna ya da nitelikli çoğunluk gerektiren oylamaların sonuçlarına bakılıyor. CHP'nin önünde de, Anayasa Mahkemesi'ne gitmek için 'birinci tur oylamanın sonuçları ilan edilip tutanağa yazıldıktan' ve 'oylamalar yapılıp cumhurbaşkanı seçme işlemi tamamlandıktan' sonra başvuru yapmak biçiminde iki yol bulunuyor.

İlk yol seçilirse, CHP seçim sürecinin durdurulmasını da talep edebilecek.
Anayasa Mahkemesi başvuruyu 'ortada henüz bir karar yok' diyerek reddedebilecek, ancak bu arada 367 milletvekiliyle toplantının başlatılması gerektiği yolunda bir yorumda da bulunabilecek ve kararını 'Her ne kadar 367 kişinin katılımıyla toplantının açılması gerekse de...' biçiminde kurabilecek.
İkinci yolun tercih edilmesi durumunda, bu kez yemin etmiş ve göreve başlamış bir cumhurbaşkanının mazbatasının iptali, görevi devretmiş olanın da tekrar bu görevi üstlenmesi gündeme gelecek.

Bununla birlikte TBMM Başkanı'nın 'Cumhurbaşkanlığı bana geçti' iddiası ortaya atılacak. Başvuru, inceleme ve karar çıkıncaya kadar yeni cumhurbaşkanı yemin edip göreve başlamış olabilecek. Karar CHP'nin istediği gibi çıkarsa mazbata iptal edilecek, yemin boşa gidecek, eski cumhurbaşkanı yeniden işinin başına dönecek.

Yeniden seçim

Böyle bir kararın çıkması durumunda parlamento seçim için yeniden işleme başlayacak. Yapılacak yoklamada 367 milletvekili bulununcaya kadar birinci tur oylamaya geçilemeyecek. 20 gün içinde de bu yapılamazsa parlamento, Anayasa uyarınca feshedilecek ve erken genel seçime gidilecek. Seçimden çıkacak tablo 367 vekilli bir çoğunluk oluşturmazsa ya da uzlaşma sağlanamazsa 'birer aylık cumhurbaşkanlığı seçimi denemesi ve doksan gün sonra genel seçim' döngüsü kırılamayacak. Yeni cumhurbaşkanı seçilemediğinden de eskisi görevini sürdürecek.

İsmet Demirdöğen/Radikal