Ne tonton siyasetçimizdin sen Turgut Amca

Eski Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın 'zehirlendiği' iddialarının üzerinden bunca yıl geçtikten sonra mezarı açıldı, otopsi yapıldı. Sonuç aralıkta açıklanacak. Gündemde bir süredir Özal rüzgarı esiyor... Bugünden farklı olarak çok sert karikatürlerine gülebilen, dili ve üslubu farklı bir siyasetçiydi. Reformist yapısıyla bir devrimciydi. Her devrimci gibi seveni de bol, sevmeyeni de. 80'lerde doğanların hayal meyal, 90'larda doğanlarınsa hiç hatırlamadığı, yazmaya kalksak -ki birçok kişi yazdı- hacimli bir kitap dolduracak Özal'ın hayatını kısaca hatırlayalım.

 KİMDİR?
 Tam adı: Halil Turgut Özal
 Doğum tarihi ve yeri:  13 Ekim 1927-Malatya
 Ölüm tarihi: 17 Nisan 1993
 Ailesi: Babası Çırmıktılı Ünlüoğulları'ndan banka memuru Mehmet Sıddık Özal, annesi ilkokul öğretmeni Hafize Hanım. Kardeşleri, Korkut Özal ve Yusuf Bozkurt Özal.
 Öğrenimi: İlk ve orta öğrenimi babasının görevi nedeniyle Bilecik, Mardin ve Konya'da tamamladı. İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümünü bitirdi. ABD'de Texas Tech Üniversitesi'nde ekonomi ihtisası yaptı.
Medeni durumu: İlk evliliğini ailesinin isteğiyle Ayhan İnal ile yaptı. Kısa süren evliliğinin ardından 1954'te Elektrik İşleri Etüd İdaresi'nde sekreter olarak görev yapan Semra Yeğinmen ile evlendi. Bu evlilikten Ahmet, Zeynep ve Efe adında üç çocuğu oldu.

 Kariyeri
 Üniversiteyi burslu okuduktan sonra Elektrik İşleri Etüd İdaresinde görevlendirildi. 1952 yılında mühendislik ekonomisi alanında uzmanlık eğitimi için ABD'ye gönderildi. Türkiye'ye döndükten sonra Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Müdür Yardımcılığı'na atandı.
 1961-1962 yıllarında askerlik hizmetini Mill” Savunma Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu üyesi olarak yaptı ve Devlet Planlama Teşkilatı'nın kurulmasına katkıda bulundu. Bu sırada, Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde ders verdi. Bir süre Başbakanlık Teknik Uzmanlar Kurulu Üyesi olarak çalıştı ve 1967-1971 yıllarında Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı görevini yürüttü. 1971-1973 yıllarında Dünya Bankası'nda danışman olarak görev yaptı. 1979 yılı sonlarına doğru Başbakanlık Müsteşarı olarak atandı. Aynı dönemde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı görevini de vekaleten yürüttü. Türkiye ekonomisini liberalleştirmeyi hedefleyen ve 24 Ocak Kararları olarak bilinen geniş çaplı programın hazırlanmasında önemli rol oynadı.

 Siyasi kariyeri
 12 Eylül 1980 asker” müdahalesinden sonra kurulan hükümete Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı. 1982 yılında bu görevinden istifa etti.
1983 yılında Anavatan Partisi'ni kurdu ve aynı yıl yapılan genel seçimleri kazanarak hükümeti kurmakla görevlendirildi. Türkiye Cumhuriyeti'nin 19. Başbakanı oldu. 1987 seçimleri sonrasında tekrar hükümet kurdu ve Başbakan olarak görev yaptı.
 31 Ekim 1989'da TBMM tarafından Türkiye Cumhuriyeti'nin Sekizinci Cumhurbaşkanı olarak seçilen Özal, 9 Kasım 1989'da bu görevine başladı. 17 Nisan 1993'te, görevi sırasında vefat etti.

 Unutulmaz sözleri
 - 'Anayasayı bir kere delmekle bir şey olmaz.' (1987'deki referandum konusunda Turgut Özal'ın bir önerisine karşılık Hikmet Çetin'in 'Bu sizin dediğiniz anayasayı bir kere delmekle bir şey olmaz anlamına geliyor' demesinden ortaya çıkmıştır...)
 - 'Ben zengini severim.'
(Bu sözün farklı şekilde söylendiğini sohbetin tanığı Fehmi Koru yazmıştı.)
 - 'Bir koyup üç alacağız'
(Körfez Savaşı sırasında aslında Süleyman Demirel tarafından Özal'a atfedilerek söylendiği iddia edilir.)
 - 'Benim memurum akıllıdır, işini bilir.'
 - 'Devlet cinayet işlemez. Cinayet örgütleri kurmaz.'
 - 'Demiryolu komünist işidir.'

 AİLESİ
 Semra Özal, eşinin başbakanlığı sırasında Türk Kadınını Güçlendirme ve Tanıtma Vakfı'nı kurmuştu. 'Papatyalar' olarak tanınan vakıf, yaptığı işlerden çok, düzenlediği görkemli davetlerle Türkiye'nin gündemine geldi. Dönemin önde gelen işadamı, politikacı ve bürokratlarının eşlerinin üye olduğu vakfın düzenlediği 'Hasbahçe' gecelerinde giyilen kaftanlar, dönemin en çok konuşulan konuları oldu. Papatyalar, özellikle Anadolu'da çok yaygın olan nikahsız çiftlere toplu resmi nikah kıyılmasına ön ayak oldu, binlerce çocuğu bedava sünnet ettirdi.
Cumhurbaşkanı seçildikten sonra eşi Semra Özal, ANAP İstanbul İl Başkanı oldu.
 Kızı Zeynep, 'olay ortaya çıkınca' kendine hediye edilen Jaguar marka otomobili iade etmişti. Davulcu Asım Ekren ile yaptığı evlilik çok konuşuldu. Zeynep Özal, şimdi İran'da inşaat işleri yapıyor.
 Oğlu Ahmet Özal, TRT'ye rakip olarak, 'henüz yasa çıkmadan' ilk özel televizyon kanalını kurdu. Şimdi, Irak'ta inşaat işleriyle uğraşıyor.
 Efe Özal, üç kardeşin en küçüğü olarak fazla medyada yer bulmadı... Şimdi, alışveriş ve müzik kanalı sahibi...

 PRENSLERİ
 Oğlu Ahmet Özal aracılığıyla tanıştığı ve daha sonra çeşitli görevler verdiği gençlere Özal'ın Prensleri deniyordu. Bunların arasında adı büyük bir dolandırıcılık skandalına karışan Engin Civan gibi isimler vardı ve genellikle banka sektöründeydiler.

 DEVRİMLERİ
 - Serbest piyasaya geçiş.
 - Sanayi ihracatı ki bu o dönem bazı usulsüzlüklere neden olup hayatımıza 'hayali ihracat' kavramını sokmuştu.
- Otoyollar hamlesi.
- Telekomünikasyon yatırımları.
 - Bankacılık alanında kart kullanımı, özel finans kurumlarının kurulması...
 - Dindarlığını ve Nakşibendi olduğunu açıkça konuşması. 'Ben öbür dünyaya inanır ve bu dünyanın bir geçiş yeri olduğunu düşünürüm. Öbür dünyada bugün yaptıklarının hesabı sorulur. İlim sahibinden ilmini, para sahibinden paranı doğru yolda kullandın mı diye sual edilir. Bize de sana hizmet imkanı verdik, bu imkanı iyi değerlendirdin mi diye sorulur' onun cümlesidir.
- Başbakanlık'a uçak aldırmak. Adını da partisine atfen Ana koymuştur.
- İcraatın İçinden programı... O program için yapılan çekimlerde Boğaz Köprüsü'nü geçerken 'Hadi bir kaset koy da şöyle bir neşelenelim Semracığım...' unutulmaz cümlelerindendir.
 - Asık suratlı ve mesafeli değil, her zaman sokakta, halkın içinde ve güler yüzlü bir liderdi.
- Karısıyla el ele, denizde yüzerken papağanı Cabbar ile poz vermekten çekinmedi. Şortla asker teftiş etti!

Gülay Altan/Akşam