İşgalin romanı: Tut Elimden İstanbul

Tut Elimden İstanbul, okuru yüz yıl önceye, işgal altındaki İstanbul’a götüren bir roman. Daha ilk sayfada işgal sabahına uyanıyorsunuz, sonrasında yaklaşık beş yıl süren işgal günlerinde gerçek karekterler ve olaylarla örülü hikayeleri okuyorsunuz.

Fügen Ünal Şen bu kez, gazeteci kimliğini hayli yansıttığı bir dönem kitabıyla okurun karşısına çıkıyor.

Mondros Mütarekesi sonrası, 1918’de başlayan, 1920’de resmileşen ve yaklaşık beş yıl süren İstanbul’un işgal günlerini, insan hikayeleri üzerinden anlatan Fügen Ünal Şen, “Bu kitap, mekanlar, kişiler ve olaylar arasında dolaşıp durduğum, yüz yıl önceye yaptığım bir yolculuktur. Okur da kitapla beraber o yolculuğa çıkabilsin istedim. O günleri, anları yaşasın, yüz yıl öncenin insanları arasına katabilsin kendini… Bunu istedim.” diyor.

Yaklaşık beş yılı bulan okuma ve araştırmanın ardından, tarihi gerçeklerden vazgeçmeden yazılmış bir roman Tut Elimden İstanbul. Bu yönüyle, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti 2024 Sedat Simavi Ödülleri, Edebiyat dalında “Övgüye Değer” bulundu.

  
“İSTANBUL AYRINTIDA SAKLI”
 
 Sosyal Antropoloji eğitiminin ardından 1985 yılında Günaydın Gazetesi’nde özel haber muhabiri olarak gazeteciliğe başlayan Fügen Ünal Şen, “Antropoloji eğitimim bana olaylara farklı açılardan yaklaşmayı öğretti. Hep görünenin dışında olup biteni anlamaya çalıştım. Bu büyük bir zenginlik. Elbette gazeteciliğimde, yazılarımda sonraki yıllarda kitaplarımda da hep pek de ortada olmayanın, ayrıntının peşine düştüm. Hele İstanbul… Bu şehir ayrıntıda saklı. Benim tutkum da ister günlük hayatımda, ister yazdığım bir kitapta olsun, o ayrıntıyı didiklemek. Tut Elimden İstanbul’da da tarih kitaplarında, akademik çalışmalarda satır arasında kalmış olayların, isimlerin, mekanların izleri işte bu nedenle çok.” diyor.

Bu ayrıntılar okura yalın bir dille, duygulu bir anlatımla aktarılmış romanda. Örneğin, Sakarya Meydan Savaşı’nda top kaması dökebilmek için Kuvvacılar’ın İstanbul’dan pirinç nargile marpucu, terazi dirhemi toplayıp çuvallarla Anadolu’ya kaçırdığı, Özbekler Tekkesi üzerinden Anadolu’ya geçmek isteyenlerin ne şifre kullandığı, Rum çeteci Hrisantos’un İngiliz istihbaratçılarla yaptığı işbirliğini, İngiliz İstihbarat sorumlusu yüzbaşı Benneth’in Galata Mevlevihanesi’nin müdavimi olduğunu okuyoruz. 

“İstanbul’un işgali elbette tarih kitaplarında yer alıyor. Yapılan çok değerli akademik çalışmalar var. O dönemin yazarları, siyasileri, askerleri anılarını kitaplaştırmışlar. Hepsinde çok değerli bilgiler var. Yaptığım okumalarda hep ayrıntıların peşine düştüm. Bir mekan, bir fotoğraf, bir kelime bana başka başka kapılar açtı. Bu yaşanmışlıklardan izlerle örülü bir roman Tut Elimden İstanbul. Benim için bu çok önemli. Tümüyle gerçek olaylarla kurgulanmış, dönemin gerçek karakterlerine eşlik eden kendi roman kahramanlarım işgal günlerinde yaşıyor, okur da…” diyor Fügen Ünal Şen.

Romanın bir başka özelliği de işgal günlerinin mekanlarına da özenle yer verilmiş olması.

Yüz yıl öncenin İstanbul’unda, işgal günlerinde önemli rol oynayan kimi mekanlar bugün de hayatın içinde. Dönemin gazetecilerinin buluşma noktası olan Meserret Kıraathanesi günümüzde hala Cağaloğlu’nda ve hala aynı isimle işletilen bir otel. İngilizlerin silah deposu olarak kullandığı Bakırköy Baruthanesi ise birkaç yıl önce millet bahçesi olarak açıldı. İşgal günlerinde İngilizlerin istihbarat merkezine dönüştürdükleri Krocker Otel bugün, Şişhane’de, Galata Üniversitesi. 

“Aslında İstanbul’da işgal günlerinin izleriyle içiçe yaşıyoruz” diyor Fügen Ünal Şen ve ekliyor:

“Mesele farkında olmak, merak etmek. Örneğin, her gün yüzlerce öğrenci Galata Üniversite’nde eğitim alıyor. Oranın işgal yıllarında İngilizler tarafından istihbarat ve işkence merkezi olduğunu bilsinler isterim. O günleri bilmek, yapılan fedakarlıkların farkında olmak bugünleri anlamak ve sahip çıkmak için çok önemli. Tarihi roman yazarının olduğu kadar okurunun da sorumluluğu var: Gerçeğe sahip çıkmak.”

Fügen Ünal Şen’in Sonbahar Yakın,  Bir Anı Paylaşmak, Kuytuda Büyür Hayat isimli deneme kitaplarının yanısıra Kuzey Yanım Ayazım ve Bir Avuç Mazi isimli romanları da bulunuyor.

patronlardunyasi.com