Geçen yılı yüzde 6,9 düşüşle ve 17,9 milyar dolar ihracatla kapatan hazır giyim sektörü, bu yıla da kayıpla başladı. Sektörün toparlanması için İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) 3 maddelik bir çözüm önerisi sundu. İHKİB Başkan Yardımcısı Mustafa Paşahan, Collection Premiere Moscow (CPM) ve Child & Junior Fashion (CJF) fuarları kapsamında yaptığı açıklamalarda, hazır giyim ihracatında yeniden büyüme trendine girilmesi için şu üç adımın atılması gerektiğini belirterek, bu adımları; girdi maliyetleriyle kur arasında dengenin sağlanması, KOBİ’lere uygulanan İstihdam Destek Programı’ndan ayrım gözetmeksizin tüm firmaların yararlanabilmesi ve 5 puanlık prim indiriminin iki yıl boyunca 10 puana çıkarılması olarak sıraladı.

Paşahan, hazır giyim sektörünün genel ihracatın 10 katı değer yarattığını belirterek, bu değerin artırılması için yeni stratejilere ihtiyaç duyulduğunu ifade etti. Önerilen düzenlemelerin hayata geçirilmesi halinde, yılın ikinci yarısında sektörün toparlanmasını beklediklerini dile getirdi. Ayrıca, savaşın sona ermesi halinde Rusya’ya yapılan sektör ihracatının 342 milyon dolardan 1 milyar dolara çıkabileceğini öngördüklerini söyledi.

İHRACATIN YÜZDE 60’I 200 ŞİRKETTEN

Ekonomim'den Yener Karadeniz'in haberine göre, 2022 yılında 21 milyar doları aşan ihracatla rekor kıran hazır giyim sektörü, sonraki yıllarda sırasıyla 19,2 milyar dolar ve 17,9 milyar dolar seviyelerine geriledi. İhracattaki düşüşe paralel olarak iç pazarda da kayıplar yaşandı. Sektörde faaliyet gösteren şirket sayısı son üç yılda 43 binden 39 bine düşerken, istihdam kaybı 200 bini aştı. Tekstil sektörü de dahil edildiğinde, toplam istihdam kaybı 300 bini geçti. Bu kayıpları önlemek amacıyla 2025’in başından itibaren hazır giyim, tekstil, deri ve mobilya sektörlerinde faaliyet gösteren KOBİ’lere çalışan başına 2.500 TL’lik istihdam desteği açıklandı. Ancak Mustafa Paşahan, sektörde faaliyet gösteren birçok şirketin KOBİ statüsünde olmaması nedeniyle bu destekten faydalanamadığını belirtti. Paşahan, “KOSGEB teşviki önemli bir destek, ancak KOBİ’lerle sınırlarsanız firmalara ‘KOBİ kal’ demiş olursunuz. Bu desteğin tüm firmalara yayılması gerekiyor. Sektörümüzün yüzde 60’ı bu destekten faydalanamıyor. Başka bir deyişle, ihracatın yüzde 70’ini gerçekleştiren firmalar bu teşvikin dışında kalıyor. Üstelik, bu destekten faydalanmak için 2024’ün son çeyreğinde istihdam çıkışı yapılmamış olması şartı var. Oysa en yoğun istihdam çıkışı da o dönemde yaşandı” dedi. Paşahan’ın verdiği bilgilere göre, sektörde 40 bine yakın şirket faaliyet göstermesine rağmen, toplam hazır giyim ihracatının yüzde 60’ı yalnızca 200 firma tarafından gerçekleştiriliyor.

Savaş öncesinde 700 milyon dolar seviyesinde ihracat yapılan Rusya pazarı hakkında değerlendirmelerde bulunan Paşahan, geçen yıl sektörün Rusya’ya yaptığı ihracatın yüzde 42 oranında düştüğüne dikkat çekti. Ancak, potansiyelin hala çok yüksek olduğunu belirtti. Ülkede para transferi sorununun çözüldüğünü ifade eden Paşahan, ayrıca Rusya ve ABD liderleri arasındaki görüşmelerin savaşın sona erme ihtimalini doğurduğunu söyledi. Eğer savaş sona ererse, Rusya’ya gerçekleştirilen hazır giyim ihracatının 342 milyon dolardan 1 milyar dolara çıkabileceğini dile getirdi.

SEKTÖR 3 MİLYAR DOLAR KAYIP YAZDI

Paşahan, son yıllarda artan maliyetler nedeniyle sektörün rekabet gücünü kaybettiğini söyledi. Özellikle Mısır, Çin, Hindistan ve Özbekistan gibi ülkelerle adil olmayan şartlarda rekabet ettiklerini vurguladı. Paşahan, “2022’de asgari ücretin işverene maliyeti 650-700 dolar arasındaydı. Şimdi bu rakam 1.500 dolara ulaştı. Rakip ülkelerde ise maliyet 200 dolarlara kadar düşüyor. Maliyetlerimiz yüzde 100 artarken, dövizdeki artış çok düşük kaldı. Kurun enflasyon oranında artması gerekiyor. Şu an rakiplerimizden yüzde 50, AB ülkelerinden ise yüzde 15 daha pahalıyız. Üst segment markaları bu fark nedeniyle kaybettik. Eğer döviz kuru, maliyet artışıyla aynı seviyede gitseydi, şu an çok farklı bir tablo olabilirdi. Sektörümüz 3 milyar dolar kayıp yazdı. Döviz bazında yüzde 10-15 zarar eden şirketler var ve bu kaybın telafisi için en az üç yıl gerekiyor” dedi.

Ocak ayında yüzde 0,3 olan ihracattaki düşüşün, şubatın 18’i itibarıyla yüzde 8’e ulaştığını belirten Paşahan, bu yıl 17 milyar doların altına düşmemek için mücadele ettiklerini ancak tablonun düşüşü işaret ettiğini söyledi. Paşahan, “Tekstil ile birlikte 1 milyon 250 bine kadar çıkan istihdam, bugün 950 bine düştü. Eğer bu gidişat durdurulmazsa, istihdam 800 binlere kadar gerileyebilir. Bu yüzden kur ve enfl asyon arasındaki denge sağlanmalı. Herkes yılın ikinci yarısında toparlanma bekliyor ama şu an gidişat pek iç açıcı değil” diye ekledi.

CPM’DE EN BÜYÜK YABANCI KATILIMCI TÜRKİYE OLDU

Mustafa Paşahan, Türk moda endüstrisi için Rusya’nın özel bir yeri olduğunun altını çizdi. En büyük yabancı katılımcı olarak yer aldıkları CPM Fuarı’ndan da bahseden Paşahan, “Bu sezon gördüğümüz atmosferi de savaşın sonuna yaklaşıldığının bir işareti olarak değerlendiriyorum. CPM, bizim yıllardır en fazla firma ile katıldığımız fuarlar arasında ilk sırada yer alıyor. Ayrıca CPM’e Rusya’dan sonra en fazla firma ile katılan ülkeyiz. Bu sezon hazır giyim, deri ve iç giyim kategorilerinde 117 firma ile yaklaşık dört bin metrekarelik alanda yerimizi aldık. CPM’le eş zamanlı düzenlenen Child&Junior Fashion’a da (CJF) 21 firmamız katıldı” dedi.

İKİNCİ EL KIYAFET İŞİNDE TEKELLEŞME UYARISI

Mustafa Paşahan, Avrupa Birliği’nin tekstil atıklarını farklı ülkelerde dönüştürme projesiyle ilgili de açıklamalarda bulundu. İkinci el kıyafet ithalatına karşı olmadıklarını ancak sürecin doğru yönetilmesi gerektiğini belirtti. Paşahan, “Sektörde, hazır giyimcilerin ikinci el ürünlerin getirilmesine karşı olduğu gibi bir algı var ancak bu doğru değil. Biz dönüşümün olmasını destekliyoruz ama sistemin doğru kurulması ve kriterlerin net şekilde belirlenmesi gerekiyor. AB’den getirilecek ikinci el kıyafetlerin Türkiye’ye fayda sağlaması lazım. Ürünleri serbest bölgelere getirip, burada kontrollü şekilde parçalayarak dönüştürmeliyiz. Ayrıca bu işi 3-5 şirkete bırakmak doğru olmaz. Tekelleşme olmamalı” dedi. Paşahan, 2026 itibarıyla dijital ürün pasaportu uygulamasının devreye gireceğini hatırlattı.

patronlardunyasi.com