Gayrimenkulde yeni dönem... 10 soruda Elektronik İlan Doğrulama Sistemi

Türkiye Gazetesi'nden Necmi Çiçekçi'nin haberine göre, Türkiye ekonomisi 2018 yılı itibarıyla kısmi bir türbülansa girdi.

Bu süreç, 2020 yılında pandemi ile körüklendi. 2018 yılı başında 3,5 lira bandında seyreden dolar kuru, aynı yıl 6 liraya kadar çıktı. Ancak dolardaki asıl patlama 2023 yılı sonunda gerçekleşti. 30 liraya dayanan dolar kuru, piyasayı âdeta altüst etti.

Ticaretin yapıldığı her alanda fırsatçılık, stokçuluk ve yüksek kâr hırsı görülmeye başladı. Bu durumdan en çok gayrimenkul, otomobil ve perakende sektörü etkilendi. ‘Serbest piyasa’ adı altında ticari ahlakın yok olduğu bir sistem oluştu. 2022 yılından bu yılın başına dek konut fiyatları yüzde 200’ün üzerinden arttı. Kira fiyatlarına da ciddi zamlar geldi. Hükûmet başta otomotiv ve perakende sektörüne yönelik adımlar attı. Otomobil fiyatlarındaki balon söndü.

Perakende tarafında da marketlere kesilen cezalar ve denetimler ile piyasanın köpüğü alındı. Konut piyasasına yönelik kiraya ‘yüzde 25 zam sınırı’ devreye alındı. Son olarak sektörde sahte ilanların önüne geçecek ve spekülasyonu bitirecek olan Elektronik İlan Doğrulama Sistemi (EİDS) yürürlüğe girdi. Bu haftaki sayfamızda EİDS ile ilgili tüm merak edilenleri ve sektör görüşlerine yer verdik.

YENİ SİSTEM TÜM SEKTÖRÜ ETKİLEYECEK
Elektronik İlan Doğrulama Sistemi, emlak sektöründe karşılaşılan en büyük sorunlardan biri olan sahte ilanları ortadan kaldırmak amacıyla hayata geçirildi. Bu sistem, hem taşınmaz sahiplerini hem de alıcıları koruyarak, emlak alım-satım süreçlerini daha şeffaf ve güvenilir hâle getirmeyi hedefliyor.

Uygulamaya göre, konut satacak kişiler, e-Devlet üzerinde kendisine ait gayrimenkulü seçerek, açılacak pencereden emlakçısını yetkilendirecek. Böylece emlakçılar da aldıkları yetkiyle sitelere ilan girebilecek. Doğrulama yapılarak yayımlanan ilanlarda “EİDS’den yetki doğrulamasının yapıldığı” yönünde bir logoya veya ibareye yer verilecek. Uygulama kısmi olarak bugün itibarıyla devreye girdi, ancak sistemin tamamen işlemesi 1 Ocak 2025’ten itibaren olacak ve bu tarihten sonra yetki doğrulaması yapılmadan ilan verilemeyecek. EİDS yetki doğrulama uygulaması hem satılık hem de kiralık taşınmaz ilanları için zorunlu olacak.

10 SORUDA EİDS SİSTEMİ NEDİR?
1. Doğrulanmış ilan nedir, hangi amaçla uygulanacak? Vatandaşlar, e-Devlet üzerinde kendisine ait gayrimenkulü seçerek, açılacak pencereden emlakçısını yetkilendirecek, emlakçılar da aldıkları yetkiyle emlak portallerine ilan girebilecek. Söz konusu ilanlar “doğrulanmış ilan” olarak yayımlanacak. Yeni uygulamada, sitelere gayrimenkul ilanı verilmesi süreci resmiyete dökülecek. Düzenleme, tüketici mağduriyetinin engellenmesi, sahte ilanlarla vatandaşların karşılaştığı fiyat manipülasyonlarının önüne geçilmesi amacıyla uygulanacak. Ayrıca, yetki belgesi olmayan emlakçıların ilan vermeleri engellenerek, kayıt dışı emlakçılıkla da mücadele edilecek.

2. Doğrulanmış ilan düzenlemesine ne zaman geçilecek ve denetimi kim tarafından yapılacak? İlan platformlarınca, yetki doğrulama uygulamasına ilişkin teknik çalışmalar tamamlanıp bugünden itibaren kısmen devreye alınacak. Uygulama, 1 Ocak 2025’ten itibaren tamamen başlayacak ve bu tarihten sonra yetki doğrulaması yapılmadan emlak portalleri üzerinden ilan verilemeyecek. Söz konusu düzenlemenin denetimi de Ticaret Bakanlığınca gerçekleştirilecek.

3. Emlakçıların düzenlemeye uyum sürecinde neler yapmaları gerekiyor? Emlak işletmelerinin, Elektronik İlan Doğrulama Sisteminde (EİDS) yetki doğrulamasının devreye alınması sonrasında ilan verirken sorun yaşamamaları ve idari yaptırıma maruz kalmamaları için yetki belgesi alması gerekecek.

4. EİDS ve emlak yetki belgesi nedir? EİDS, elektronik platformlarda ilan yoluyla taşınmaz pazarlayan kişinin kimlik bilgileri ile ilana konu taşınmazı pazarlama yetkisinin olup olmadığının doğrulanabildiği sistemdir. Emlak yetki belgesi ise kişilerin taşınmaz ticareti yapabilmesine resmî olarak imkân sağlayan, ticaret il müdürlüklerince verilen evraktır. Söz konusu belge, kişilerin emlak ofisi açmaya dair mesleki yeterliliğe sahip olduklarının kanıtı niteliğindedir.

5. Aynı taşınmaza ilişkin kaç emlakçı yetkilendirilebilecek? Aynı taşınmaza ilişkin, birden fazla emlak işletmesinin yetkilendirilmesi mümkün olacak. İlan platformlarında aynı taşınmaza ilişkin başka ilan bulunması durumunda, diğer ilana ait fiyat bilgilerini içeren kısa yollara veya linklere yer verilecek.

6. Kiralık taşınmaz ilanlarının da doğrulanması zorunlu olacak mı? EİDS yetki doğrulama uygulaması hem satılık hem de kiralık taşınmaz ilanları için zorunlu olacak. Günlük kiralık taşınmazlarla henüz kat irtifakı tesis edilmemiş konut projeleri, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı konut projeleri, gecekondu vasfındaki taşınmazlar gibi herhangi bir sebeple tapusu bulunmayan taşınmazlar uygulamaya dâhil olmayacak. Ayrıca, tapusu bulunmayan taşınmazlara ilişkin ilanlar, platformlarda yer alabilecek ancak bu taşınmazlara ilişkin ilanların girişinde, taşınmazın tapu kaydının olmadığına ilişkin bir işaretleme yapılacak ve bu durum ilanda da belirtilecek.

7. Vatandaşlar, emlakçı yetkilendirmeden kendi ilanlarını emlak portalleri üzerinden yayınlayabilecek mi? Kişi, kendisi ve birinci derece akrabası, eşi, annesi, babası ve çocuklarının da üzerine olan gayrimenkul ile ilgili ilanı doğrulanmış olarak yayınlayabilecek.

8. Yetkilendirme sonrasında, verilen yetkinin iptali mümkün olacak mı? e-Devlet yetkilendirme ekranında taşınmaz sahibi tarafından verilen yetkinin iptali mümkün olacak fakat yetkilendirmenin iptali hâlinde ilan otomatik olarak yayımdan kalkmayacak.

9. Yetkilendirilmiş emlakçının, konut üzerindeki yetki süresi ne kadar olacak? Yetkilendirme ekranında taşınmaz sahibince yapılacak yetkilendirmenin süresi asgari 3 ay olacak, süre taşınmaz sahibi tarafından aynı ekrandan uzatılabilecek.

10. Doğrulanmış ilan, otomotiv sektöründe de geçerli olacak mı? Düzenleme ilk etapta emlak sektöründeki ilanlarda uygulanacak. Ancak ilerleyen süreçte otomotiv satışlarında da doğrulanmış ilan düzenlemesine geçilecek.

SOSYAL MEDYA DA DENETİMDE OLACAK
Sektör oyuncuları, bakanlığın gayrimenkul ve otomotiv sektörüne yönelik yaptığı çalışmaların hem tüketiciye hem de sektörde faaliyet gösteren kişilere olumlu yansıdığını söyledi. Denetimlerin artması ile sahte ilanların son bulacağını söyleyen sektör temsilcileri “Bakanlık bu platformları da inceleyecek ve kaçak gayrimenkul ilanları verilmesinin önüne geçecek. Her ilan doğrulanmış olarak servis edilmek zorunda olacak. Böylece tüketicileri mağdur eden ve manipülasyonlara sebep olan ilanlar tamamen ortadan kalkmış olacak. Ayrıca sosyal medya platformlarının yaygınlaşmasıyla, ilanlar yalnızca emlak portalleri üzerinden değil farklı mecralardan da yayımlanabiliyor. Ticaret Bakanlığı bu platformları inceleyecek ve kaçak gayrimenkul ilanları verilmesinin önüne geçecek” diye konuştu.

İNTERNETTE YER ALAN İLANLAR TEK TEK KONTROL EDİLECEK
Tüm gayrimenkul ilanlarının EİDS üzerinden yapılacağı ile ilgili bir yanlış algı olduğunu da belirten sektör oyuncuları “Gayrimenkul ilanları, sadece elektronik ilan sistemi üzerinden verilecek diye yanlış bir algı var. Yeni uygulama bu anlama gelmiyor. Düzenleme, temelde internet üzerinden yayımlanan ve bazı manipülasyonlara sebep olabilen ilanlara ilişkin bir çalışma. Emlak ofislerindeki fiziki ilan süreci işlemeye devam edecek” dedi. Sektör temsilcileri EİDS uygulamasının bir başlangıç olduğunu da belirterek “Uygulamanın önündeki belli adımlar, geri bildirimler, sektörel reflekslerle yeni bir sistem olacaktır. İlerleyen süreçte belki e-devlet üzerinden kredi başvurusu yapılabilecek veya tapu dairesine gitmeden devir işlemi gerçekleşebilecek. O yüzden EİDS, başlangıç projesi olarak düşünülmeli” ifadelerini kullandı.

patronlardunyasi.com