Feramuz ERDİN

Forbes dergisinin tuttuğu güncel listeye göre 384 milyar doları bulan servetiyle açık ara dünyanın en zengin insanı olan Elon Musk, aynı zamanda Trump Hükümetinde de yer alarak, kamusal hizmetlerdeki verimliği denetlemek üzere kurulan DOGE biriminin başına geçti.

MUSK YOLSUZLUĞA KAPALI

İşine olan düşkünlüğü ve hırsı ile bilinen Elon Musk, dünyanın en zengin kişisi olması nedeniyle, şimdilik kendisine rüşvet veya yolsuzlukta suç ortaklığı teklif edilebilecek bir kişi gibi durmamaktadır? Bunun dışında, başarılı bir iş insanı olması nedeniyle, kendi imkanlarıyla yarattığı kaynakları verimli kullanmasını bilen birisidir. Yani bir işte hangi harcamanın gerekli, hangisinin ise israf olduğunu bir bakışta görebilecek durumdadır. Zaten bu özelliği nedeniyle federal hükümetin verimliliğini denetleyen birimin başına getirilmiştir.

ÖLÇMEK HER İŞİN BAŞI

İş alanındaki yatırımların olduğu gibi, kamu harcamalarının da ölçülmesi, başarıdaki en temel unsurdur. Doğru planlanmış yatırımların sonuçlarının ölçülmesi verimlilikte nerede olduğunuzun da en önemli göstergesidir. Türk kamu tabiriyle “tüyü bitmedik yetimin hakkı” bulunan kamu kaynaklarını çarçur edilip edilmediğini anlamak, ancak ölçme ve denetim ile mümkündür. Eğer bundan bir kaç yıl önce topluma bir umut olması amacıyla parlak sunumlar ile başlatılan ancak bugün sözü bile edilmeyen projeler mevcutsa, burada verimlilikten söz etmek mümkün değildir.

“HESAP VER YA DA GİT”

Daha önce USAID gibi kurumlardaki personeli işten çıkartan Elon Musk liderliğindeki ABD Hükümet Verimliliği Departmanı'nın (DOGE) yönetimi, federal hükümet çalışanlarına "geçen hafta ne yaptınız?" yazılı e-postalar gönderdi. Musk, federal hükümet personelinin çalışmalarını bildirmemeleri halinde istifa etmiş sayılacaklarını belirtti. Elon Musk ayrıca sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Tüm federal çalışanlar kısa süre içinde geçen hafta ne yaptıklarını anlatmalarını isteyen bir e-posta alacaklar. Yanıt verilmemesi istifa olarak kabul edilecektir" dedi. Memurlara yarın akşam 23.59’a kadar süre tanındı.

TÜRKİYE’DE İDARENİN PERFORMANS DENETİMİ

Türkiye’deki idari – mali performans denetim birimlerinin en başında Devlet Denetleme Kurulu ve Sayıştay gibi köklü kurumlar bulunmaktadır. Ayrıca her bakanlığın veya kurumun kendi içinde işleyen iç denetim kurulları da mevcuttur. Türkiye Büyük Millet Meclisi ise kamusal bütçe ve harcamalar anlamında en üst denetleme kurumudur. 2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu uyarınca, merkezi yönetim kapsamındaki kamu kurumları, sosyal güvenlik kurumları ve yerel yönetimler hesap verme sorumluluğu kapsamında her yıl faaliyet raporu hazırlamakla mükelleftir.

MEMUR GÜVENCESİ

Elon Musk’ın yapmak istediği gibi, Türkiye’de kamu kamu kurumu personeline e-posta atılarak denetim yapılması ve e-postaya cevap vermeyenlerin otomatik olarak istifa etmiş sayılması mümkün değildir. Çünkü; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 18. maddesine göre, “Kanunlarda yazılı hâller dışında devlet memurunun memurluğuna son verilmez, aylık ve başka hakları elinden alınamaz.” İstisnai olarak, Sıkıyönetim veya Olağanüstü Hal ilan edilen durumlarda Kanun Hükmünde Kararname ile memurların görevlerine son verilebilmektedir. “Memur güvencesi” çerçevesinde kamu personelinin, yaptıkları idari işlerin bir sonucu olmak üzere, Türk Ceza Kanunu’na göre suç olarak belirlenen bazı suçlardan yargılanabilmesi için de yine İdare tarafından “yargılama izni” verilmesi gereklidir. Geçen ay TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen yasa değişikliği ile Devlet Denetleme Kurulu'na idari soruşturma, inceleme, araştırma ve denetleme yaptığı kamuya yararlı derneklerle vakıflarda, kooperatiflerde, birliklerde ve bu kurum ve kuruluşların her türlü ortaklık ve iştiraklerinde 'görevden uzaklaştırma' yetkisi tanınmıştır; ancak bu bir “ihraç” yetkisi değildir.

patronlardunyasi.com