AB'yi alarma geçiren İspanya ve Portekiz'deki elektrik kesintilerinde siber saldırı şüphesi
İspanya, Portekiz ve Fransa’nın bir bölümünde afet durumu yaşatan şok elektrik kesintisi, elektriğe dayalı olan başta sağlık, ulaşım, haberleşme, bankacılık gibi önemli sistemlerin çökmesine neden oldu. Normale dönmesinin bir günle bir hafta arasında sürebileceği açıklanan durumun sebebi siber saldırılar mı?
Feramuz ERDİN
Özellikle İspanya’da hayatı felce uğratan elektrik kesintisi yüzünden haberleşme çöktüğü, hava ve demir yollarıdaki tüm seferler aksadığı gibi, yetkililer yaşanan kasonun nedenini araştırıyor. AB için hayati bir güvenlik sorunu olarak tanımlanan krizi çözmek için adeta seferberlik ilan edilmiş durumda.
AB ALARM DURUMUNA GEÇTİ
AB düzeyinde kriz yaratan durumu çözmek üzere AB Elektrik Koordinasyon Grubunun yanı sıra AB içindeki diğer kuruluşlarda kriz kodlu olarak harekete geçti. Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de "Elektrik sisteminin eski haline getirilmesine yardımcı olmak için çabaları koordine edeceğiz ve bilgi paylaşacağız. Hükümetlerle yakın temas halinde kalmakta mutabık kaldık" ifadesini kullandı.
SİBER SALDIRI İLK OLASILIK
Bir milli güvenlik sorunu yaratabileceği için birçok olasılığa karşı hazırlıklı tutulan elektrik şebekelerinde böylesine geniş çaplı bir sistem arızasının aynı ana denk gelmesi neredeyse asla mümkün değildir. O halde ilk olasılık olarak bir siber saldırı ihtimali düşünülmelidir. Böyle büyük bir etki yaratabilecek bir siber saldırının ise birtakım devletlerin desteği olmaksızın gerçekleştirilebilmesi mümkün değildir. Böyle bir durumun varlığı halinde saldırıya uğrayan devletin bu güvenlik açığını itiraf ve düşman bir devletin varlığını ilan etmesi bir başka açmaz durumdur. O nedenle şu ana kadar yapılan açıklamalarda elektrik kesintisinin nedeni AB yetkilileri tarafından açıklanamamıştır. Oysaki şebekeyi anlık olarak gözetleyen elektronik sistemler sayesinde herhangi bir arıza durumunu anında tesbit ve teşhis edebilmek mümkündür. Bu sistemlerin neden çalışmadığını araştırmak gerekir.
TÜRKİYE’DE DE YAŞANDI
Bundan tam 10 yıl önce, 2015 yılında Türkiye genelinde saat 10.36'da nakil hatlarında yaşanan sorun nedeniyle elektrikler kesilince yaşam altüst olmuştu. Aynen bugün İspanya’da olduğu gibi ulaşım ve haberleşme sistemleri sekteye uğramıştı. Saatler süren elektrik kesintisinden olumsuz etkilenen iller arasında İstanbul, Ankara, Adıyaman, Batman, Karaman, Karabük, Mardin, Trabzon, Aydın, Artvin, Edirne, Düzce, Çankırı, Diyarbakır, Kars, Muğla, Erzurum, Tekirdağ, Rize, Sinop, Gümüşhane, Amasya, Antalya, İzmir, Bursa, Giresun, Adana, Isparta, Burdur, Bitlis, Yozgat, Kütahya, Sivas, Kastamonu, Siirt, Kayseri, Çanakkale, Konya, Gaziantep, Hatay, Kırşehir, Denizli, Kahramanmaraş, Eskişehir, Uşak, İzmit, Tunceli, Zonguldak, Elazığ, Bilecik ve Samsun yer almıştı.
O dönemde Başbakan olan Ahmet Davutoğlu yaptığı açıklamada sorunun iletim hatlarından kaynaklı olabileceğine işaret ederek, "Terör saldırısı dahil her ihtimal araştırılıyor" demişti. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ise daha sonra, “Özel sektöre ait bir santralin devre dışı kaldığı ve bunun domino etkisi yaptığı bilgisi var. Ama bunu teyit etmem lazım. Orada nasıl bir işlem oldu, bütün kayıtları çıkarttıktan sonra değerlendirme yapmamız lazım” diye konuşmuştu. Daha sonra yapılan resmi açıklamada sorunun “hidroelektrik zengini olan doğu bölgesini nüfusun yoğunlaştığı batıya bağlayan hatların bakıma alınmasından dolayı, açılan hatlar yoğunluğu taşıyamayınca Türkiye'deki elektrik sisteminin ikiye bölünmesinden kaynaklandığı” belirtilmişti.
ENERJİ GÜVENLİĞİNE BİREYSEL ÇÖZÜM
Enerjiye bağımlılığın gündem olduğu dünya genelinde yaşanan enerji kesintisi riski devletleri olduğu kadar, şirketleri de yeni tedbirler almak zorunda bırakmıştır. Hatta bireysel ölçekte çözüm arayışları daha da ileri çıkmıştır. Sadece AB genelinde “şebeke dışı” enerji güvenliğinin sağlanması adına 2030 yılına kadar harcanması öngörülen yatırım miktarı 1 trilyon Avro olarak belirlenmiştir. Şebeke elektriğine bağımlı olmadan, sürdürülebilir bir enerji tedariği sağlayan ev veya işletme ölçeğindeki güneş ve rüzgar enerjisi santrallerinde üretilen enerji, aynı sistem içinde depolanarak ihtiyaç anında kullanılmakta veya ihtiyaç fazlası kısmı da doğrudan şebekeye aktarılarak bireysel bazda makul bir gelir elde edilebilmektedir.
patronlardunyasi.com
