Finans

Bu dönemde gerçek kişi­lerin döviz mevduatları 9 milyar 925,1 milyon dolar artarak 119 milyar 864,5 milyon dolara, ban­ka, şirket gibi tüzel kişilerin he­sapları 6 milyar 901,5 milyon dolar artışla 75 milyar 703,6 milyon dolara yükseldi. Aynı dö­nemde döviz büroları ve diğer kanallardan olmak üzere piya­sadan satın alınarak yastık altı­na giden dövizler ise buna dahil bulunmuyor.

8 MİLYAR DOLARI PARİTE ETKİSİNDEN

Dolar dışındaki para birimle­ri cinsinden mevduatlar banka­larca dolar cinsinden bildirildi­ği için bu birimle yayımlanıyor ancak parite etkisi hesaplanı­yor. Gram olarak bildirilen altın cinsi mevduatlarda da stokta­ki miktarsal değişim ortalama altın fiyatı (USD/Gr) ile çarpı­larak parite etkisinden arındı­rılmış değişimin dolar karşılığı bulunuyor.

Merkez Bankası’nın haftalık verilerine göre yüzde 60 dola­yındaki bölümü dolar dışında­ki döviz ve kıymetli maden he­saplarından oluşan stoktaki beş haftalık artışın 8 milyar 32,8 milyon dolarlık kısmı, bunların dolara karşı değerindeki deği­şimlere bağlı parite etkisinden kaynaklandı. Parite etkisi dü­şüldüğünde toplam yurt içi ya­bancı para mevduat hacminde­ki artış 8 milyar 793,8 milyon dolar oldu.

Anılan dönemde dolar hesap­larındaki birikimler 4 trilyon 492,7 milyon dolar artarak 76 milyar 56,6 milyon dolara yük­seldi. Bu dönemde 5 milyar 772,1 milyon dolar artarak 60 mil­yar 321 milyon dolara yükselen Euro hesaplarında parite etki­si düşülmüş artış 3 milyar 81,8 milyon dolar oldu.

Diğer döviz hesaplarının bakiyesi 117,9 mil­yon dolar artarak 5 milyar 658,2 milyon dolar ve kıymetli maden hesapları da parite etkisi düşül­müş 1 milyar 101,4 milyon dolar­lık artışla 53 milyar 532,2 mil­yon dolara ulaştı. 14 Mart’ta yüz­de 40 olan dolar hesaplarının toplam döviz mevduatı içinde­ki payı 18 Nisan itibarıyla yüzde 38,9’a geriledi.

ŞİRKET HESAPLARININ YARISI DOLAR

Dünya'dan Naki Bakır'ın haberine göre, Merkez Bankası’nın kuru bas­kılamak için yaptığı satışlarla 50 milyar dolar dolayındaki rezerv kaybına uğradığı 14 Mart-18 Ni­san arasında gerçek kişilerin üç­te ikisi dolar dışındaki (diğer) dövizlerden oluşan gerçek kişi­lerin hesaplarındaki parite etki­si, yaklaşık yarısı dolardan olu­şan tüzel kişi hesaplarındakine göre daha fazla oldu.

Parite et­kisinden arındırıldığında anı­lan beş haftalık dönemde ger­çek kişilerin bankalardaki döviz hesapları 3 milyar 810,1 milyon, tüzel kişi hesapları ise 4 milyar 983,7 milyon dolar arttı.

18 Nisan itibarıyla gerçek ki­şi yabancı para mevduatları­nın yüzde 32,8’ini dolar, yüzde 23’ünü Euro, yüzde 3,4’ünü diğer dövizler, yüzde 40,8’le en büyük bölümünü ise kıymetli maden depo hesapları oluşturdu. Tüzel kişi hesaplarının ise yüzde 48,’i dolar, yüzde 43,3’ü Euro, yüzde 2,2’si diğer yabancı paralar ve yüzde 6,1’inin kıymetli maden depo hesabı olduğu belirlendi.

TANSİYONA BAĞLI HAFTALIK SEYİR

Merkez Bankası’nın parite etkisinden arındırılmış verilerine göre;

-Yurt içi döviz mevduatında 5 milyar 862,3 milyon dolarla en büyük haftalık artış, siyasi gerilimin başladığı 14-21 Mart’ta yaşandı. Bunun 2 milyar 653,5 milyon doları gerçek kişilerin, 3 milyar 208,8 milyon doları tüzel kişilerin hesaplarında gerçekleşti.

-21-28 Mart’ta gerçek kişi döviz mevduatları 337,9 milyon dolar artarken tüzel kişilerdeki 721,2 milyon dolarlık azalma ile toplam hacim 383,3 milyon dolar küçüldü.

-ABD’nin radikal gümrük tarifesi şokunun yaşandığı 28 Mart-4 Nisan haftasında ise dolarda satıcı diğer dövizlerde alıcı olmaya devam eden gerçek kişilerin döviz hesapları net 502,8 milyon, tümünde alıcı olan tüzel kişilerin hesapları ise 2 milyar 803,7 milyon ve böylece toplam stok 3 milyar 306,6 milyon dolar büyüdü.

-4-11 Nisan haftasında gerçek kişilerin döviz hesapları sadece 22,7 milyon dolar büyürken, tüzel kişi hesaplarında 2 milyar 455,4 milyon ve böylece toplam hacimde 2 milyar 440,9 milyon dolarlık bir daralma yaşandı.

-Dövize atak izleyen hafta yeniden hızlandı. Son veri haftası olan 11-18 Nisan’da gerçek kişi hesaplarında 293,2 milyon, tüzel kişi hesaplarında 2 milyar 147,8 milyon dolar olmak üzere toplamda 2 milyar 440,9 milyon dolarlık bir artış gerçekleşti.

YABANCI ÇIKIŞI 10 MİLYAR DOLARI GEÇTİ

İç ve dış gelişmelere bağlı olarak ekonomide kırılganlığın arttığı süreçte hızlanan yabancı sıcak para çıkışları 11-18 Nisan haftasında yavaşlamakla birlikte, beş haftadaki toplam çıkış 10 milyar doları geçti.

Piyasa fiyatı ve kur/parite etkisinden arındırılmış verilere göre anılan hafta yabancı yatırımcılar hisse senetlerinde 269,1 milyon dolarla net alıcı olurken, devlet tahvillerinde net 970 milyon ve özel sektör tahvillerinde net 8,4 milyon dolarlık satış yaptı. Bu gelişmelerle son hafta 709,3 milyon dolar daha sıcak para çıkarken, 14 Mart-18 Nisan arasındaki toplam çıkış 10 milyar 328,4 milyon dolara ulaştı. Bu dönemde Türk hisse senetlerinde toplam 1 milyar 564,8 milyon, devlet kağıtlarında 8 milyar 621,6 milyon ve özel sektör tahvillerinde 141,9 milyon dolar net satış gerçekleşti.

Yaşanan sıcak para çıkışları sürecinde yurt dışı yerleşiklerin Türk menkul kıymetlerinden oluşan portföyünün (stok) piyasa değerinde 14 Mart’tan bu yana yaşanan düşüş de 18 milyar 988,2 milyar dolara ulaştı. Yabancıların 14 Mart’ta 57 milyar 420,4 milyon dolar olan toplam Türk menkul kıymet portföyü 18 Nisan itibarıyla 38 milyar 432,2 milyon dolara kadar indi. Anılan beş haftada Borsa’daki düşüş nedeniyle yabancıların hisse senedi portföyü 7 milyar 653,5 milyon dolar, faizlerdeki yükseliş sonucu DİBS portföyü 11 miyar 162,7 milyon dolar ve ÖST portföyü 172 milyon dolar eridi.

‘DOLARİZASYON’ YÜKSELİŞTE

Ekonomik program ve faizlerin artırıldığı süreçte standart TL mevduatın cazibesi ve Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarındaki çözülmenin de etkisiyle hızla gerileyen “dolarizasyon” oranı, 19 Mart sonrası yeniden artışa geçti.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 14 Mart-18 Nisan arasında TL mevduatlar yüzde 1,6 oranında 194,8 milyar liralık artışla 12 trilyon 398,8 milyon liraya ulaşırken, KKM hesapları yüzde 11,5 oranında 92,2 milyar lira ile azalmaya devam ederek 706,6 milyar liraya geriledi.

Aynı dönemde yabancı para mevduatların TL karşılığı ise kur artışı ile birlikte yüzde 13,7 oranında 1 trilyon 18,8 milyar lira artışla 8 trilyon 444,3 milyon liraya ulaştı. 14 Mart-18 Nisan arasında yurt içi mevduat hacminde TL hesapların payı yüzde 59,7’den yüzde 57,5’e, KKM’nin payı da yüzde 3,9’dan yüzde 3,3’e inerken, yabancı para mevduatın payı yüzde 36,3’ten yüzde 39,2’ye yükseldi.

Dövize endeksli bir finansal araç olan KKM ile yabancı para mevduat toplamının toplam yurt içi mevduattaki payı “dolarizasyon” olarak esas alındığında bu oran son beş haftada 2,2 puan artarak yüzde 42,5’e çıktı. Ekonomik programın henüz başlamadığı 20 Nisan 2023’te (iki yıl önce) yüzde 60,2 olan, programın uygulamada olduğu 18 Nisan 2024’te (bir yıl önce) yüzde 57’ye, 2024 sonunda yüzde 40,6’ya gerileyen söz konusu oran, bu yıl 14 Mart itibarıyla yüzde 40,3’e kadar inmişti.

patronlardunyasi.com