Bakan Eker, eşi Yasemin hanım, çocukları İstanbul Hukuk Fakültesi'nde doktora yapan Feyza, Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde okuyan Yasin, lise ikinci sınıfta öğrenim gören kızı Süeda ve kızı Feyza'nın eşi Mustafa Ayhan ile birlikte oturduğu kahvaltı sofrasında öğrenim hayatı, veteriner hekimlik mesleğini seçmesinde Mehmet Akif Ersoy'un etkisi, organik tarım yapması, şiir ve edebiyat tutkusuna ilişkin bilinmeyen birçok yönünü anlattı.
Atatürk Orman Çiftliği'nde çeşitli meyve ağaçlarının, renk renk güllerin bulunduğu bahçede organik tarım yapan Eker, domates, biber, havuç, kereviz, marul, maydanoz, nane, çilek, böğürtlen yetiştiriyor. Fırsat bulduğunda bahçeyle ilgilenen, toprak çapalayan Eker, bazen de kahvaltı için bahçeden domates, salatalık topluyor. Yoğun programı nedeniyle bazen "iki öğünü aynı şehirde yemediğini" belirten Eker, Ankara'da ailesiyle birlikte olduğunda kahvaltı sofrasında yöresel, organik ürünlere yer veriyor ve sofrasından balı eksik etmiyor.
Organik tarımın yaygınlaşmasını istediklerini ancak organik üretimin veriminin teknolojik, teknik destekle yapılan üretime göre düşük olması nedeniyle dünyada 7 milyar insanın organik gıdalarla beslemenin mümkün olmadığını ifade eden Eker, organik üretimi geliştirmeyi ve kimyasal girdilerin olabildiğince az ve kontrollü kullanıldığı iyi tarım üretimi yapılmasını istediklerini belirtiyor.
Eker, hükümetleri döneminde daha önce kullanılan 100'ün üzerinde kimyasal maddenin kullanımını yasakladıklarını, zirai mücadele ilaçlarını reçeteyle satılır hale getirdiklerini anlattı. Türkiye'de AB çerçevesinde 2015 yılına kadar metil bromür kullanımının yasaklanması gerektiğini, çalışmaları sonucunda 2008 yılı başında metil bromür kullanımını yasakladıklarını hat ırlatan Eker, bu konularda Türkiye'nin bir manada AB ligine çıkarıldığını söyledi.
Bir soru üzerine, Eker, tüketicilere "ürün alırken, aldıkları yeri, ürünün nereden aldığı bilsinler, sorgulasınlar" önerisinde bulundu ve tüketicilerden bir ürünle ilgili olumsuz bir durumla karşılaştıklarında Alo Gıda 174'ü aramalarını istedi.
33 yıl önce büro memuru olarak girdiği bakanlığın zirvesinde
33 yıl önce büro memuru olarak girdiği bakanlığın bugün zirvesinde olan Eker, meslek hayatına başlamasını "Üniversite öğrencisiydim. 12 Eylül öncesinde çatışma ortamı vardı. Sağlıklı bir eğitim yapılamıyordu. Okul bir hafta açık, bir ay kapalıydı. Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi 1. sınıftayken, 1977'de bakanlığın açtığı sınavı kazandım. Büro memuru olarak 1978'de göreve başladım" diye anlattı.
Üniversite öğrenciliği sırasında bakanlıkta çalışan, mezun olduğunda o dönemki müdürünün devam etmesini istemesi üzerine bakanlıkta çalışmaya devam eden Eker, master ve doktora eğitimini de tamamlar. Büro memuru olarak girdiği bakanlıkta, uzman olan Eker, "basamakları birer birer çıkar" 24 yıl hizmetten sonra bakanlık müşavirliği görevindeyken emekli olur ve AK Parti'nin kuruluş çalışmalarına katılır. AK Parti'nin kuruluşundan itibaren seçime kadarki sürede genel merkezde, partide görev alan Eker, 2002 yılı Kasım ayında yapılan seçimlerde "doğup, büyüdüğü şehirden" Diyarbakır'dan milletvekili seçilir. Bakanlığı öncesinde, Meclis'te tarım komisyonunda çalışan, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nde görev yapan Eker, bunu "parlamentonun çalışmalarını yakından görme ve milletvekilliği ortamını, milletvekili seçmen ilişkilerini izleme imkanı" açısından önemli bir avantaj olarak değerlendiriyor, geriye dönüp baktığımda "kendini o manada nasipli" görüyor.
2005 yılı Haziran ayından bu yana 59., 60. ve 61. hükümette aynı bakanlıkta görev almasının istikrar açısından önemine işaret eden Eker, bakanlıkta çalıştığı 24 yılda, 14 ayrı bakanla çalıştığını, bunun yönetim için bir manada zaaf olduğunu, "değil bir projeyi tamamlamanın keyfini yaşamak, sektörü tanımadan, bilmeden gelip giden bakanlar olduğunu" söyledi.
Bakan Eker, "Biz projeyi düşünüyoruz, tasarlıyoruz, hayata geçiriyoruz, uyguluyoruz, sonuçlarını alıyoruz, ikinci safhasına geçebiliyoruz. Örneğin kırsal kalkınmayı destekleme projesini 2006'da başlattık. 2011 yılı Ocak ayına kadar Türkiye'de 3200 tane tarıma dayalı sanayi tesisi kurduk, her birine yüzde 50 hibe destek verdik. Bunun sonuçlarını gördük, ikinci safhasını başlatıyoruz. Bunun gibi birçok proje bizim dönemimizde hayata geçti" diye konuştu.
"12 Eylül'de bakanlıkta nöbetçi memurdum"
Bakanlığın çeşitli kademelerinde görev alan Eker, henüz birkaç yıllık memurken görevi başında askeri darbeye tanıklık ettiğini belirtirken 12 Eylül 1980'de yaşadığı bir olayı şöyle anlattı:
"12 Eylül'de nöbetçi memurdum. Geç saatte odaya gidip, uyudum. Bekçi Ahmet efendi 1-2 saat sonra beni uyandırdı. Ürkek bir sesle, 'Mehdi Bey, dışarıda askerler var, bir bakar mısınız?' dedi. Gittim, dediler ki, 'burayı arayacaklar'. Önce ne olduğunu düşünemedim. Miğferli biri geldi. Sordum, 'izin verirseniz burayı arayacağız' dedi. Bir an kendimi evde sandım. 'Arama izniniz var mı?' dedim. 'Var, müsaade ederseniz şurada ışıkta göstereyim' dedi. Geriye doğru iki adım attım, camdan dışarı baktım. İki tank namlusu var, bana doğru yö nelmiş, yarım metrede bir silahlı askerler. O an bir şey olduğunu anladım, saate baktım, 4'ü 10 geçiyordu. Yürüdüm, merdivene doğru giderken merdivende silahı doğrultup, "şu andan itibaren TSK yönetime el koymuştur" dediler. Beni herhalde nöbetçi subay filan gibi sandılar. 'Silahını ver' dediler. Ben de 'Benim silahım yok. Ben sivil bir memurum' dedim. Ondan sonra beni bir kenara götürüp, başıma adam diktiler. Girdiler, baktılar, aradılar, taradılar."
"Okumaktan başka seçeneğimiz yoktu"
Çocukluğundaki ortam, okumaya olan tutkusuna ilişkin bir soru üzerine Eker, babasının medresede eğitim gördüğünü, üç ağabeyinin de bölgedeki medreselerde eğitim aldıklarını belirterek, "Evimizde böyle bir ortam, atmosfer vardı. Kırsalda yaşıyor olmamıza rağmen toprağımız yoktu. Okumaktan başka seçeneğimiz yoktu" dedi.
Mehdi Eker, ilkokulda aynı öğretmenin ders verdiği 2. ve 3. sınıflar ile 4. ve 5. sınıfların bir arada eğitim yaptığı bir okulda okur. İlkokuldan mezun olunca köyde ortaokul olmadığı için Diyarbakır'a gitmesi gereken Eker, kalacak yer sorunu nedeniyle ancak 1 yıl sonra Diyarbakır'da ortaokula gitme imkanı bulur. Eker, bu dönemi "hayatının dönüm noktalarından biri" olarak hatırlıyor.
Ortaokulu ve liseyi Diyarbakır merkezinde okuyan Eker, daha sonra Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesini kazanır.
İlkokul ve ortaokul döneminde aktif bir öğrenci olduğunu, lisede sadece sınıfta kalmadan okulu bitirmeyi hedeflediğini kaydeden Eker, lisede kendisinin anlatımıyla "ciddi bir edebiyat okuması yapar, bütün klasikleri okur. O dönem, Eker'in de içinde bulunduğu bir grup, Eker'in "hecenin üstadı" olarak tanımladığı Necip Fazıl Kısakürek'i bir konferans vermesi için Diyarbakır'a davet eder.
Kitap okumaya artık çok vakit ayıramadığını belirten Eker, "Şu an bir şiir yıllığı ile 'Gelecek 10 yıl' adlı kitabı okuduğunu söylü yor.
"Veterinerlik fakültesi tercihimde Mehmet Akif Ersoy'un etkisi var"
Mehmet Akif Ersoy'dan çok etkilenen Eker, "Toplum daha çok edebiyatçı tarafıyla bilir. Ancak, veteriner hekimlik de yapan Mehmet Akif Ersoy'un zihnimde veteriner fakültesi oluşumunda etkisi var" diye konuştu.
Mehmet Akif'in yaklaşık 15 yıl veterinerlik mesleği yaptığını, o d önemde Anadolu'da bazı salgın hastalıklarla mücadele programlarına bizzat katıldığını anlatan Eker, Mehmet Akif'in kendisi için "önemli bir figür, mazbut, ilkeleri olan, büyük bir şahsiyet, kişiliği örnek alınacak bir insan" olduğunu anlatıyor.
Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü sırasında Mehmet Akif Ersoy'un dosyasını çıkardığını, dosyada istifa dilekçesinin de bulunduğunu kaydeden Eker, "Müdür muavini olan Mehmet Akif'in, müdürünün görevden alındığını, bu görevden almayla müdürüne haksızlık yapıldığını düşündüğü için görevinden istifa ettiğini anlattı. Eker, dilekçede, "Müdürümün yerden göğe kadar haklı olduğuna inandığım bakteriyolojihane meselesinden ötürü azledilmesi sebebiyle görevimden istifamın kabulünü arz ederim" yazıldığını aktardı.
Mehdi Eker, Mehmet Akif'in tabii bilimleri okumuş olmasının, o dönemdeki feni, teknoloji bilmesinin fikirlerinde, edebiyatında, hatta hayatı yorumlamasında etkili olduğuna inandığını dile getirdi.
Necip Fazıl'dan "İstasyon", Faki Teyran'dan "Dilber"
Kendisinin şiir yazmadığını ancak şiir okuduğunu anlatan Eker, Necip Fazıl Kısakürek'in "Dağlarda Şarkı Söyle" ve "İstasyon" şiirlerini okudu.
Üniversite yıllarında ve sonraki dönemlerde dünya şiirlerini okuduğunu, incelediğini anlatan Eker, edebiyatın insanı geliştiren anlam yükleyen bir sanat olduğunu, ondan istifade etmenin insanın kişiliği ve medeniyetin inşasında önemli yeri olduğunu vurguladı. Eker, büyük şairlerin, romancıların medeniyetin inşasında mimar olarak görev yaptıklarını, edebiyatçıların aynı zamanda toplumun "kuledeki nöbetçiler" gibi olduğunu, herkesin göremediğini yüksek duyarlılık düzeyiyle gördüklerini anlattı.
Bir soru üzerine, müzik dinlemeyi sevdiğini, Şivan Perver'i de severek dinlediğini belirten Eker, Kürt şair ve yazar Faki Teyran'dan bestelenen "Dilber" isimli şiirini Kürtçe seslendirdi.
"Diyarbakır'da bahçelerin temiz suyla sulanmasını sağlayan proje benim için çok önemli"
Bakan Eker, üniversite yıllarında dizanteri geçirmesine ilişkin bir soru üzerine, Diyarbakır'ın önceden bağırsak enfeksiyonlarının çok yaşand ığı bir il olduğunu, buna Hevsel Bahçelerinde kanalizasyon suyuyla sulama yapılmasının yol açtığını söyledi. Kendisinin de üniversitede teşhisi çok sonradan konan bir dizanteri geçirdiğini, bunun Diyarbakır'da öğrenim gördüğü döneme dayandığını tahmin ettiğini anlatan Eker, "Bakan olduktan sonra ilk yaptığım işlerden biri Hevsel Bahçeleri'nin temiz suyla sulanmasına imkan tanıyacak projedir. Oraya 10,5 kilometre mesafeden Devegeçidi Barajı'ndan temiz su getirdim. Bu, benim için çok önemli bir proje" diye konuştu.
Bakan Eker, "etinizi nereden alırsınız?" sorusu üzerine Et ve Balık Kurumu'nun Balgat'taki mağazasından aldıklarını söyledi.
Eker, bir başka soru üzerine yemek yapmayı bildiğini ancak vakit ayıramadığını ifade etti.