Yüksek faiz ve enflasyon ortamında orta direk ve düşük gelir grubu harcamasını artırırken, zengin kesim ise lüksten tasarruf yaparak yatırıma yöneldi. Merkez Bankasının (TCMB) blog sayfasında yer alan “Merkezin Güncesi”nde yayımlanan analiz, parasal sıkılaşma döneminin en büyük etkisinin lüks tüketime olan talepte düşüş olduğunu ortaya koydu. Analize göre, sıkılaşma süreciyle birlikte yüksek gelir grubuna hitap eden ürünlerin cirosundaki yıllık artış oranı hızla geriledi. 2023 yılının ikinci çeyreğinde, bu ürünlerin yıllık ciro artışı düşük gelir grubuna hitap eden ürünlere kıyasla 1,5 kat daha fazla olurken, sıkılaşma sonrasında bu fark kapanarak benzer seviyelere indi. Uzmanlar, bu durumun yüksek gelirli kesimin lüks harcamalarını kısarak tasarrufa yöneldiğini gösteriyor.
MARKALI ÜRÜNLERDE DÜŞÜŞ YAŞANDI
Türkiye gazetesinden Kaan Zenginli'nin haberine göre, 2024 yılı itibarıyla reel piyasalarda da bu değişim net şekilde hissedildi. Mücevher, lüks çanta, kıyafet ve saat gibi ürünlere yönelik harcamalarda belirgin bir düşüş yaşandı. Özellikle 30 milyon lira ve üzeri fiyat etiketine sahip konut satışlarında gerileme dikkat çekti. Lüks kozmetik ürünleri de bu gerilemeden payını aldı. Bunun yanında; değerli sanat eserleri ve tablolar, özel koleksiyon objeleri ve lüks eşyaların satıldığı açık artırmaların sayısında da gerileme yaşandı. Öte yandan lüks seyahat ve kişisel jet kiralama sektörü de 2024 yılında bir önceki yıla göre kan kaybetti. Bu kategorilerin tamamı, servet sahibi bireylerin tüketim alışkanlıklarına hitap ediyor.
OTO SATIŞLARI KÂĞIT ÜZERİNDE
Lüks otomobil satışlarında ise kâğıt üzerinde bir artış gözlendi. Sektör temsilcileri bu yükselişin büyük ölçüde gümrükten giren araçların satış olarak kaydedilmesinden kaynaklandığını, bayilerin stoklarında bekleyen araç sayısının ciddi şekilde arttığını dile getirdi.
MEVDUATLAR REKOR KIRDI
2024 yılı itibarıyla zenginlerin önceliklerinin değiştiği gözlemlendi. Lüks harcamalar yerine sermayelerini değerlendirme yoluna giden yüksek gelir grubu, parasını bankalardaki mevduat hesaplarına yönlendirdi. 2024 yılında mevduat faiz oranları yüzde 60 seviyesine ulaşarak tarihi zirve yaptı. Aynı dönemde Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarına da yoğun giriş yaşandı. Böylece Türk zenginlerinin bankalardaki mevduat hesapları rekor seviyelere çıktı.
DAR GELİRLİ MECBURİ TÜKETTİ
Orta gelir ve dar gelir grubundaki vatandaşların harcama eğilimleri farklı bir yön izledi. Enflasyonist baskılar sebebiyle dar gelirli kesim mecburi harcamalarını artırmak zorunda kaldı. Orta gelir grubu ise tasarruf yapma imkânı bulamadığı için mevcut gelirini doğrudan tüketime yönlendirdi. Bu durum, ekonomik sıkılaşmanın farklı gelir grupları üzerinde nasıl farklı etkiler oluşturduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
patronlardunyasi.com