Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), nükleer enerji santrali ihalesinde tek teklif sahibi olan Atomstroyexport-Inter Rao-Park Teknik (Türk-Rus) Ortak Girişim Grubunun ikinci dosyasında bulunan "kriterleri" incelerken, konsorsiyumdan "teknoloji" başta olmak üzere bazı konulara açıklık getirmesini istedi.
Konuyla ilgili bilgi veren TAEK yetkilisi, "Güvenlik kriterlerimizle ilgili açıklanmasında fayda gördüğümüz hususlar ortaya çıktı ve onların açıklanmasını talep ettik" dedi.
Konsorsiyumdan 1-2 haftaya kadar cevap beklediklerini belirten TAEK yetkilisi, bunun dışında incelemelerinin tamamlandığını ve TAEK'in nükleer santral konusunda belirlediği kriterleri sağlayıp sağlamadığına ilişkin değerlendirmelerini bu ay sonuna kadar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına sunacaklarını bildirdi.
Nükleer güç santrali kurup işletecek ve Türkiye Elektrik Ticaret Anonim Şirketine (TETAŞ) elektrik enerjisi satacak şirketin belirlenmesine ilişkin açılan yarışmanın ilk aşaması 24 Eylül 2008 tarihinde TETAŞ tarafından tekliflerin alınması ve ilk zarfların açılmasıyla tamamlanmıştı.
İhale için 13 firma şartname almış, ancak yalnızca bir firma teklif vermişti. Firmaların bir kısmı ihale takviminin, uygun teklif vermeye yeterli olmadığını belirterek, süre uzatımı istemiş, ancak TETAŞ bu talebi geri çevirmişti.
Yarışma şeklinde yapılan ihaleye tek teklif veren Rus-Türk ortaklığındaki Atomstroyexport-Inter Rao-Park Teknik Konsorsiyumunun ilk zarfındaki belgelerin eksiksiz olduğunun tespit edilmesi üzerine, TAEK kriterlerine ilişkin bilgi ve belgelerin bulunduğu ikinci zarf aynı gün TAEK'e gönderilmişti.
TAEK'in firmanın kriterleri sağladığını onaylarsa fiyat teklifinin yer aldığı üçüncü zarf yine TETAŞ tarafından açılacak ve yapılan değerlendirme Bakanlar Kurulunun onayına sunulacak. Bakanlar kurulunun uygun görmesi durumunda firma ile sözleşme imzalanacak ve santral yapımına başlanacak.
TAEK bünyesinde kurulan ve nükleer santral kurulması, işletilmesi, atık yönetimi, güvenlik gibi farklı konularda uzmanlardan oluşan komisyon ihalenin hemen ardından çalışmalara başlamıştı.
TAEK kriterlerine göre, nükleer güç santrali, güncel ve kanıtlanmış teknolojik yenilikleri kapsayacak ve başta Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı normları olmak üzere uluslararası normlara uygun olacak. Santralin ciddi kaza sınıfına giren kazalara karşı da radyolojik sonuçları hafifletecek önlemleri alacak şekilde tasarlanmış olması değerlendirmede dikkate alınacak.
Nükleer güç santralinin saha şartlarından kaynaklanan gerekler ve şartlar hariç tasarımcı ülkenin güncel nükleer mevzuata uygun olarak önerilen santrali, büyük ölçüde örnek teşkil edebilecek. Halen işletilmekte ve aynı teknolojinin en son örneği olan lisanslı bir santral de referans olarak gösterilecek.
Değerlendirmeye alınacak reaktör tipleri doğal uranyum kullanan basınçlı ağır su ve zenginleştirilmiş uranyum kullanan, basınçlı hafif su ile kaynar hafif su reaktörleri olacak. Bunların dışında kalan (hafif su soğutmalı grafit nötron yavaşlatıcı reaktörler, gaz soğutmalı reaktörler, hızlı üretken reaktörler gibi) reaktörler değerlendirmeye alınmayacak.
Nükleer güç santrali en az 40 yıl hizmet edecek. Yerli katkı payına yönelik plan ve program önerilecek. Plan ve programda en az yüzde 60 yerli katkı payına ulaşılacak süreç gösterilecek.
İşletme deneyimi, santrallerin işletme deneyiminin değerlendirilmesinde dikkate alınacak. İkinci nesil santrallerin işletme deneyimini gösterir, tedarikçinin ülkesi veya diğer ülkelerdeki referans örnek ve örneklerinin belgelenmesi gerekecek. Elektrik çıkış gücü, nükleer güç santralinin her ünitesinin sahip olacağı garanti edilen net elektrik gücü 600 megavattan büyük olacak.
Santral tipleri teknolojik olarak sınanmış olacak. Bu nedenle 4. nesil nükleer santraller değerlendirmeye alınmayacak. Yakıt teknolojisi de sınanmış olacak, doğal uranyum ve zenginleştirilmiş uranyum kullanan reaktörler değerlendirmeye alınacak. Yakıt üretiminin ülke içinde yapılanmasıyla ilgili olarak plan ve program önerilecek.
AA