Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), kredi isteyen girişimcilerin Doğu'daki teminatlarını kabul etmeyerek batı illerinden tapu isteyen bankalar hakkında inceleme başlattı.
Üst Kurul, araştırmanın ardından bölgedeki küçük ve orta boy işletmelerin finansman problemine çözüm üretecek. KOBİ'lerin kredi sıkıntısı, Zaman'ın yayınladığı Güneydoğu ekonomisine ilişkin dosyada gündeme getirilmişti. Batıdaki şirketlere kredi vermek için televizyonlarda reklam yayınlayan bankalar, Diyarbakır, Batman, Şanlıurfa, Mardin, Siirt ve Van'da faaliyet gösteren işadamlarına çifte standart uyguluyor.
Krediye müracaat ettiklerinde İstanbul, Ankara veya İzmir gibi illerden teminat istendiğini belirten Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya, eleştirilerini şöyle özetledi: "KOBİ reklamı yapanlar, çiftçinin tarım arazisini bile ipotek olarak kabul etmiyor."
Siirt Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Vekili Nedim Kuzu, başka ilden teminat istenmesini bankaların şube müdürlerinin acemiliğine bağlıyor: "İlk defa buraya müdür olarak atanan bir banka yöneticisi kendisini riske atmak istemediği için işadamlarına kredi konusunda yeterli desteği vermeyebiliyor."
Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Zahir Kandaşoğlu, şikayetini, "Bankalar buraya 'işadamlarına nasıl yardımcı olurum' diye değil mevduat toplamaya geliyor. 'Daha çok kredi kartını nasıl dağıtırım?' diye bakıyor. Sanayiciden gelen teklifleri reddediyor." sözleriyle dile getirdi.
Borçlu holdinglere kesenin ağzını açan bankalar, küçük ölçekli Anadolu esnafına da sırt çevirdi. Türkiye'yi ağır borç yükü altında bırakan 2001 krizi, sonrasında kepenk kapatmak zorunda kalan yüzlerce esnafın "bizi tekrar ayağa kaldırın" talebini karşılıksız bıraktı. Paraya sıkışan bankaların üzerine gittiği büyük şirketlerin borçlarına da 'İstanbul Yaklaşımı' adıyla ödeme kolaylığı getirildi. Bu sayede 331 firma batmaktan kurtarıldı. Ancak aynı ilgi, Anadolu esnafına gösterilmedi. Anadolu Yaklaşımı uzun uğraşlar sonucu 2007 başında kanunlaşmasına rağmen aradan geçen sürede bundan faydalanan 'küçük işletme' sayısı 50'yi bulmadı. Ödemesine kolaylık sağlanan tutar da 3 milyon yeni lirada kaldı. Aynı rakam İstanbul Yaklaşımı'nda 6 milyar doların üzerindeydi.
Ercan Baysal/Zaman