Kayseri Sanayi Odası (KAYSO) tarafından gerçekleştirilen Ekonomik Durum Değerlendirme Anketi'ne göre, ihracatçı ve yenilikçi firmaların durumlarının çok iyi olduğu ortaya çıktı.
Ankette üretimin azalmasıyla birlikte, işsizlik oranında artma olduğu tespit edilirken, işadamlarının Türkiye'nin önündeki en büyük sorunlardan birisini de siyasi istikrarsızlık olarak göstermesi dikkat çekti.
KAYSO tarafından gerçekleştirilen Ekonomik Durum Değerlendirme Anketi altı aylık süreci kapsayacak şekilde yeniden yapıldı. Altı ayda bir yapılacak anketin ilk sonucunda, ihracatçı ve yenilikçi firmaların durumlarının çok iyi olduğu ortaya çıktı. Ankette üretimin azalmasıyla birlikte işsizlik oranında artma olduğu tespit edilirken, işadamlarının Türkiye'nin önündeki en büyük sorunlardan birisini de siyasi istikrarsızlık olarak göstermesi dikkat çekti.
Kayseri Sanayi Odası Meclis Salonu'ndan gerçekleştirilen toplantıda, Kayseri İli İmalat Sanayi Durum Tespiti Anket Çalışması'nın sonucu açıklandı. Nisan 2008 tarihi itibarıyla yapılan anket, geriye dönük 6 ayı kapsıyor. Anket ile ilgili bilgi veren Kayseri Sanayi Odası Başkanı Mustafa Boydak, 2 yıl önce yaptıkları ekonomik değerlendirme ile ilgili anket çalışmalarını bundan sonra altı ayda bir yapacaklarını söyledi.
Boydak, anket çalışmasının ekonominin gidişatı hakkında bilgi vermesi adına yararlı olacağına işaret ederek, çıkan sonuçların değerlendirileceğine işaret etti. Mustafa Boydak, anketin KAYSO ve Erciyes Üniversitesi ile Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisadi Gelişme ve Uluslar arası İktisat Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nisfet Uzay başkanlığında gerçekleştirildiğini açıkladı. Başkan Boydak, anket için 500 firmaya sorular ilettiklerini ve 155 sanayicinin ankete cevap verdiğini ifade etti. Anketin sonucu ile ilgili kısa değerlendirme yapan Boydak, ihracatçı ve teknolojiye yatırım yapan firmaların işlerinin durumunun iyi olduğunun ortaya çıktığını belirtti. Boydak, şunları anlattı:
"Ankete katılan işletmelerin ekonomiyle ilgili son 6 aya ilişkin değerlendirmelerinde, yüzde 14.2 iyi, yüzde 41.3 orta, yüzde 27.7'si kötü, yüzde 14.2'si çok kötü ve yüzde 2,6'sı çok iyi demişlerdir. Düzenli ihracat yapanlarla, teknolojik yatırımlarına devam ederek üretimlerin sürdüren firmaların ise ekonomik değerlendirmeleri ise iyi olarak değerlendirmişlerdir. Buna göre, teknolojik gelişmişlik düzeylerine göre soy 6 aya ilişkin değerlendirmede, çok iyi diyenlerin oranı yüzde 8.5, yüzde 25.5'i de iyi olarak değerlendirdiklerini gördük. Aynı işletmelerin ankette ekonominin 6 ayı için de kötü diyenlerin oranı yüzde 17, çok kötü diyenlerin oranında yüzde 10.6 olduğu ortaya çıkmıştır."
Boydak, düzenli ihracat yapan işletmelerin ankete verdikleri cevaplarında, çok iyi yüzde 3.92, iyi 21.6, orta yüzde 43.1, kötü yüzde 23.5, çok kötü yüzde 7.9 olduğunu sözlerine ekledi.
Anketin başkanlığını yapan Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nisfet Uzay, anket soruları, ankete katılan firmaların belirlenmesi, anketin analizi ile ilgili çok titiz davrandıklarını açıkladı. Uzay, Nisan 2008 itibarıyla 6 aylık ekonomik süreci değerlendirmek amacıyla yapılan ankete 155 firmanın katıldığını ifade etti. Değişik sektörlerde faaliyet gösteren firmaların ankete katıldığını anlatan Nisfet Uzay, anketin genelindeki işletmeleri KOBİ'lerin oluşturduğunu söyledi. Uzay, ekonomik dalgalanmada ilk önce KOBİ'lerin etkilendiğini hatırlatarak, yapılan ankette çıkan sonuçların önemli olduğuna vurgu yaptı. Uzay, anketin içeri ile ilgili şu bilgileri verdi:
"Ankete katılan işletmelerden yüzde 62.2'sinin orta derecede sanayi teknolojisi kullanan firmalardan, yüzde 30.3'nün ileri teknoloji kullanan işletmeler oluşturuyor. Yine ankete katılanlardan yüzde 41.9'u ihracat yapmayan firmalar, yüzde 32.9'u düzenli ihracat yapan, yüzde 10'u kısmen ihracat yapan, yüzde 14.7'i de büyüyen ihracatçı işletmelerdir."
Ankette, sanayicinin ekonomi durum ve gelecek ile ilgili beklentileriyle ilgili şu sonuçlar ortaya çıktı: İşletmelerin son 6 aya ilişkin değerlendirmeleri, çok iyi yüzde 2.6, iyi yüzde 14.2, orta yüzde 41,3, kötü yüzde 27.7, çok kötü yüzde 14.2. İşletmelerin büyüklüklerine göre son 6 aya ilişkin beklentileri: Küçük İşletmelerde, çok iyi yüzde 2.3, iyi yüzde 11.6, orta yüzde 37.2, kötü yüzde 31.4, çok kötü yüzde 14.4. Orta ölçekli işletmelerde çok iyi yüzde 1.82, iyi yüzde 14.55, orta yüzde 47.27, kötü yüzde 21.82 ve çok kötü yüzde 14.55. Büyük ölçekli işletmelerde çok iyi yüzde 6.67, iyi yüzde 26.67, orta yüzde 40, kötü yüzde 26.67.
İşletmelerin 2008 yılına ilişkin beklentileri: çok iyi yüzde 1.9, iyi yüzde 16.8, orta yüzde 42.6, kötü yüzde 29, çok kötü yüzde 8.4, cevapsız yüzde 1.3. İşletmelerin, son 6 aydaki üretimlerinde azalma olduğunu gösteren anket sorusunda çıkan cevaplar ise şöyle: Azaldı yüzde 58, aynı kaldı yüzde 22, arttı yüzde 17 cevapsız yüzde 3. İşletmelerin 2008 yılına ait üretimdeki beklentisinde ise azalır diyenlerin oranı yüzde 39 oldu. Artar diyenler ise yüzde 28.
İşletmelerin iç satışlarında da azalma olduğu ortaya çıktı. Ankette iç satışla ilgili değişim oranında işletmelerden, yüzde 67 azaldığını, yüzde 18 aynı kaldığını, yüzde 12'si arttığını söyledi. İşletmeler gelecek ile ilgili iç satışlarda daha da azalma bekliyor.
İşletmelerin son 6 aydaki ihracat değişimleri ile ilgili verdikleri bilgide, yüzde 41'i arttığını, yüzde 32'si aynı kaldığını ve yüzde 27'sinin azaldığını belirttiği ortaya çıktı. Dış ticaretle ilgili dış satışına ilişkin beklentilerde ise işletmeler yüzde 43 oranla artacağını düşünüyor.
Ankette, üretimle birlikte istihdamda da azalma olduğu ortaya çıkarken, istihdamın azaldığını söyleyen işletmelerin oranı yüzde 47 ile ilk sırada yer aldı. İstihdamla ilgili işletmelerin gelecekteki beklentisi ise yüzde 35 ile azalacağı, yüzde 37 ile aynı kalacağı düşüncesi hakim çıktı.
İşletmelerdeki kapasite kullanımıyla ilgili anket sorusunda, üretimin düşmesiyle birlikte kapasite kullanım oranında da azalma olduğu tespit edildi. Kar oranlarında düşüş olduğunu yönünde sonuç çıkan ankette, girdi maliyetlerinde de yüksek artış olduğu ve olacağı beklentisinin devam ettiği tespit edildi. Hükümetin ekonomik programını kısmen başarılı bulan işletmelerin oranı yüzde 48 ile ilk sırada yer alırken, başarısız bulanların oranı ise yüzde 30 oldu.
Anket kapsamında, işletmelere göre, Türkiye'nin en önemli sorunu cani açık. Daha önemlisi de siyasi istikrarsızlık oldu. İşletmelerin yüzde 60'ı siyasi istikrarsızlığı daha önemli görüyor. Hemen ardından işletmeler, düşük büyüme hızı, işsizlik, enflasyon, kayıt dışı ekonomi, iç ve dış borçların yüksekliğini önemli sorunlar arasında sıraladı.
İşletmeler, anketteki bir soruya verdikleri cevapta, en çok tahsilat noktasında sıkıntıları olduğunu dile getirdiler. Alacak tahsilatının yapılamaması, finansman sorunu, haksız rekabetin getirdiği sıkıntılardan dolayı borçlanma olduğu ve işletmelerin yüzde 49'unun döviz cinsinden borçlandıkları öğrenildi.
Anketin son sorusunda, Kayseri Sanayi Odası'ndan beklentilerle ilgili kısımda, işletmeler, bilgilendirme ve danışmanlık hizmetleri noktasında daha fazla destek istedikleri belirlendi.
Kayseri/cihan