Yüzyıllardır sofraların, sohbetlerin baştacı olan çay 29 ülkede üretiliyor. Çay üretiminde Hindistan birinci sırada, Türkiye ise beşinci sırada yer alıyor.
Damak tadımızın vazgeçilmezlerinden olan çay, hem sofralarımızın hem sohbetlerimizin baştacı olmuştur her zaman. Dünyadan en fazla çay üreten beşinci ülke olmamızla birlikte zamanla yemeklerden sonra içilen kahvenin yerine alan çay, artık yaşamın her anında tüketiliyor. Türkler, demleyerek batılılardan farklı bir tatla içiyorlar. Batılılar ise, çayı sıcak suyun içine bırakıyor ve birkaç dakika sonra içiyor. İstanbul'un en iyi semt kahvehanelerinden biri Erol Taş Kahvesi'nin 15 yıllık çaycısı Hasan Yıldız, "İyi bir çay için çinko demlik tercih edilmeli. Küçük demlikler daha iyi sonuç veriyor. Çaydanlığın kireçli olmamasına da dikkat etmek gerekiyor" diyor.
75 YTL'ye bir bardak çayın satıldığı ünlü kahvehanenin ünlü çaycısı şunları anlatıyor "Çayı kaynar su üzerine bırakıyoruz. Böylece çay daha iyi demleniyor. Suyun devamlı kaynaması gerekiyor. Musluk suyu yerine, kaliteli su kullanıyoruz. Çay, yirmi dakikada hazır hale geliyor. Bu yöntemle 2 su bardağı çaydan, 20 kişilik çay çıkıyor."
Rizeliler Lokali Başkanı Hayati Aksu da iyi bir çay demlemenin sırrını şöyle açıklıyor:
"Porselen demlik veya bakır demlik kullanılmalı. Eğer bunlar yoksa alüminyum demlik tercih edilmeli. Çelik çaydanlıkta çay iyi olmaz. Su 110 derecede kaynatıldıktan sonra üzerine çay ilave edilir. 110 derecedeki buhar üzerinde çayı 20 dakika bekleteceksiniz. Çayın suda çökmesi mutlaka beklenmeli. Kullanılan çay da çok önemlidir. Türkiye'de en iyi çay Çaykur'un çayıdır. Harmana gerek yok. Kaçak çay da asla kullanılmamalı. Çünkü Suriye'den gelen çay bizim damak zevkimize uymuyor. Bu çay tat vermez sadece rengini koyulaştırır. İçinde ne olduğu belli değildir."
35 yıllık çaycı Mehmet Kaya ise çayın daha lezzetli olabilmesi için şu ipuçlarını veriyor:
"Çay, porselen demlikte pişirilmeli. Çünkü bu demlikler, daha yavaş ısındığından çayı daha iyi pişirir. Ayrıca iyi su kullanılmalı. Kireçli suyla yapılan çay hiçbir işe yaramaz. Gerçek çay tiryakileri ince belli, çayın tavşan kanı rengini gösteren bardakları tercih ediyor."
Nasıl demlemek gerekiyor?
İyi su ile yapılmalı. Kireçli, madenli, klorlu su ile çay olmaz. Çayın suyu mutlaka yumuşak huylu, kireç sertliğinden uzak, tatlı bir su olmalı.
Porselen demlik tercih edilmeli. Madeni, hele alüminyum demlikte iyi çay olmaz.
Su tam kaynama noktasında iken hemen alınıp demliğe aktarılmamalıdır.
Demlik önceden ısıtılmalı. Temiz demlik içine her bardak için bir çay kaşığı dolusu çay konularak ılık su ile yıkanmalı.
Çaydanlıkta kaynar suyun ateşi kısılarak demlik çaydanlığın üzerine oturtulmalı ve dem kaynatılmamalı.
Çayın demlenme süresi 15- 20 dakika olmalı.
Demlenen çay yarım saat içinde içilmelidir.
ÜRETİM 29 ÜLKEDE
Dünyada en çok üretilen içecekler arasında çay, ilk beşte yer alıyor. Çay üretimi, 29 ülkede yapılıyor. En çok çay ihraç eden ülkeler arasında ise Sri Lanka, Çin, Hindistan, Endonezya ve dört Afrika ülkesi Kenya, Malavi, Tanzanya ile Zimbabve ilk sırada yer alıyor. Türkiye'nin de içinde bulunduğu 40 ülkede çay tarımı yapılıyor. Siyah ve yeşil çay dahil olmak üzere toplam çay üretimi ise yaklaşık 2 milyon 800 bin ton.
Çay üretiminde yüzde 28.3 il