Patronlar
Kendilerini ‘Kara Türk’ olarak tanımlayan Afrikalı işadamları, çalışanlarıyla
birlikte 2005’i Afrika yılı ilan eden Türkiye’ye döviz kazandırıyor. On yıl
önce Türkiye’ye gelen Nijeryalı Iyke Uwakwe, yıllarca işçi olarak çalıştı,
2001’de kendi şirketini kurdu. Şimdi 10 milyon dolarlık ihracat yapıyor. Beş
yıl önce Avrupa’ya geçmek için gelen Moritanyalı Cebrail Travori de aynı
başarıyı yakalayanlardan. Travori’nin ortağı olduğu Afrika Dış Ticaret
şirketinin 2004 ihracatı 9 milyon dolar.
Afrikalı işadamlarının kurduğu şirketlerin önemli bir kısmı Nijeryalılara ait.
Ayrıca Eritrelilerin, Etiyopyalıların ve Moritanyalıların kurdukları şirketler
de ihracat yapıyor. Iyke Uwakwe, Türkiye’de 50’yi aşkın Afrika sermayeli
şirketin faaliyet gösterdiğini kaydediyor. Ganalı Ahmet Abdullah, 9 yıl önce
çalışmak için geldiği Türkiye’de çok zor dönemler geçirmiş. Geçen yıl 300 bin
dolarlık ihracat yapan Ahmet Abdullah’ın hedefi bu rakamı 2 milyon dolara
çıkarmak. Nijeryalı İnterlinks Dış Ticaret’in Genel Müdürü Lucky Ifedi Udeh,
Dormeks Dış Ticaret Genel Müdürü Francis Obieze ve Adadon Group Genel Müdürü
Paul Kennedy Adadon’ın hikâyeleri hemen hemen aynı. Türkiye’ye önemli miktarda
döviz kazandıran işadamlarının ilginç hikâyeleri var. İlk zamanlar Türkiye’ye
yerleşmeyi düşünmeyen Afrikalılar, ülkelerine gidişlerinde otomotiv yedek
parçası, tekstil ve elektrik malzemesi gibi ürünleri götürüp satmış. Fakat
şimdi gerçekleştirdikleri on milyonlarca dolarlık ihracat rakamlarıyla Türkiye
ile Afrika arasında köprü konumuna geldiler. Kara kıtadan gelen işadamlarının
en büyük sıkıntısı Afrikalılara dair olumsuz imaj. Afrikalıların uyuşturucu ve
insan kaçakçılığıyla birlikte anılması sebebiyle büyük zorluklar yaşadıklarını
hatta zaman zaman havaalanlarında mahsur kaldıklarını söylüyorlar. Her yıl
oturma ve çalışma iznini yenilemek zorunda kaldıklarını ifade eden İnterlinks
İhracat Müdürü Emeka Eke, sorunların ortadan kaldırılması halinde Afrika’ya
ihracat patlaması yaşanabileceğini dile getiriyor. Afrika’ya büyük miktarda
ihracat yapan Danış Giyim’in İhracat Müdürü Abdullilah Danışman,
havaalanlarında ve Afrika’daki Türk büyükelçiliklerinde işadamlarına engel
çıkarıldığını savunuyor. Afrikalı işadamları bu sıkıntılara rağmen Türkiye’de
bulunmaktan dolayı mutlu. Adadon Group’un Genel Müdürü Paul Kennedy Adadon,
Türk kızı Ayşe ile evlenmiş. Adadon, eşiyle evlenme hikayesini ‘Bir Türk melek
buldum ve evlendim.’ sözleriyle ifade ediyor. Afrikalı işadamları, kötü
imajlarını düzeltmek için dernek kurmaktan futbol turnuvası düzenlemeye kadar
birçok faaliyet yürütüyor.
Türkiye son yıllarda Afrika ile ilişkilerini geliştirmek için önemli adımlar
atıyor. Bunlardan en önemlisi Başbakan Tayyip Erdoğan’ın martta Etiyopya ve
Güney Afrika Cumhuriyeti’ni kapsayan beş günlük bir gezi sırasında yaşandı.
Erdoğan, 2005’i Türk dış ticaretinde ‘Afrika Yılı’ ilan etti. Türkiye, bu
geziyle Afrika’da yatırımları artırmayı ve ihracatı 3 milyar dolardan 4,5
milyar dolara çıkarmayı hedefledi.