Avrupa'daki 34 ülkenin uçuş güvenliğini sağlayan Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenliği Teşkilatı European Organisation of Air Navigation'ın (Eurocontrol), Avrupa hava sahasını kullanan her uçak için geçiş ücreti alıyor, bu parayı hava trafik oranına göre, üye ülkelerin hava trafiğini düzenleyen kurumuna aktarıyor. Merkezi Belçika'nın Brüksel kentinde bulunan Eurocontrol'e Türkiye 21 yıldır üye. Her ülke, kendi hava sahasını kullanan uçaklardan alacağı "üst geçiş ücreti" miktarını kendisi belirliyor. Eurocontrol ise belirlenen bu ücreti, üye ülkelerin hava sahasını kullanan uçağın bağlı bulunduğu şirketten tahsil ediyor. Tahsil edilen bu ücretten kendi masraflarını düşen Eurocontrol, kalan parayı, "hava trafiğinin güvenli sürdürülmesi için gerekli yatırımları yapmak ve nitelikli eleman yetiştirmek" üzere ilgili ülkenin ulaştırma bakanlığı hesabına aktarıyor.
Bir uçak 450 euro ödüyor
Bu ücretin uçağın hava sahasını kullanma mesafesinin, ağırlığı, uçuş yüksekliği gibi kriterlere göre ilgili ülke tarafından belirlendiğini kaydeden yetkililer, İstanbul-Ankara arasını kullanan bir Airbus A 321 uçağının, her uçuş için Eurocontrol'e ortalama 450 euro ödediğine dikkat çeki-yor. Bu rakam, uçağın Türk hava sahasını doğu-batı veya kuzey-güney gibi uzun mesafeli katetmesi ve uçağın ağırlığının artması oranında artıyor. Eurocontrol, geçen yıl Türk hava sahasını kullanan 440 bin 238 uçaktan tahsil edilen yaklaşık 650 milyon euroyu Türkiye'ye ödedi.
Eurocontrol nedir?
Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenliği Teşkilatı (European Organisation of Air Navigation), 13 Aralık 1960 tarihinde, Avrupa hava trafik yönetimi oluşturarak uyumluluk ve bütünlüğün sağlanması amacıyla, Almanya, Belçika, Fransa, Lüksemburg, Hollanda ve İngiltere'nin katılımıyla kuruldu, Bugün ayrıca İngiltere, İrlanda, Portekiz, Yunanistan, Türkiye, Malta, Kıbrıs, Macaristan, İsviçre, Avusturya, Norveç, Danimarka, Slovenya, İsveç, Çek Cumhuriyeti, İtalya, Romanya, Slovak Cumhuriyeti, İspanya, Hırvatistan, Bulgaristan, Monako, Makedonya, Moldova Finlandiya, Arnavutluk, Sosna-Hersek, Ukrayna ve Polonya'nın da katılımıyla, üye sayısı 34'e yükseldi.
Paylaşım adil değil
Eurocontrol'den gelen uçuş tazminatlarının ödenmesinde adaletsizlik yapıldığını söyleyen hava trafik uzmanları, kendilerine 240 milyon lira tazminat verilirken, hava trafik kontrolörlerine 740 milyon lira ödendiğini belirtiyorlar.
Eurocontrol'den gelen uçuş tazminatları, gerekli yasal düzenleme olmadığı için 1984 yılından bu yana Hazine'ye aktarılıyordu. 27 Nisan 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5335 sayılı kanunun 27. maddesi gereği, Eurocontrol tazminatının Devlet Hava Meydanları İşletmesi personeline dağıtılması kararlaştırıldı. Ancak DHMİ'nin, tazminatı, personeli üç ayrı kategoriye bölerek ödemesi ise tartışmalara neden oldu.
Paradan en büyük payı, kule, yol kontrol ve muhabere görevlileri alıyor. Birinci kategorinin maaşına ayda 740 milyon lira getiren Eurocontrol'den işletme birimine bağlı olan güvenlikçi, şoför ve elektronikçiler 240, itfaiye, apron trafik ve ve diğer masa başı memurları ise 180 milyon lira pay alıyor.
İkinci ve üçüncü kategoriye giren personel, "Hava trafiğinde biz de en az ilk kategoridekiler kadar etkiliyiz" diyerek, tazminatının yükseltilmesini istiyor. Hatta Hava Trafik Güvenlik Elektroniği Teknik Elemanları Derneği'ne (ATSETPA) üyesi DHMİ personeli, kendilerine masa başında çalışan santral memurlarından daha az para ödendiğini, bunun da ruh yapılarını bozduğunu belirterek, olayın ciddiyetini vurgulamak için "uçuş güvenliği tehlikede" diyorlar.