Ekonomi

GYODER’in (Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği) BETAM’a yaptırdığı "İnşaat Sektörü ve İş Gücü Dinamikleri: Türkiye’24" araştırmasının raporu yayınlandı. Raporda, inşaat sektöründeki iş krizine yönelik önemli veriler paylaşıldı. 

Araştırmada, depremler ve kentsel dönüşüm ihtiyacı nedeniyle sektörün nitelikli iş gücü bulma sorununun derinleştiği vurgulandı. Ağır çalışma koşulları, gelir düzensizliği ve iş güvencesizliği nedeniyle genç neslin sektöre ilgisinin de düşük olduğu belirlendi.

GYODER Başkanı Neşecan Çekici, daha iyi çalışma koşulları ve yıpranma hakkı gibi düzenlemelerle sektöre cazibe kazandırılması gerektiğini belirterek, “Bu kriz uzun vadeli stratejilerle aşılabilir. Raporumuzun ardından Uzun Vadeli Stratejik İş Gücü Platformu için çalışmalara başlayacağız” dedi.

ÇALIŞANLARIN YARISINDAN FAZLASI GEÇİNEMİYOR

Rapora göre, çalışanların yüzde 54,2’si gelirleriyle geçinemediğini, yüzde 37,5’i iş sağlığına zarar verdiğini belirtiyor. İnşaat işçilerinin üçte ikisi ise sektörden ayrılmayı düşünüyor.

GYODER Başkanı Neşecan Çekici, YTÜ Konut ve Yapı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Serhat Başdoğan, Bahçeşehir Üniversitesi BETAM Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve İstanbul Ekonomi Araştırma Genel Müdürü ve Kurucusu Can Selçuki araştırmanın çıktılarını ve çözüm önerilerini paylaştı. 

Basın toplantısında konuşan GYODER Başkanı Neşecan Çekici, 

“Sektörümüzün en büyük sorunlarından biri nitelikli işçi bulamama sorunu. Özellikle depremden sonra bu durum daha da arttı. Bu kriz yalnızca kısa vadeli çözümlerle değil, uzun vadeli stratejilerle aşılabilir. Hazırlamış olduğumuz raporumuz, sektörümüzün mevcut durumuna ışık tutarken geleceğe yönelik önemli bir yol haritası da sunuyor. Bu kapsamda, GYODER olarak iş gücünün niteliğini artırmak ve stratejik çözümler üretmek amacıyla 7 sektörel STK ve Birlik ile 'Uzun Vadeli Stratejik İş Gücü Platformu' oluşturma çalışmalarına başlıyoruz. Amacımız, sektörde sürdürülebilir bir kalkınmayı mümkün kılacak insan kaynağı yapısını desteklemek ve bu alanda öncü bir rol üstlenmek” dedi.

2014 SONRASI VERİMLİLİK DÜŞTÜ

2000 sonrası dönemde yatırımların inşaat ve hizmet sektörlerine kaydığı, ancak bu sektörlerde üretimin ve millî gelir içindeki payın beklenen artışı göstermediğine dikkat çeken araştırmada, bu durumun 2014 sonrası dönemde inşaat sektöründe yaşanan düşük verimlilikten kaynaklandığı vurgulanıyor.

Rapora göre, 2020'den itibaren emek verimliliğinde ciddi artışlar görüldü. Enflasyondan arındırılmış TL cinsinden çalışan başına katma değer, 2019'da 121 binden 2022'de 220 bine çıkarak yüzde 82 artarken bunun sadece yüzde 15'i TL'nin değerlenmesinden kaynaklandı. 2020’den 2022’ye çalışan sayısındaki yüzde 20’lik sınırlı artışın ise kriz döneminde inşaat firmalarının vasıflı çalışanları işten çıkarmak yerine düşük kapasitede çalıştırmayı tercih etmesiyle açıklanıyor. 

AĞIR ÇALIŞMA KOŞULLARI NEDENİYLE SEKTÖR TERCİH EDİLMİYOR

Araştırmaya göre, bedensel güç gerektirmesi, ağır çalışma koşulları, mesai saatlerinin uzunluğu, hafta sonu çalışma, iş kazaları riskinin yüksekliği, projelerin dönemsellik taşıması ve sürdürülebilir iş imkanı sunmaması gibi sebeplerden dolayı inşaat sektörünün mecbur kalınmadıkça büyük çoğunluk tarafından çalışılmak istenmeyen bir sektör haline geldiği görülüyor. 

Raporda, “Çalıştığınız işten genel olarak memnun musunuz?” sorusuna en çok “Hayır” cevabı verilen iki sektör tarım ve inşaat olarak ortaya çıkıyor.

KADIN ÇALIŞAN ORANI YÜZDE 5

Rapora göre Türkiye’de inşaat sektöründe kadın istihdamının payı 2022 yılında yüzde 5 iken, Almanya ve Fransa’da sırasıyla yüzde 14 ve 13, İtalya’da yaklaşık yüzde 10, İspanya ve Polonya’da yüzde 7’nin üzerinde.

İNŞAAT SEKTÖRÜNDE 2 MİLYON 147 KİŞİ İSTİHDAM EDİLİYOR

2024 ilk çeyreği rakamlarına bakıldığında inşaat sektörü 2 milyon 147 kişiye istihdam sağlıyor. Sektörde çalışanların yüzde 95,4'ü erkek, yüzde 4,6'sı kadın.

Çalışanların yüzde 60,6’sı ilkokul ya da ortaokul, yüzde 20,2’si lise, yüzde 13,5’i ise yüksekokul ya da daha üst seviye okul mezunu. 

Sektörde çalışanların yüzde 90’ı tam zamanlı çalışırken yüzde 37’si haftada 50 veya daha fazla saat çalışıyor. Sektörde çalışanların yarıya yakını (yüzde 47) mevcut işinde 1 yıldan daha kısa süredir çalışıyor. Bu durum, inşaat sektöründe işgücü istikrarsızlığının oldukça yüksek olduğunu gösteriyor. 

patronlardunyasi.com