Durgunluk beklentilerine rağmen rekor kıran petrol fiyatları, hergün petrol üreten ülke ve şirketleri ihya ediyor. Bloomberg"teki analize göre petrol üreticileri 1 varilin yüzde 44"ünü gelir yazıyor. Yani dünyada günde 87 milyon varil petrol tüketilirken üreticilerin cebine her gün 5 milyar dolar giriyor
Rekor kıran petrol fiyatlarının Türkiye gibi ithalatçı ülkelere faturası her geçen gün kabarırken petrol üreticisi ülke ve şirketler günde 5 milyar dolarlık pastayı paylaşıyor. Bloomberg"te yayınlanan analize göre, ABD"li Exxon Mobil, Chevron ve ConocoPhilips gibi en büyük petrol üreticileri, petrol fiyatlarının yüzde 44"ü kadar gelir elde ediyor. Dünya genelinde 87 milyon varillik günlük petrol tüketimi gözönüne alındığında tüketicilerin cebinden dünkü rekor seviye olan 130 dolara göre günde 11.3 milyar dolar çıkıyor. Yani bunun yüzde 44"ünü gelir yazan petrol kartellerinin günlük kazancı 5 milyar doları buluyor. Ancak Bloomberg"teki analizde, petrol şirketleri için rezerv arama-çıkarma maliyetlerinin her geçen arttığı ve “tatlı kâr” döneminin sonuna yaklaşıldığına dikkat çekiliyor.
Maliyet 4"ten 18"e çıktı
Lehman Brothers"ın tahminlerine göre enerji şirketleri 2008 yılında keşif ve üretim için rekor rakam olan 369 milyar dolar harcadı. Bir varil petrolü bulup çıkarmanın maliyeti 2000 yılında 4 dolarken bu rakam geçen yıl 18 dolara kadar çıktı. Buna rağmen Uluslararası Enerji Ajansı"na göre, OPEC"in 13 üyesinin petrol üretimi, önümüzdeki 4 yıldaki dünya talebinin sadece yüzde 20"sini karşılayacak.
Exxon, Chevron ve ConocoPhillips, ABD"nin en büyük üç üreticisi, yılın ilk çeyreğinde daha az petrol üretti. Geçen yıl rezervleri son on yılın en düşük seviyesine inen Chevron, bu yıl yeni rezervler bulmak için haftada 400 milyon dolar harcayacak.
Goldman Sachs analisti Arjun N. Murti"ye göre petrol arzı gelişmekte olan ülkelerin artan taleplerini karşılayamadığı için önümüzdeki iki yılda 150 ile 200 dolar arasında olacak. Murti, Mart 2005"te petrol 53 dolarken, “bir iki yıla kadar petrolün 105 dolara çıkacağını” söylemişti.
Petrol hisseleri artışta
S&P 500"deki enerji şirketleri yılın ilk çeyreğinde ortalama yüzde 25.9"luk kâr artışı açıkladı. Bu, borsadaki 10 sektörle karşılaştırıldığında en yüksek oran. Rakamın ne kadar çarpıcı olduğunu ortaya koymak için aynı dönemde S&P 500"deki 441 şirketin gelirlerinin yüzde 18.3 azaldığının altı çiziliyor. Bloomberg verilerine göre bu düşüş, enerji şirketlerinin kârları çıkarıldığında yüzde 7.7 daha artıyor. İlk çeyrekte daha düşük gelir açıklayan finansal şirketler ve tüketim ürünleri şirketleri çıkarıldığında bile, petrol üreten şirketler S&P 500"ün toplam gelir artışı oranı olan yüzde 11.02"nin yaklaşık yarısını yaratıyor.
Bugün piyasa değerine göre en büyük 10 şirketin yarısı (Exxon, PetroChina, OAO Gazprom, Petroleo Brasileiro ve Royal Dutch Shell) enerji şirketlerinden oluşuyor. Ancak analistler uyarıyor: Bir varil petrolü üretme maliyeti hızlı artıyor. Kolay para kazanma dönemi geride kaldı. Hem petrol şirketleri hem de yatırımcılar için.
Rekorun Türkiye"ye faturası kabarıyor
Petrol fiyatlarındaki her 1 dolarlık artış Türkiye"nin enerji faturasını yaklaşık 530 milyon dolar yükseltiyor. 2007 sonunda 96 dolar seviyelerinde bulunan petrol fiyatları dün 130 dolara dayandı. Dolayısıyla fiyatlarda yaşanan 34 dolarlık artış ithalat miktarında bir değişim olmamasına rağmen Türkiye"nin maliyetini yaklaşık 18 milyar dolar artırıyor. Petrol fiyatlarındaki artışa bağlı olarak dış ticaret açığındaki büyüme cari işlemler dengisini de olumsuz etkiliyor.