Yasa, Grönland'ın geçen ay adayı almak için askeri güç kullanmayı reddeden Trump'a karşı şimdiye kadarki en agresif çabası. Yasa Trump'ı doğrudan potansiyel bir kampanya destekçisi olarak göstermiyor ancak yasayı ve gerekçelerini ortaya koyan bir teklif Trump'ın ısrarının yasayı hazırlayanlara ilham verdiğini açıkça ortaya koyuyor.
Teklifte “Grönland'a yönelik jeopolitik ilgi ve müttefik bir büyük gücün temsilcilerinin Grönland'ı ele geçirmek ve kontrol etmekle ilgilendiklerini ifade ettikleri mevcut durum göz önüne alındığında, ülke seçimlerini ve siyasi karar alma süreçlerini etkileme girişimlerine karşı özellikle savunmasızdır” deniyordu.
Yasa, teklifte “Grönland'ın siyasi bütünlüğünü koruma” çabası olarak belirtildi. Grönland Başbakanı Mute B. Egede, 11 Mart'ta parlamento seçimlerinin yapılmasını teklif etti.
DONALD TRUMP JR'NİN ADA ZİYARETİ SPEKÜLASYONLARI ARTIRDI
Grönlandlılar başlangıçta Trump'ın ABD'nin bölgenin kontrolünü ele geçirmesi yönündeki tekrarlanan arzusu karşısında şaşkınlık yaşadı ve kafaları karıştı. Trump'ın oğlu Donald Trump Jr'ın geçen ay adayı kısa bir ziyarette bulunması da spekülasyonları arttırdı.
Grönland, Amerika Birleşik Devletleri için stratejik bir konumda yer alıyor: Ada ABD'nin bir askeri üssüne ev sahipliği yapıyor ve iklim değişikliği Kuzey Kutbu'ndaki buzları erittikçe, uzak kuzeyde ticari ve donanma rekabeti artıyor. Grönland ayrıca ileri teknoloji üretiminde kullanılan nadir elementler ve diğer mineraller açısından da muazzam rezervlere sahip.
Egede, “Ulusal güvenlik için buna ihtiyacımız var” dedi.
Grönland, önce koloni sonra da yarı özerk bir bölge olarak uzun süredir Danimarka'ya bağlı. 2009'dan bu yana yapılan bir referandumla bağımsızlığını ilan etme hakkına sahip olsa da savunma, güvenlik ve diğer uluslararası ilişkilerinde hala Danimarka'ya bağlı.
GRÖNLAND'DA YAŞAYANLAR RAHATSIZLIK DUYUYOR
Grönland'da yaşayanların çoğu Danimarka'nın gözetiminden giderek daha fazla rahatsızlık duyuyor. Öte yandan Grönland yönetimi Trump'ın girişimlerini kesin bir dille ve defalarca reddetti.
Egede, Trump'ın adayı gözüne kestirdiği geçen yılın sonlarında yaptığı bir açıklamada “Grönland bizimdir” dedi ve şöyle devam etti: “Biz satılık değiliz ve asla satılık olmayacağız”
Danimarka da sarsılmış durumda: Geçen hafta Kuzey Atlantik'teki askeri harcamalarını 2 milyar dolar arttıracağını açıkladı.
İskandinav ülkesi ABD ile bir ticaret savaşı başlatmak istemiyor. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Trump'la yaptığı ve 'soğuk' geçen telefon görüşmesinin ardından Trump'ın yoğun taleplerine nasıl karşılık verileceğini tartışmak üzere Avrupalı ve NATO liderleriyle bir araya gelmek için geçen hafta Avrupa'yı dolaştı.
Trump'ın ilk döneminde Danimarka Dışişleri Bakanı ve Başbakanı olan Lars Lokke Rasmussen “Trump Grönland'a sahip olamayacak” dedi.
Grönland parlamentosu Inatsisartut'un yasayı geçirmek için Danimarka'nın onayına ihtiyacı yok. Bu nedenle milletvekilleri son derece hızlı hareket etti; yasa tasarısı Cumartesi günü sunuldu ve sonrasında onaylandı.
Teklifte “Mevcut jeopolitik durum ve yaklaşan Inatsisartut seçimleri göz önüne alındığında, böyle bir düzenlemeye duyulan ihtiyacın acil olduğu düşünülmektedir” denildi.
Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere diğer ülkeler yabancı siyasi finansmanı kısıtlıyor ya da yasaklıyor. Teklife göre Grönland daha önce bu tür bir sınırlamaya gitmemiş ya da yasaklama yoluna gitmemişti.
Teklifte, yabancı güçlerin son yıllarda dünyadaki diğer demokratik seçimleri etkilemeye çalıştığına dikkat çekiliyor. Yazarlar özellikle Amerika Birleşik Devletleri'ndeki muazzam miktardaki özel siyasi bağışlara dikkat çekti.
Danimarka Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü'nde araştırmacı olan Ulrik Pram Gad, “Bu girişimin acil olduğu açık” dedi.
HER ŞEY TEDBİR ALMAK İÇİN
Bağışların daha önce Grönland'ın siyasetini etkilemediğini söyleyen Gad, yasayı “öncelikle önleyici bir tedbir” olarak nitelendirdi.
Grönland ayrıca gayrimenkul alımlarını sınırlandırarak yabancı çıkarlarına karşı önlem almaya çalışıyor.
Pazartesi günü milletvekilleri, arazi alımlarını Danimarka vatandaşları veya en az iki yıldır Grönland'da daimi ikamet eden kişilerle sınırlandıracak yeni düzenlemeleri onayladı. Kuralların bu yıl içinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Grönland'ın yaklaşık 56 bin sakini var ve Grönalnd çoğunlukla buzla kaplı. Dünyaya açılıyor olsa da turizm altyapısı zayıf.
Amerikan standartlarına göre küçük sayılabilecek yabancı kampanya katkıları bile Grönland'ın siyasi yapısını büyük ölçüde değiştirebilir: Teklifte, partilerin çoğunlukla kamu sübvansiyonlarıyla finanse edildiği, özel katkıların ise siyasi finansmanın “önemsiz bir bölümünü oluşturduğu” belirtildi.
Teklifte “Bu potansiyel tehdidin perspektifleri endişe vericidir. Uluslararası ölçekte mütevazı sayılabilecek bağışlar, Grönland'daki bir seçim kampanyasında devasa boyutlara ulaşabilir” denildi.
Siyasi partilerin artık yabancı ya da isimsiz bağış almalarına izin verilmeyecek. Partilerin yerel ve gençlik kolları, milletvekilleri, yardımcıları ve adaylar da aynı şekilde.
Yeni yasa ayrıca özel siyasi bağışların miktarını da sınırlandıracak. Bir siyasi parti yılda sadece yaklaşık 28 bin dolar özel bağış alabilecek. Bireysel bağışçılar ise sadece 2 bin 800 dolar bağış yapabilecek. Yasa, diğer hususların yanı sıra, açıklama gerekliliklerini de güçlendiriyor ve genişletiyor.
Teklifte, “Orantısız büyüklükteki özel bağışlar, halkın siyasi süreçlerin bütünlüğüne olan güvenini zayıflatabilir” ifadesi yer alıyor.
patronlardunyasi.com