Medine Duff'un haberi
ESAS Holding, 2000 yılında bir venture capital yani risk sermayesi şirketi olarak kuruldu. Önce Medline'ı, ardından da City Farm'ı satın aldı. Sonra Bilkent Hodling'le birlikte Promed'i kurdu. Pan Tarım'ı satın aldı, bugün adı İntersport olan Sporting mağazalarına ortak oldu. Derindere'yle ortak Renty'yi kurdu. Sonra Sporting'den çıktı...
Nasıl, Esas buraya kadar tam da bir risk sermayesi şirketi gibi hareket etmiş değil mi? Yani küçük şirketler almış ya da küçük şirketlere ortak olmuş. Grup, 2004'te Çoban yoğurtlarını alarak risk sermayesi şirketi özelliğinden çıkmaya başladı. Pegasus'u satın aldıktan sonra ise hızla bir yatırım holdingi olma yolunda ilerlemeye başladı.
Küçük ortaklıkların bazılarından çıksa da Esas Holding, başladığı noktadan çok daha büyük oynuyor. Havacılığın yanı sıra özellikle gıda, sağlık, perakende ve gayrimenkul sektörlerinde. Bu rakamlara da yansımaya başladı. Esas Holding'in 2006'da 500 milyon YTL olan cirosu 2007'de 700 milyon YTL'ye çıktı. 2008 hedefiyse 1 milyar dolar.
Pegasus'un 2006 cirosundaki payı yüzde 85'ti. Geçen yıl yüzde 70'e düştü. Bu da gösteriyor ki diğer işlerin cirodan payı artmaya başladı. Nitekim Esas Holding İcra Kurulu Üyesi Çağatay Özdoğru da “Pegasus amiral gemisi ama diğer işler de büyümeye başladı” diyor. Özdoğru'yla özellikle sorumlu olduğu perakende ve sağlıktaki projelerini konuştuk.
Neden özellikle perakendeye ağırlık vermeye başladınız?
Türkiye'de ölçülebilir perakende pazarının cirosu 140-150 milyar dolar. 2010 yılında bunun 200 milyar doları bulacağı tahmin ediliyor. Şu anda organize perakendenin payı yüzde 35'lerde. Bunun da ciddi bir kısmı gıdaya ait. Bu da gösteriyor ki organize perakende alanı çok boş. Biz de bu alanda hızla büyümek istiyoruz. Elektronikte zaten varız. Esas Holding, 2007'de 150 milyon dolarlık yatırım yaptı. 2008'de yine bu kadar yatırım hedefleniyor. Perakendenin her alanında büyümek istiyoruz. Bu nedenle ev eşyası ve super drugs (kişisel bakım ve vitamin ürünlerinin satıldığı mağazacılık konsepti) alanına da girmeye karar verdik.
Ama bir taraftan da City Farm mağazalarını kapatıyorsunuz?
City Farm bizim organik gıda işimizdi. Hem ürünleri hem de mağazaları vardı. 10'a yakın mağazamız vardı. İstinye Park dışında hepsi kapandı. City Farm artık bir marka ve birçok perakende zincirinde satılıyor. Artık kendi mağazasına ihtiyacı yok. Biz de mülkiyetleri kendimize ait olan City Farm mağazalarını super drugs mağaza konseptine çevireceğiz. Nisan ayı başında üç mağazayla başlıyoruz. Bu mağazalarda hem City Farm mallarının yanı sıra kişisel bakım ürünleri, vitaminler, tansiyon aleti gibi sağlıkla ilgili aletler ve daha pek çok ürün satılacak. Mağazalar en az 250-400 metrekare olacak. İki yıl içinde 70-100 arası mağaza zincirine ulaşacağız.
Bu mağaza konseptinin halen örneği yok, Türkiye'de ilk olacak. Prof. Dr. Osman Müftüoğlu ile ortak bir şirket kurduk; ESOM Mağazacılık diye. Bu ortaklıkta Esas'ın payı yüzde 80. Müftüoğlu, mağazada yer alacak ürünlerin sağlık açısından uygunluğu konusunda danışmanlık yapıyor.
Ev eşyası mağazacılığında ne yapacaksınız?
Bu mağazaların büyüklüğü en az 2 bin metrekare olacak. Dekorasyondan mobilyaya, mutfaktan banyoya, bahçe araç gereçlerinden küçük ev aletlerine kadar her şeyin bulunacağı zincirler kuracağız. Burada da 2008'de üç mağazayla başlayacağız. Sonra sayıyı 30'a çıkarmayı hedefliyoruz. Bu konuda ABD'li bir firmayla ortaklık yaptık. Ortağımızla birlikte ABD'li bir markanın franchise'ını alacağız. Şu anda iki şirketle görüşüyoruz. Her birinin yıllık cirosu 10 milyar dolarlarda. İmzalar atılmadığı için şu anda isimlerini söyleyemiyoruz. Açacağımız mağazalar küçük Ikea'lar şeklinde olacak.
Ürünler nereden gelecek?
Franchise için görüştüğümüz firmaların mallarının ciddi bir kısmı Türkiye'de üretiliyor. Dolayısıyla malların yüzde 50'si Türkiye'den alınacak.
Electro World'le ilgili de yeni projeleriniz olacak mı?
Electro World, Avrupa'nın önde gelen elektronik grubu Dixons'ın ortaklığında kuruldu. 5 ay önce başladık ve bu sürede 5 mağaza açtık. Bu yıl 5 mağaza daha açacağız. Her türlü elektronik ve elektrikli eşyanın satıldığı mağazaların her biri 3 bin metrekare. Şu anda 15 bin metrekarelik bir alanda satış yapıyoruz. Bugün sektörde 250 metrekarelerde mağaza açanlar var. Bu durumda bizim 60 mağaza açmış gibi oluyoruz. Bu alanda da çok iddialıyız.
Sektörde rekabet çok yoğun. Bu nedenle küçük mağazalar sadece kamera ya da cep telefonu satan dükkanlara dönüşebilir. Sektöre ayak uyduramayan büyükler de ya birleşecek ya da sektörden çekilecek. Bu da şu anda zaten yaşanıyor.
Yabancı ortaklar bularak sürekli yeni sektörlere giriyorsunuz. Buna benzer başka örnekler duyacak mıyız sizden?
Spor Toto ve İddaa ihalesine çok ciddi hazırlanıyoruz. Bu konuda İngiliz bir ortak bulduk. Ama ismini şu anda açıklayamam. Dünyada bu işi yapan en büyüklerden biri. Ancak kendileri açıklamamızı istemiyor. Nisanda ihaleye giriyoruz. Bu işin arkasında çok ciddi bir perakende gücü var. 2 bin 600 bayi var. Yani çok ciddi perakende işi bu. Biz de zaten perakende olduğu için bu işe giriyoruz.
BSK'ları İstanbul'a ne zaman taşıyorsunuz?
BSK (Birleşik Sağlık Kurumları), Eren Holding'le yüzde 50-50 ortaklık şeklinde kuruldu. Buraya Anadolu Sağlık Grubu'ndan bir ekip transfer ettik. Bu ekibin de hisse opsiyonu var. Bu ekip gidiyor ve nüfusu 1 milyonun üstünde Anadolu illerinin bir ya da iki numaralı özel hastanesine ortak oluyor. Ortaklık payı yüzde 20-50 arasında değişiyor. Tamamını almak istemiyoruz. Çünkü lokal işletmecilerin tecrübesine ihtiyacımız var. Şu ana kadar Eskişehir, Kütahya ve Aydın'da ortak olduk. Hedefimiz Doğu Anadolu, Karadeniz ve Anadolu'da BSK zincirleri kurmak.
BSK için 100 milyon dolarlık yatırım yapacağız. Anadolu'da 5-6 yıl içinde 30'a yakın hastanesi olan bir zincir olacak. Rekabet yoğunluğundan dolayı İstanbul'u sonraya bırakıyoruz. Ama İstanbul'da da kesinlikle hastanemiz olacak. Mevcut hastanelere ortak olabilir ya da sıfırdan kendimiz de yapabiliriz
Esas Holding şirketleri
* Havacılık: Pegasus, İzair, Medair
* Gıda: Çoban, City Farm, Bonservis
* Sağlık: Medline, BSK, Promed
* Perakende: Electro World
* Gayrimenkul: E.R
Para