Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin "Gelir Dağılımı İstatistikleri" bültenini yayımladı. Açıklanan verilere göre, eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri kapsamında en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay, 2024'te geçen yıla kıyasla 0,6 puan azalarak yüzde 48,1'e indi.
En düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay ise 0,2 puan artarak yüzde 6,3'e yükseldi.
Söz konusu gösterge, hane halkı kullanılabilir gelirinin, hane halkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan eşdeğer hane halkı büyüklüğüne bölünmesiyle elde ediliyor.
GİNİ KATSAYISI AZALDI
Gini katsayısı, gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden biri olarak kabul ediliyor. Söz konusu katsayı sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1'e yaklaştıkça bozulmayı ifade ediyor.
Eş değer hane halkı kullanılabilir fert geliri üzerinden hesaplanan Gini katsayısı, iki farklı yöntemle de hesaplanıyor.
Bu kapsamda, yapılan sosyal transferlerin gelir dağılımı üzerindeki etkisini görmek amacıyla tüm sosyal transferler hariç tutularak yapılan çalışmanın yanı sıra emekli, dul ve yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transferler hariç tutularak da hesaplama gerçekleştiriliyor.
Buna göre, Gini katsayısı, bu yıl geçen yıla göre 0,007 puan azalışla 0,413 olarak tahmin edildi.
Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,476, emekli, dul ve yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,423 olarak hesaplandı.
Türkiye'de yıllık ortalama hane halkı kullanılabilir geliri, geçen yıla göre yüzde 106,9 yükselişle 374 bin 899 liraya çıktı. Türkiye'de yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri, geçen yıla kıyasla yüzde 108,3 artarak 90 bin 116 liradan 187 bin 728 liraya yükseldi.
Yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, 2023'e göre bu yıl 124 bin 506 lira yükselerek 231 bin 206 lirayla çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hane halklarının oldu.
Tek kişilik hane halklarının yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri 223 bin 859 lira iken tek çekirdek aileden oluşan hane halklarında bu değerin 192 bin 110 lira olduğu görüldü.
En düşük yıllık ortalama eşdeğer kullanılabilir hane halkı fert gelirine sahip hane halkı tipi ise 146 bin 828 lirayla en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hane halkları oldu.
TOPLAM GELİRDEN EN YÜKSEK PAY YÜZDE 48,8 İLE MAAŞ VE ÜCRET GELİRİNİN
Toplam gelir içinde en yüksek payı, yüzde 48,8 ile geçen yıla göre 0,3 puan artan maaş ve ücret geliri aldı. İkinci sırada yüzde 20,8 ile geçen yıla göre 1,3 puan azalan müteşebbis geliri bulunurken üçüncü sırayı yüzde 17,8 ile söz konusu döneme kıyasla 0,2 puanlık artış gösteren sosyal transfer geliri oluşturdu.
Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı yüzde 17,5 olurken emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı ise yüzde 87,6 olarak gerçekleşti.
EN YÜKSEK YILLIK ORTALAMA ESAS İŞ GELİRİ YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNLARININ
Yıllık ortalama esas iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim mezunlarında 309 bin 721 lira, lise ve dengi okul mezunlarında 240 bin 470 lira, lise altı eğitimlilerde 168 bin 407 lira, bir okul bitirmeyenlerde 106 bin 478 lira olarak hesaplandı.
Yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 110,2 ile lise ve dengi okul düzeyli eğitimlilerde, en düşük artış ise yüzde 88,2 ile bir okul bitirmeyen fertlerde görüldü.
Esas iş gelirleri sektörel olarak incelendiğinde, en yüksek yıllık ortalama gelirin 242 bin 299 lirayla hizmet sektöründe, en düşük yıllık ortalama gelirin 153 bin 773 lirayla tarım sektöründe elde edildiği görüldü. Geçen yıla göre yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 115,4 ile inşaat sektöründe gözlenirken bunu yüzde 102 ile sanayi sektörü izledi. Hizmet sektöründe yüzde 100,2, tarım sektöründe ise yüzde 66 artış kaydedildi.
Yıllık ortalama esas iş gelirleri, sırasıyla işverenlerde 804 bin 882 lira, kendi hesabına çalışanlarda 210 bin 679 lira, ücretli maaşlılarda 209 bin 764 lira ve yevmiyelilerde 105 bin 712 lira olarak hesaplandı. Geçen yıla göre en yüksek artış yüzde 104 ile ücretli ve maaşlılarda, en düşük artış ise yüzde 82,2 ile kendi hesabına çalışanlarda oldu.
EN DÜŞÜK GELİR VAN, MUŞ, BİTLİS VE HAKKARİ BÖLGESİNDE GERÇEKLEŞTİ
Türkiye'de yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri 2024'te 187 bin 728 lira iken İBBS 2. Düzey bölgeleri itibarıyla en yüksek olduğu bölge 257 bin 891 lirayla İstanbul oldu. Burayı, 248 bin 285 lirayla Ankara bölgesi, 225 bin 758 lirayla Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesi izledi. En düşük yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri ise 91 bin 818 lirayla Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesinde gerçekleşti.
Son yapılan araştırma sonuçlarına göre, "toplumun en yüksek gelir alan yüzde 20'sinin elde ettiği payın en düşük gelire sahip yüzde 20'sinin elde ettiği paya bölünmesiyle" hesaplanan P80/P20 oranı geçen yıla kıyasla bu yıl 0,2 puan azalarak 7,7'ye geriledi. Bu değerin en düşük olduğu İBBS 2. Düzey bölgeleri 4,9'ar ile Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova bölgesi ile Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli bölgesi oldu. Buraları 5'er ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesi ve Aydın, Denizli, Muğla bölgesi izledi.
Söz konusu oranın en yüksek olduğu İBBS 2. Düzey bölgeleri ise 7,7 ile İstanbul, 7,6'şar ile Ankara ve Antalya, Isparta, Burdur bölgeleri olarak kayıtlara geçti.
"Gelirden en fazla pay alan yüzde 10'luk grubun elde ettiği gelirin en az pay alan yüzde 10'un aldığı gelire oranı" olarak hesaplanan P90/P10 ise 0,5 puan azalarak 13,3 olarak gerçekleşti.
İŞSİZLER ÇALIŞMAYA BAŞLADI
Eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine göre sıralı yüzde 10'luk gelir grupları itibarıyla fertlerin geçen yıla göre yüzdelik geçişleri incelendiğinde, aynı dönemde ilk yüzde 10'luk grupta olan fertlerin 2023'te yüzde 56,2'sinin, son yüzde 10'luk grupta olan fertlerin ise yüzde 66,5'inin gelir grubu değişmedi. Ayrıca geçen yıl ilk yüzde 10'luk grupta olan fertlerin yüzde 22'sinin 2024'te gelir grubu birden fazla yükseldi. Son yüzde 10'luk grupta olan fertlerin ise yüzde 13,2'sinin gelir grubu birden fazla düştü.
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması'ndan elde edilen sonuçlara göre, 2023'te işsiz olan fertlerin yüzde 40,8'i bu yıl çalışmaya başladı. Faaliyet durumu 2023'te "çalışan" olarak belirlenen fertlerin 2024'te yüzde 90,6'sı çalışma hayatına devam etti. Geçen yıl iş gücüne dahil olmayan fertlerin ise yüzde 10'u iş gücüne katıldı.
patronlardunyasi.com