ABD Merkez Bankası’nın (Fed) önceki akşam 400 milyar dolarlık kısa vadeli tahvili uzun vadelilerle değiştirme kararının yanında piyasaların istediği likiditeyi vermemesi ve Moody’s’in 3 ABD bankasının kredi notunu düşürmesi piyasaları altüst etti. Yurtdışında euro karşısında hızla değer kazanan dolar içeride de 1.8470 TL ile tarihinin en yüksek seviyesine çıktı. Çin’de imalat sektörünün Eylül ayında peş peşe üçüncü defa daralma kaydettiğini gösteren verinin etkisiyle Avrupa borsaları yüzde 5 civarı gerilerken, global piyasalardaki olumsuz havaya paralel, İMKB de yüzde 4.68 düşerek 57.979 puana geriledi.
Fed ekonomik büyümede aşağı yönlü riskler olduğuna işaret etmesi ve global ekonomide yavaşlama endişeleri ile risk iştahının bozulması sonucu gelişmekte olan piyasalardan çıkışların devam etmesiyle gösterge faiz yüzde 8.50 seviyesini gördü. Tahvil-bono piyasasında dün son işlemlerde yüzde 8.16 seviyesinde olan gösterge faiz, bu sabah ilk işlemlerde yüzde 8.23 seviyesinde açıldı. Gösterge faiz yüzde 8.50 seviyesine kadar yükseldi. Bir bankanın tahvil-bono işlemcisi, “Gelişmekte olan piyasalardan çıkışlar yaşanmaya devam ediyor. Global satış dalgası devam ederse kur ve faizde de aynen yukarı yönlü baskı sürer” dedi.
DOLAR 2 TL OLUR MU?
Anadolu Yatırım Stratejisti Halil Reçber: Önümüzdeki süreçte dolar TL üzerinde çok fazla değer kazanmayacak. 1,85 olur, 1,90 görülebilir ama 2'yi görmeden ciddi bir TL değerlenmesi görürüz. 1,85 önemli bir nokta, burayı geçeriz ama kalıcı olmaz. Daha sonra dolar büyük ihtimalle 1,70'lere kadar gerileyebilir.
UniCredit Başekonomisti Güldem Atabay: Bugün paritenin 1,33'lere indiğini hatırlamak lazım. Bu panik hareketi. Avrupa tarafındaki negatif gelişmeler yansımış durumda. Olaylar duruldukça dolar 1,80'lere oturur. 1,80'in üzerinde kalıcı olmaz. Bu sert çıkışa bir düzeltme gelecektir. TL'de aşırı bir değerlenme de olmaz.
Finansbank Ekonomisti İnan Demir: Cevabını Türkiye'den bakarak verebileceğiimiz bir soru değil. Küresel riskten kaçış dalgasının nereye kadar süreceği, seyri belirleyecek. Panikle de bir miktar daha çıkış olursa dolar/TL'de 1,90 gibi seviyeler görülebilir. Küresel faktörler belirleyecek.
JP Morgan Ekonomisti Yarkın Cebeci: Olay dolar TL olayı değil Bütün para birimlerine göre TL son bir ayda iyi durumda. Çok büyük bir bilinmezlik var. 1,90 da olur, 1,70 de. Türkiye ekonomisi kaynaklı faktörlere dayanmıyor. Kısa vadede hiçbir tahmin yapılamaz.
ING Bank Ekonomisti Sengül Dağdeviren: Kurda Euro/dolar paritesine çok ciddi bağlılık var. Biz Euro'nun daha sert düşüşler yaşamasını beklemiyoruz ama belirsizlikler çok yüksek.
Güvenli liman altın değer kaybetti
Fed’in önceki günkü açıklamasının küresel ekonomide yavaşlama endişeleri artırması emtia fiyatlarında sert düşüşlere neden oldu. ABD ham petrolü yüzde 5’e yakın düşüşle 81.8 dolar seviyesine indi. Son dönemde güvenli liman olarak yatırımcıların akın ettiği ve 2 bin dolar seviyeleri konuşulan altının onsu da yüzde 4’ün üzerinde değer kaybederek 1720 dolara düştü. Gümüşün ons fiyatı ise yüzde 8.3’lük kayıpla 36.4 dolara geriledi. Euro/dolar paritesinde yaşanan hızlı gerileme emtia fiyatlarındaki düşüşte etkili olan bir diğer neden. 2 gün önce 1.37 seviyelerinden kapanan euro/dolar paritesi dün 1.3385’i gördü. Parite daha sonra yeniden 1.34 seviyesinin üzerine çıktı.
Altının ons fiyatında yaşanan sert düşüşten Kapalıçarşı da etkilendi. Önceki gün 704.5 TL’den kapanan Cumhuriyet Altını dün 693 TL’ye, Çeyrek altın ise 177 TL’den 174 TL’ye geriledi. İçeride dolar kurunda yaşanan hızlı artış Kapalıçarşı’da altın fiyatlarının dışarıya göre daha sınırlı gerilemesine neden oldu.
ABD 10 yıllık tahvil faizi 60 yılın dibinde
ABD’nin 10 yıl vadeli Hazine tahvillerinin getirisi, yatırımcıların ABD ekonomisi hakkındaki olumsuz görünüm nedeniyle güvenli liman varlıklara yönelmeleri sonucu yüzde 1.76’ya kadar gerileyerek 60 yılın en düşük seviyesini gördü. Türkiye’nin de aralarında yer aldığı gelişmekte olan ülkelerde, devlet tahvillerini sigortalamanın bedelleri (CDS), küresel bono, döviz ve hisse senetleri piyasalarında yaşanan geniş çaplı satışlara paralel olarak sert yükseldi. Türkiye’nin CDS’i de 40 baz puanlık artışla 300 baz puanı aştı.Rusya’nın 5 yıllık CDS’i yüzde 14 ya da 34 baz puan yükselişle 270 baz puana yükseldi. Macaristan CDS’i 45 baz puanlık yükselişle 2.5 yılın en yükseği olan 533 baz puana yükselirken Polonya’nın 5 yıllık CDS 303 baz puana yükseldi. Ukrayna’nın CDS’i ise 18 ayın zirvesi olan 748 baz puanda.
Vatan