Patronlar

Dünyanın gözü kulağı ay­lardır ABD’deki başkan­lık seçimlerindeydi. Do­nald Trump’ın zaferiyle sonuçla­nan seçimler, Demokrat cephede de şaşkınlık yaratırken, farkın beklenenden yüksek çıkması, se­natoda kararların artık daha ko­lay alınacağını gösteriyor.

Bu da en fazla küresel siyasetten öte, global ekonomiyi ilgilendirecek gibi görünüyor. Zira Trump’a za­feri kazandıran demokrasinin baskılanması değil, dilinden dü­şürmediği ekonomiydi. Yerel ekonomiyi güçlendirme vaadini sıklıkla belirten Trump’ın çizdi­ği rotanın ilk durağı Çin olacak. Sadece göçle gündeme gelen gü­ney sınırındaki duvarı değil, eko­nomideki korumacılık duvarını politika olarak belirleyen Trump, Çin’i kıskaca alacak adımlar ata­cak.

Bu da üretim konusunda dünyanın yeniden şekillenmesi anlamına gelecek. Bu da Türkiye başta olmak üzere Batı ile güçlü ilişkileri olan birçok üretici ülke­nin daha fazla ilgi göreceğini de gösteriyor. Gelelim seçimin Tür­kiye’ye olan etkilerine. Trump’ın zaferi Türkiye’yi dünyadan bir nebze ayrıştırdı. Türk lirası var­lıklar şimdilik olumlu tepki ver­di. Borsada da yükseliş yaşandı. Ekonomist Timothy Ash, yeni sürecin uzun vadede Türkiye le­hine olabileceğini düşünürken, çoğunluk ise olumsuz yansıyaca­ğını öngörüyor.

ÖNCE DEVLER GİTTİ

Trump’ın ilk döneminde alü­minyum ve diğer metallere bir gece yarısı konulan yüksek vergi­lerin yarattığı çekince unutulma­dı. Sürecin benzer şekilde diğer sektörlere yansıması olasılığı da Türk şirketlerin rotasını ABD’ye çevirmesini tetikleyeceği ihti­mali yüksek.

Dünya'dan Kerim Ülker'in haberine göre, ABD-Türkiye arasında 100 milyar dolarlık ticaret hacmi he­definin gölgesinde kalan yatı­rımlarda artış, birçok şirketin ABD’yle ilgili planlarını daha da derinleştirecek. Zaten Türki­ye’nin önde gelen holdinglerinin ABD’de 10 milyar dolara ulaşan bir varlığı söz konusu. Bu yılın başında Ankara’da düzenlenen Türkiye-ABD Greentech Tech Heyeti Çalışma Yemeği’nde ko­nuşan Türkiye Odalar ve Borsa­lar Birliği (TOBB) Başkanı M. Ri­fat Hisarcıklıoğlu’nun verdiği ra­kamlara göre ABD’li şirketlerin Türkiye’de 15 milyar dolarlık ya­tırımı bulunurken, Türk şirket­lerinin de ABD’de 9.7 milyar do­larlık yatırım yapmış durumda. Buna inşaat sektöründeki yatı­rımları eklediğimizde rakam 13- 14 milyar dolara ulaşıyor.

ABD’de yatırım yapan Türk şirketler ara­sında ekonomiye yön veren dev­lerin olması dikkat çekici. Bun­lar arasında Koç Holding, Saban­cı Grubu, Yıldız Holding, Ciner Holding, Borusan gibi Türki­ye’nin en güçlü grupları var. Bir de New Mexico’da 42 milyon do­larlık yatırıma imza atan Aba­lıoğlu, Kuzey Karolina’da tesis kurmayı planlayan Erdemoğlu, Tennessee’de 20 milyon dolarlık etiket fabrikasına imza atan Kor­sini, 2009’da Atalanta’da fabrika kuran Sarkuysan, Güney Karoli­na’da 370 milyon dolarlık batar­ya fabrikası kuran Pomega-Kont­rolmatik gibi yıldızı parlayan şir­ketleri ekleyin…

GAYRİMENKUL EN FAZLA İLGİ GÖREN SEKTÖR

Sabancı Ailesi’nin üyesi De­mir Sabancı’ya ait Sedesco ve Ali Sabancı’nın yönettiği Esas Gay­rimenkul’ün ABD’de milyonlar­ca dolarlık yatırımları biliniyor. Bilgili Grubu’ndan, Okan Hol­ding’e Süzer Grubu’ndan, Do­ğuş Grubu’na Bayraktarlar Hol­ding’den, Ant Yapı’ya kadar bir­çok Türk gayrimenkul şirketinin ABD’de yatırım yaptığı, 3-4 mil­yar dolarlık büyüklüğe sahip dev projelere imza attığı geçen sene duyrulmuştu.

Üretimde de son 5 yılda benzer bir açılım söz konusu oldu. İşte o yatırımlar arasında en önemli 5 yatırım:

FLORİDA’NIN EN KÖKLÜ TERSANESİ KOÇ HOLDİNG'İN OLDU

ABD’de ilk dikkat çeken atılı­mı Koç Holding yaptı. ABD’nin en eski lüks yat üreticilerinden biri olan Miami’deki mega yat üreti­cisi Merrill – Stevens’in müşteri­leri arasında Trump Ailesi’nin de olduğunu hatırlatalım.

YILDIZ’DAN 130 MİLYON DOLARLIK SATIN ALMA

2013'te Koç ile ABD’de bir başka önemli Türk yatırımı da­ha yaşandı. 2008 yılında Godi­va’yı alarak çikolata dünyasın­da büyük bir atılım gerçekleşti­ren Yıldız Holding, bu alımdan 5 yıl sonra rotasını ABD’ye çevir­di. ABD’de 1898'de kurulan çi­kolata üreticisi DeMet’s Candy Company, 221 milyon dolara Yıl­dız Holding bünyesine katıldı. ABD’de Pennslyvania -Mohn­ton’da ve New York-Big Flats’de bulunan iki fabrikasında üretim yapan DeMet’s’in 2012 yılsonu itibarıyla satışları yaklaşık 130 milyon dolar tutarında gerçekle­şen bir dev olarak biliniyor. Ayrı­ca Yıldız Holding, ABD’de ayrıca Godiva markasını büyütüyor.

BORUSAN ÖNCE YATIRIM YAPTI

2014'te ise ABD’ye o dönemli ortağı Alman Mannessmann ile adım atan Borusan, Houston’a 150 milyon dolarlık yatırım ka­rarı aldı. Burada boru üretimi yapan Borusan, geçen yıl de bu yatırıma Florida ve Alabama’da faaliyet gösteren Berg Pipe’ı ek­ledi. Borusan’ın Berg alımı da 162 milyon dolarlık bir işlemdi. Gerçekleşen toplam yatırımlar­la ABD’deki tesis sayısını 4’e çı­karan Borusan, toplam üretim kapasitesi 1 milyon tona, ABD ci­rosu ise yaklaşık 1 milyar dolara ulaştırmayı planlıyor.

CİNER, ŞİŞECAM’LA 4 MİLYAR DOLAR DAHA YATIRACAK

2015'te, dünyanın en büyük soda külü üreticilerinden olan Koreli OCI Company’nin Kuzey Amerika’daki iştiraki olan OCI Resources LP şirketinin yüzde 75 hissesini alarak ABD’ye güç­lü adımla giren Ciner Grubu, ül­kedeki en büyük Türk yatırım­cısı oldu. Yatırımlarını WE So­da şemsiyesi altında toplayan Ciner, bu varlığı da geçmiş yıl­larda 5 milyar dolara satmak için yabancılarla masaya oturmuştu. Ciner’in ABD’deki iş ortağı ise Şişecam Grubu. 2019’da ABD’ye giren Şişecam, 2021 yılı ve ön­cesindeki alımlarla payını yüz­de 60’a çıkardı. Her iki ortak, 3 yıl önce yaklaşık 4 milyar dolarlık soda külü yatırımını hayata geçi­receklerini açıklamıştı.

patronlardunyasi.com