Kamulaştırma, bedel artışı, icra ve vergi konusundaki anlaşmazlıklar, sözleşmelerden doğan davalar, haksız fiilden kaynaklanan tazminat davaları, sebepsiz zenginleşmeye ilişkin alacak davaları ile Gümrük ve İş Kanunu uygulamalarıyla ilgili anlaşmazlıklar da diğer dava konuları arasında yer alıyor.
Türkiye’de genel bütçeli kuruluşların Hazine davalarını, Maliye Bakanlığı Muhakemat Genel Müdürlüğü ve Baş Hukuk Müşavirliği avukatları üstleniyor. Kurumun resmi verilerine göre, geçen yıl yeni açılanlarla birlikte Hazine ile vatandaşı karşı karşıya getiren dava sayısı 459 bin 537 olarak belirlendi. Bunların 78 bin 186’sı sonuçlandırılırken, 381 bin 351 dava 2005 yılına devretti. Bu davaların parasal büyüklüğü 48,4 katrilyon lira olarak belirlendi. Bu yılın ilk yarısında açılan yeni davalarla birlikte toplam dava sayısı 30 Haziran itibarıyla 448 bin 444’e ulaştı. Ocak-haziran döneminde bu davaların 81 bin 981’i karara bağlandı. Genel bütçeli kuruluşlarla vatandaş arasındaki anlaşmazlıklardan kaynaklanan 365 bin 463 davaya ilişkin süreç ise halen devam ediyor. 2001-2005 döneminde, Hazine avukatlarının önüne her hafta ortalama 3 bin dava geldi. Bir başka ifadeyle vatandaş ya da kamu kuruluşlarının birbiriyle ilgili şikayetleri, her gün ortalama 430 davaya konu oldu. Bir yıl içerisinde mevcut davaların da ancak beşte biri sonuçlandırılabildi.
Bir Hazine avukatına 409 dava düşüyor
Bu arada yeni bütçe sistemiyle genel bütçe içine alınan Devlet Su İşleri ve Karayolları Genel Müdürlüğü gibi kuruluşların Hazine davaları da bundan sonra Hazine avukatları kanalıyla takip edilecek. Vatandaşla sık sık ihtilafa düşen bu 2 kuruluşa ait davaların Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği’nce üstlenilmesi, Hazine avukatlarının iş yükünü daha da artıracak. Merkezdeki 85 avukatlık kadrosundan sadece 48’i dolu bulunuyor. Taşrada da 1.056 kişilik kadroya karşın 845 avukat görev yapıyor. Buna göre sonuçlandırılmayı bekleyen 365 bin 463 davaya karşılık 893 avukat bulunuyor. Diğer bir ifadeyle bir avukata 409 dava düşüyor. Kuruma yeni alınan 140 avukatın ise önümüzdeki günlerde taşrada işbaşı yapması bekleniyor. Avukatlar, Hazine davalarının yanı sıra Anayasa Mahkemesi’nin Yüce Divan sıfatıyla görev yaptığı davalarda müdahil olarak yer alıyor. Aynı şekilde, kamunun taraf olduğu uluslararası tahkim davalarında Türkiye’yi temsil ediyor.
Öte yandan Maliye Bakanlığı, Devlet Davalarının Takibi Usulü Hakkındaki 4353 sayılı kanunda değişikliğe hazırlanıyor. Buna ilişkin hazırlanan taslakta, özlük haklarındaki iyileştirme taleplerine bağlı olarak, Hazine avukatları kariyer sınıfına alınıyor. Taslakta, genel bütçeli kuruluşların diğer davalarının koordinasyonunun da Muhakemat Genel Müdürlüğü ve Baş Hukuk Müşavirliği’nce gerçekleştirilmesi öngörülüyor. Bu birimin uluslararası tahkim davaları için yurtdışından avukatlık hizmeti alması da kolaylaştırılıyor. Yetkililer, son 2 yılda Hazine avukatları için daha etkin bir çalışma ortamı oluşturulduğunu, yeni yasal düzenlemeyle de davaların daha hızlı sonuçlandırılmasının sağlanacağını dile getiriyor.