Ekonomi

Feramuz ERDİN

Ankara’da aralarında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, EPDK ve TEİAŞ bürokratlarının da bulunduğu guruplar şimdilerde hummalı bir çalışmayı tamamlamak üzere son hazırlıklarını gözden geçiriyor. Yakında son halini alacak olan düzenlemeler çok yakında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onayına sunulacak.

ENERJİ VERİMLİLİĞİ DEPOLAMADAN GEÇİYOR

Hayatımızda gün geçtikçe önemi artan elektriğe ihtiyaç olduğunda ve en ucuz şekilde ulaşmanın yolu, fazladan üretilen elektriğin depolanmasından geçiyor. EPDK verilerine göre geçen ay ülkemizde 34.6 milyar kilowat /saat enerji üretilirken, 34.5 milyar kilowat /saatlik enerji tüketimi belirlendi. “Yeni Enerji” olarak adlandırılan sistemlerle fazladan üretilen enerjinin kaybolmadan depolanması ve ihtiyaç olduğunda en uygun şartlarla piyasaya arz edilmesi planlanıyor. Enerji depolama hem üreticiler hem de tüketiciler için verimlilik ve maliyet odaklı çeşitli olanaklar sunuyor. Üretici anlık olarak satamadığı elektriği sonradan satmak üzere depolama imkanı bulurken, serbest tüketici de elektrik borsasında fiyatın en düşük olduğu saatte depoladığı elektriği ihtiyaç duyduğu saatte kullanabiliyor. Bazı tüketiciler bu yolla enerji maliyetinden üçte iki oranında tasarruf edebiliyor.

YENİ ENERJİ SİSTEMLERİ

Basit olarak enerjinin depolanacağı bataryalar, enerji ağıyla aradaki bağlantıyı sağlayan konvertörler ve ünitenin olmazsa – olmazı olan akıllı yazılımlar sistemin belkemiğini oluşturuyor. İki aşamalı olarak tanımlanan sistemde elektriğin depolanması ve ihtiyaç olduğunda en verimli şekilde arza sunulması hedefleniyor. Bu sistemler, Enerji Depolama ve Enerji Yönetim sistemleri olarak iki farklı fonksiyonun bir ünitede birleştirilmesi ile elde ediliyor. Elektrikli araçlardakine benzer bir sistemle çalışan bu ünitelerin bir tanesi tek kalemde 5 megawat/saat ve hatta daha fazla kadar enerji sağlayabilecek kapasiteye kadar ulaşabiliyor.

ANKARA’DAKİ HUMMALI ÇALIŞMADA NEREDEYSE SONA GELİNDİ

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın koordinesinde yürütülen çalışmalarda neredeyse sona gelindi. Mevzuata son şeklinin verilerek artık uygulamaya geçilmesi bekleniyor. Dünyanın çeşitli ülkelerindeki uygulama standartlarını inceleyen bakanlık yetkilileri en güncel, verimli ve emniyetli sistemlerin hayata geçirilmesini sağlamak üzere bir standart çalışması yaptı. Bu standardın uygulanması TSE tarafından takip edilecek. İşi şansa bırakmak istemeyen bakanlık yetkilileri, diğer yandan da uyguladıkları çeşitli standart testlerle piyasadaki tedarikçilerin ürünlerinin uygulama anındaki performansının vaat edilenle aynı olup olmadığını ölçmek üzere ciddi denemelere tabi tutuyor. Ayrıca Proje ve Kabul yönetmelikleri de son hali verilmek üzere paydaşlar ile paylaşılarak tüm tarafların talep ve ihtiyaçları doğrultusunda son halini alacak. Bu arada EPDK da ilgili elektrik üreticisi firmalara 27 bin megawatt/saat kapasiteli ön lisanslarını dağıtmış durumda. Yaklaşık 8 bin megawatt/saatlik lisansın da sahiplerini bulması bekleniyor. TEİAŞ yönetimi ise ön lisans sahibi şirketlere yaklaşık 35 bin megawatlık depolama kapasitesi tahsis etti. Elektrik iletim hatları ile yapılacak olan teknik bağlantıların detaylarını belirleyecek olan yönetmeliğin ise en kısa sürede tamamlanarak hayata geçmesi bekleniyor.

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ DE ELEKTRİK ÜRETİP DEPOLAYABİLECEK

Mevzuatta yapılan en son değişiklikler ile endüstri bölgeleri ve organize sanayi bölgelerine kendi elektriğini üretme ve depolama hakkı tanınmıştı. Bu durumda bu işletmeler de yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretip bunu depolama hakkına sahip oldu. Çok yakında, AB Yeşil Mutabakatı gereğince AB’ne ithal edilen malların üretiminde yenilenebilir enerji kullanılması zorunlu hale geliyor. Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz ÖZAR Endüstri Bölgesi Başkanı Nazif Yavuz, endüstri ve organize sanayi bölgelerinin kendi elektriklerini üretmesi konusunda çok çaba gösterdiklerini; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bu konuda proaktif davranarak üreticilerin önünü açtığını ve böylelikle endüstri veya organize sanayi bölgesi çatısı altında faaliyet gösteren üreticilerin daha ucuza elektrik üreterek kullanabileceklerini belirtti. Elektrik üretim ve depolama alanında Çinli ANC grubu ile görüştüklerini ve bir ön mutabakata vardıklarını söyleyen Yavuz, hazırlayacakları projenin diğer tüm endüstri ve organize sanayi bölgeleri için de örnek olacağını söyledi. Böylelikle üreticiler AB Yeşil Mutabakatı’nın gerekliliklerini de yerine getirmiş olacak. Çinli Geely bünyesinde faaliyet gösteren “Yeni Enerji” şirketi ANC aynı kapsamda Patronlar Dünyası’nı da ziyaret etmiş ve bu ziyarette Türkiye pazarına olan inançlarını beyan etmişlerdi.

TEKELLEŞME ENDİŞESİ

Bununla birlikte, yerli imalatının mevcut olduğu gerekçesiyle, bazı ülkeler hariç tutularak, özellikle Çin’den ithal edilen LFP (lityum iyon) batarya hücrelerine yüzde 30 oranında gümrük vergisi ön görülmesi, piyasadaki rekabette bazı firmalar lehine tekelleşme endişesi doğurdu. Oysaki Türkiye’deki yerli LFP batarya hücresi imalatı, bu alanda yaşanan son gelişmeler ile ülke ihtiyacını karşılamaktan çok uzak kalmıştır. Geri dönüşüm teknolojisindeki yüzde 90’lık başarı nedeniyle Çin’de lityum iyon pil hücreleri hızla ucuzlarken, Türkiye’de yerli firmaları koruma mazeretiyle sadece bazı ülkelerden düşük vergiyle ithalata izin veriliyor olması, LFP piyasasındaki küresel rekabetten gerekli faydanın elde edilememesi tehlikesini ortaya çıkarmıştır.

patronlardunyasi.com