altivi.com sitesinin, bazı ürünlerin ihaleyle satıldığı bir platform mu, yoksa katılımcıların bir ürünü şanslarının da yardımıyla ucuza satın alabilmelerini sağlayan bir sistem mi olduğu tartışmalı. Sitenin satış koşulları incelendiğinde sistemin kapalı zarfla ihale esasına dayanmasına rağmen, şans faktörünün çok etkin olduğu gözleniyor. İşte bu boşluklar sebebiyle Şişli Cumhuriyet Savcılığı, “kapalı zarf usulü ihale” adı altında kumar oynatarak vatandaşları dolandırdığı iddia edilen “altivi.com” sitesini ve sistemi incelemeye aldı.
MİLLİ PİYANGO DA DEVREYE GİRDİ
Ayrıca Milli Piyango İdaresi Başkanlığı Genel Müdür İhya Balak"ın talimatıyla da sistem için inceleme başlattı.
Balak konuyla ilgili şunları söyledi: “İlk bakışta uygun bir yöntem olmadığı kanaati oluşuyor. Ancak olayı çok yönlü inceletiyoruz” dedi. Balak, incelemeler sonucu organizasyonun “kumar” olduğunu kesinleştirmeleri halinde, internet sitesine ulaşımın engellenmesi için mahkemeye başvuracaklarını açıkladı. Balak ayrıca, tüketicinin korunması bağlamında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı"nın, rekabetin önlenmesi açısından da Rekabet Kurumu"nun da konuyu incelemesi gerektiğini söyledi.
SİSTEM NASIL İŞLİYOR?
Bir örnek verelim: altivi, piyasa değeri 957 YTL olan bir Samsung cep telefonunu maksimum 175 YTL bedelle satışa çıkartmış. Bu ürün için teklif verme bedeli 5 YTL. “İhaleye” 255 kişi teklif vermiş. Yani altivi 1275 YTL katılım bedeli toplamış. Buraya kadar yapılanlar müzayede mantığına çok da aykırı değil, ancak katılım bedeli olarak alınan para hariç.
(altiviciler, katılım bedelinin şartname ücreti olarak algılanması gerektiğini söylüyor. Ancak örneğin bir antika müzayedesinde salona gelip pey sürenlerden hiçbir ücret alınmıyor.)
Satış sürecine dönelim: 957 YTL"lik Samsung"u 175 YTL"ye almak isteyenler tekliflerini yollamış. En yüksek teklif 175 YTL. Ancak telefon 120 YTL"ye satılmış. Neden? Çünkü altivi sistemine göre kazanan teklif “tek” olmak zorunda. Bu satışta en yüksek teklif tavan fiyat olan 175 YTL. Ama birden fazla 175 YTL"lik teklif olduğu için tüm 175"ler elenmiş. 174"ler, 173"ler de öyle. Bu ihalede en yüksek “tek” teklif 120 YTL. Samsung"u da bu teklifin sahibi kazanmış. İşte burada şans faktörü devreye giriyor. Katılımcılar en iyi teklifi değil, başkasının aklına gelmeyen “tek teklifi” bulmak (daha doğrusu kafadan atmak) zorunda...
(altiviciler “Burada şans faktörü yok. Katılımcı bilinçli teklif veriyor” iddiasında. İyi de, Sayısal Loto kuponlarını da bilinçli dolduruyoruz. Ancak bu bilinçli dolduruş, çekilişte kazanan numaraları simgeleyen topları yönlendirmemize maalesef yetmiyor)
Gelelim Samsung ihalesinin bilançosuna: 1275 YTL katılım ücreti toplandı, telefon da 120 YTL"ye satıldı. altivi"nin hasılatı 1395 YTL. Telefonun piyasa değeri 957 YTL. Diyelim altivi telefonu 800 YTL"ye mal etti. Bu durumda ihalenin karı 475 YTL oluyor. altivi"nin karı 5 YTL ödeyip ihaleye giren, ama kazanamayan 95 katılımcının karına denk geliyor.
1 yıla kadar hapis öngörülüyor
Maliye Bakanlığı"nın sanal kumarla ilgili 14 Mart 2006"da yürürlüğe giren bir yönetmeliği gereğince kumar oynatan yabancı sitelere erişim engelleniyor, Türk sitelerinin de takibi yapılıyor. İddaa dışında hiçbir oyuna izin yok. TCK"nın 228. maddesinde kumar ” kazanç amacıyla icra edilen, kâr ve zararın talihe bağlı olduğu oyunlardır “ diye tanımlanır. Bu maddede ” Kumar oynanması için yer ve imkan sağlayan, bir yıla kadar hapis ve para cezası ile cezalandırılır “ deniyor. Çocuklar oynadığında da ceza 1 kat artıyor. Suçun dolandırıcılık olarak değerlendirilmesi halinde ceza 5 yıla kadar çıkıyor.
Şans oyunu olarak değerlendirilebilir
İnternet Hukuku konusunda çalışmalar yapan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Emrehan İnal, sistemi şans oyunu olarak değerlendirmenin mümkün olduğunu söylüyor: “Sistemi hukuka aykırı saymak zor. Ancak tesadüfilik ve şansa bağlı olması nedeniyle bunun bir şans oyunu olarak değerlendirilmesi de mümkün. Şans oyunları konusunda internet ortamına özgü bir düzenleme yok. Uygulamada somut olay başka tedarikçiler için haksız rekabete yol açıyor olabilir. Benim 30 bin liraya sattığım malı siz orda 10 bin liraya satıyorsanız tüketici ordan almayı tercih edecektir. Bu haksız rekabet yaratıyor olabilir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun"a aykırı maddeler var. Katılım bedeli iade edilmez diyorlar, halbuki iadesi lazım. Tüketicinin cayma hakkı vardır. Satış sözleşmesinde yazıyor ben iade etmem deme hakkınız yoktur.”
Vatan