Anlaşma kapsamında Brezilya, Arjantin, Uruguay ve Paraguay'dan oluşan MERCOSUR ile AB arasındaki ticaretin büyük bir kısmında gümrük vergileri kaldırılacak.
Dünyanın en büyük serbest ticaret anlaşmalarından biri olarak görülen anlaşma, AB üyeleri tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girdiğinde, AB ile Gümrük Birliği içinde bulunan Türkiye'yi de etkileyecek.
Gümrük Birliği anlaşması uyarınca, AB'nin serbest ticaret anlaşması (STA) imzaladığı ülkelerden gelen ürünler Türkiye'ye de gümrük vergisiz giriyor.
Öte yandan Türkiye'nin o ülkelere ihracatında gümrüklerin kaldırılması şart koşulmuyor.
Uzmanlar bu nedenle AB ile serbest ticaret anlaşması imzalayan ülkelerin, Türkiye ile de bir STA imzalama motivasyonunun düşük olduğunu vurguluyor. Çünkü halihazırda Türkiye'ye gümrük vergisiz mal satabilir hale geliyorlar.
Güney Kore gibi Ankara ile ilişkisine özel önem veren ülkeler AB'ye paralel olarak Türkiye ile de bir STA imzalayarak bu dengesizliği ortadan kaldırsa da Meksika ve Cezayir gibi ülkeler bunu tercih etmeyebiliyor.
BBC Türkçe'den Onur Erem, Türkiye ekonomisinin AB–MERCOSUR anlaşmasından nasıl etkilenebileceğini uzmanlara sordu.
Bu alanda araştırmalar yürüten Marmara Üniversitesi İngilizce İktisat Bölümü'nden Prof. Dr. Mahmut Tekçe, BBC Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede anlaşmanın Türkiye'yi üç şekilde etkileyeceğini söyledi:
-MERCOSUR üreticileri AB'ye gümrük vergisiz satış yaparak Türkiye'nin en büyük ihracat pazarında rakip haline gelecek. Üstelik Türkiye'nin aksine, tarım ürünlerini de AB'ye gümrüksüz satabilecekler.
-AB üreticileri, Türkiye'nin aksine MERCOSUR'a gümrük vergisiz satış yaparak bu coğrafyada ek avantaja sahip bir rakip haline gelecek.
-MERCOSUR üreticileri Türkiye'ye gümrük vergisiz satış yaparak Türkiye'deki üreticilerle rekabet edebilecek.
Prof. Tekçe "AB ile MERCOSUR arasındaki ticaret anlaşması, AB'nin bu bölgeden ucuz tarım ürünleri ithalatını artıracaktır. Dolayısıyla, genel olarak rekabetin artması ve MERCOSUR ülkelerinden gelen tarımsal ve hayvansal ürünlerin fiyat avantajı nedeniyle, Türkiye'nin AB'ye tarım ürünleri ihracatında ciddi zararlar oluşabilir" diyor ve ekliyor:
"AB'nin bu bölgeden ucuz pamuk ithalatı nedeniyle, Türkiye'nin pamuk üretimi ve AB'ye ihracat yapan Türk tekstil sektörü bu rekabetten özellikle zarar görebilir."
Tekçe, bu nedenle tarım ve tekstil sektöründe rekabet gücü zayıf olan yerel üreticilerin maliyetleri düşürmek için desteklenmesi gerektiğini vurguluyor:
"Özellikle AB pazarındaki payı korumak için sektörlerin hızlı bir şekilde bu rekabet ortamına hazırlanması gerekiyor."
Bu anlaşma, AB'nin MERCOSUR'a halihazırda ihraç ettiği ürünlerin yüzde 90'ından fazlasında gümrük vergilerinin kaldırılmasını öngörüyor.
Prof. Tekçe'ye göre "Özellikle otomotiv, giyim ve deri ayakkabı sektörlerinde %35'e varan tarifelerin kaldırılması, AB ihracatçılarına büyük avantajlar sağlayacak":
"Otomotiv, makineler, ilaçlar, bilgi ve iletişim teknolojisi ekipmanları, tekstil ürünleri, çikolata, alkollü içkiler ve şarap gibi ürünlerde AB'nin MERCOSUR'a ihracatı ciddi şekilde artacak ve AB, bu bölgedeki etkisini daha da güçlendirecek."
BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu da Türkiye'nin 2024'ün ilk 10 ayında MERCOSUR'la makine ticaretinde fazla verdiğini hatırlatıyor ve bundan sonrası için "Pazara erişim konusunda aynı imkanlara sahip olmadığımız bir durumda rekabet avantajımızı yitirebiliriz" diyor.
İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister ise bu anlaşmanın hem Türkiye hem de kimya sektörü için rekabeti artıracağını söylüyor.