Yaman Törüner'den gayrimenkul alırken dikkat edilecek hususlar..

Gayrimenkul alırken

Mortgage (borç senedi karşılığı gayrimenkul kredisi) yasası çıkıyor. Mortgage kredisi kullanarak ev sahibi olmak isteyenler, kredi kullanımında bazı vergi ve masraflar alınmayacağı ve kredilerin ucuzlayacağı umuduyla yasayı bekliyorlar. Bu nedenle ve mevsimsel olarak gayrimenkul alım satımları şimdilik biraz azaldı. Yasanın, Sermaye Piyasası Kurulu'nca istendiği biçimde ve vergi avantajlarını kapsar şekilde çıkmasını umuyoruz. Ancak, bunun zor olduğu görülüyor.

Alıcının riskleri
Gayrimenkul alım çılgınlığı, bir çok riski de bir arada getiriyor. Riskleri görebilmek için, bizzat alıcı oldum ve konuyu inceledim. Gördüm ki, bu çılgınlık yakın bir gelecekte vatandaşın ciddi para kayıplarına yol açacak durumda.

Bakın neler tespit ettim:

İstanbul'daki en önemli projeleri, daha önce bu işi hiç yapmamış firmalar üstlenmiş. Örneğin, daha önce 6 katlı 1 bina inşa etmiş olan şirket 2000 konut yapmaya soyunmuş. Daha önce en çok 7 katlı binalar yapan bir şirket de gökdelenler kuruyor.
Büyük yatırım yapan şirketlerin bazılarının arkasında iktidardaki siyasilerin olduğu anlaşılıyor. Bu yolla, hükümete yakın yeni zenginlerden olma peşindeler. İnşaatlar satılırken, Belediye'ye her istediklerini yaptırabilecekleri, Rizeli oldukları vs açıklanıyor.

Cezai şartlar ağır

Anlaşmaları inceledim. Bazı inşaatlarda, konutların teslim edilmemesi halinde, fazla bir cezai şart yok. Ama, borcun ödenmemesi çok ciddi cezai şartlara bağlanmış. Yani, eldeki alacak senetlerini satıp kayıplara karışmak mümkün.
Toprak gösterilip hayal satılıyor. Alıcıya onaylı mimari projelerin tamamı gösterilmeli. Muhtemelen, bazı inşaatlarda onaylı proje bile yok. Zaten, tapu da verilemiyor. Tapu yok, anlaşma var. Böyle projelere, banka kredisi verilmemeli ama kolayca veriliyor.
Arsa sahibi ile müteahhidin yaptığı anlaşmayı görmek lazım. Bu anlaşmaların çoğunda, inşaat bitmezse tapu verilmeyeceğine dair maddeler var. Sonuçta, inşaat bitmezse daireyi alan da tapusuz kalabilir. Üstelik, bir hayal için para ödemiş olarak. Arsa sahibi, yaptığı anlaşmada genellikle inşaatın belli bölümleri bittikçe bir miktar arsa tapusu vereceğini söylüyor. Bunun nedeni, müteahhidin önden para koymasını sağlamak. Sizin de, bu anlaşmayı görüp arsa sahibinin tapuyu verdiği sırada ödemeye başlamanız en iyisi.

Mutlaka tapuyu görün

Öte yandan, arsanın anlaşmayı yapan arsa sahibine ait olup olmadığı da bir soru. Siz siz olun, tapu dairesine gitmeden ve tapuya kaydedilen anlaşmayı görmeden harekete geçmeyin.
Bankaların da müşterilerin ödeme gücüne pek bakmadan kredi verdiklerini tespit ettim. Bu durum, ileride ciddi sorunlar doğurabilir. Gelirlerin bir bölümü kayıtdışı olduğu için beyan edilemiyor. Kayıtdışı gelire istinaden kredi verilemez. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun bu işi dikkatle izlemesi ve tedbir alması gerekiyor.
Yaman Törüner/Milliyet