Samandağ Gastronomi Köyü’nü ayağa kaldırıp kadınlara umut olacaklar

Necla DALAN

Türkiye’yi sarsan 6 Şubat’taki deprem felaketinden sonra Nasıl Bir Ekonomi gazetesindeki köşemi aylarca bölgedeki ihtiyaçlara, destek taleplerine yönelik yazılara ayırdım. Amacım bölgedeki ticari hayatın gördüğü zararı gözler önüne sererken bölgeye uzanan yardım ellerinin çoğalmasına da vesile olmaktı.

Depremden en çok etkilenen yerlerden biri olan Hatay’ın Samandağ ilçesindeki Samandağ Kadın Girişimi İşletmecilik Kooperatifi ile Samandağ İlçe Merkezi ve Mahalleleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi köşeye taşıdığım girişimlerdendi… Bu kooperatifler, kolektif bilincin üretim alanında yeniden yaşatılması amacıyla Samandağ Belediyesi bünyesinde kuruldu. BM Gıda ve Tarım Örgütü FAO’nun Türkiye’de desteklediği kooperatifler arasında olan Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ne üye kadınlar zeytinyağı, nar ekşisi, biberli ekmek, içli köfte, defne sabunu, ipekli ürünler üretiyordu. Samandağ’a özgü biberden üretilen ‘Aşk Reçeli’ markalaşarak tüm Türkiye’ye tanıtılacaktı. Maalesef depremde kooperatife dair ne varsa yok oldu. İlçe nüfusunun yüzde 90’ı göç ettiği için kooperatif üyeleri de dağıldı. Depremin acıları henüz çok tazeyken her iki kooperatifin kurucularından olan Atiye Sönmez Erdoğdu ile ağlaya ağlaya görüşmüş, kooperatiflerin durumunu ve depremle açılışı meçhul bir tarihe kalan Samandağ’daki Türkiye’nin ilk gastronomi köyünü konuşmuştuk.

Atiye Sönmez Erdoğdu, o görüşmemizde deprem olmasaydı Nisan ayında açılması planlanan gastronomi köyü projesi için destek istemişti. Ara ara Atiye Sönmez Erdoğdu ile konuşup bölgedeki gelişmeleri öğrenmeye çalıştım. Ve nihayet geçen yıl temmuz ayında güzel haberi verdi. Yazımın çok faydasını gördüklerini söyledi ve Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı’nın (Oxfam KEDV) kendilerine yardım elini uzattığını ve yola birlikte devam edeceklerini anlattı.

Dün kendime de pay çıkardığım gastronomi köyüyle ilgili bir basın toplantısına katıldım.  Yaklaşık 20 dönüm alanda; içerisinde eğitim, konaklama, restoran gibi bölümler için elverişli yapılarla, bahçecilik için uygun alana sahip Samandağ Gastronomi Köyü için Oxfam KEDV ve MeyIDiageo, güçlerini birleştirdi. İki kuruluş, ağır hasar gören Hatay’ın Samandağ ilçesini, kadınların liderliğinde bir turizm destinasyonu haline getirmek üzere çalışmalara başladı. Samandağ Kadın Kooperatifi tarafından belediyeden kiralanan ve depremde zarar gören gastronomi köyünü daha da zenginleştirerek ayağa kaldıracak, uzun vadeli, sürdürülebilir bir projenin ilk adımları atıldı. Samandağ Gastronomi Köyü’nde, öncelikle bölge kadınlarının Yaşam Boyu Öğrenim (Learning For Life) programı kapsamında eğitilmesi, istihdama kazandırılması, yörenin geleneksel gastronomi kültürünün ve lezzetlerinin kayda geçirilip kalıcı hale getirilmesi ve bundan sonraki kuşaklara aktarılması için gerekli adımların atılması hedefleniyor.

Samandağ Gastronomi Köyü’ndeki eğitim programında gastronomi ve turizm kapsamında, Milli Eğitim Bakanlığı ve üniversite onaylı dersler veriliyor. Mayıs 2024’te yaklaşık 40 öğrenci ile başlayan eğitimler, Haziran 2024’teki ikinci dönemle birlikte yaklaşık 100 kadına ulaştı. Eğitimlere sadece Samandağ'dan değil, bölgeden isteyen bütün kadınlar katılabilecek. İlk aşamada her ay ortalama 50 kadın eğitilirken, ileride bu sayının 100’e çıkartılması hedefleniyor.

YÖRESEL ÜRÜNLER DE SATILACAK

Oxfam KEDV Başkanı Şengül Akçar, “Depremler bölgede çok sayıda kişiyi, özellikle kadınları işsiz bıraktı. Bölgede çalışmalarımız sırasında hissedarları arasında Samandağ Belediyesi’nin de yer aldığı Samandağ Kadın Kooperatifi’ne ait gastronomi köyüne rastladık. Hasarlı bir durumdaydı. Kooperatif ve belediyenin desteğini aldıktan sonra gastronomi köyünü, gastronomi ve turizm alanında tecrübesine güvendiğimiz MeyIDiageo ile bir araya gelerek canlandırmak yolunda adımlarımızı attık” dedi.

Projenin hızla tamamlanma aşamasına geldiğini belirten Akçar, köyün kapılarını Ekim 2024’te açmayı hedeflediklerini belirtti. Akçar, şöyle devam etti: “Köyde ilk etapta uygulamalı ve teorik eğitim verilecek yerleri bitirecek, bir restoranı da hizmete açacağız. Son olarak da konuk ağırlayacak ünitelerin devreye alınmasını hedefliyoruz. Samandağ'a gelen konuklar köydeki bu ünitelerde konaklayabilecek. Projenin bu yönüyle turizme de katkısı olacağına inanıyoruz. Ayrıca yine oradaki kadınların üreteceği yöresel ürünlerin satılacağı bir de dükkan planlıyoruz. Bu gelirler doğrudan köyün işletme fonuna aktarılacak. Verilen eğitimlerle beceri kazanan kadınların katılımıyla, gelecekte köyün kendi ayakları üzerinde durmasını arzuluyoruz.

BAHAR UÇANLAR: PROJE KENDİ KENDİNİ DÖNDÜRENE KADAR DESTEK VERECEĞİZ

MeyIDiageo Genel Müdürü Bahar Uçanlar, projenin birden fazla alanda ve uzun vadeli fayda sağlayacak olmasından büyük mutluluk duyduğunu dile getirdi. Uçanlar, şunları söyledi:

“Depremlerden sonraki dönemde liderlik ekibimizle bölgedeki kadınların yeniden sosyal hayata kazandırılması ve üreten bireyler haline gelmesi için daha fazla ne yapabiliriz diye çok düşündük. Oxfam KEDV’in, Samandağ Kadın Kooperatifi tarafından yapımına başlanmış ancak hasar görmüş olan bir gastronomi köyüyle ilgilendiğini öğrendik. Köyün, Diageo Global’in iş ve konaklama becerileri sağlamaya yönelik programının Türkiye’de de hayata geçmesi için uygun bir platform sağladığını gördük. Oxfam KEDV ile köyü yeniden ayağa kaldıracak bir projede birlikte yol almaya karar verdik. Oxfam KEDV bölgeyi ve bölge insanını yakından tanıyor; tecrübeleriyle programı bölgeye uyarladılar. Şu anda hızla inşaat sürecinin tamamlanması için elimizden geleni yapıyoruz ancak önce aşırı yağmurlar, ardından aşırı sıcaklar çalışmaları biraz aksattı. Ama bölgede hayatın bir an önce başlamasını çok arzuladık. Hem fiziki hem de moral olarak kadınlara fayda sağlayacağına inandığımız için amaca yönelik uygun mekânlar bulunca köyü hayata geçirmeden eğitimlerimize başladık. Eğitimlere katılan kadınların çevredeki veya bölgedeki iş yerlerinde kolaylıkla iş bulabileceğini umuyoruz”

Bu projede bütçeye bakmadıklarını ve ne gerekiyorsa yapacaklarını vurgulayan Uçanlar, “Mey Diageo olarak proje kendi kendini döndürene kadar destek olmaya devam edeceğiz. Burayı bir turizm merkezine dönüştürmeyi, bölgede sürdürülebilir bir fark yaratmayı amaçlıyoruz” diye konuştu.

BELEDİYE BAŞKANI DESTEK SÖZÜ VERDİ

Samandağ Belediye Başkanı Emrah Karaçay ise yeni başladığı görevinde depremden zarar görmüş ve deprem sonrasında ayağa kaldırılması mümkün görülmeyen bu projeye destek verdikleri için Oxfam KEDV ve MeyIDiageo’ya teşekkür etti. Karaçay, “Samandağ’da yepyeni ve bölgeye örnek olabilecek, ilçemizin ekonomisine değer katacak çok yararlı işler olacağını gösteriyor. Samandağ Kadın Kooperatifi’ne, bu projeyi ayağa kaldırmak için uğraşacak Oxfam KEDV ve MeyIDiageo ile bizi tanıştırdığı için teşekkür ediyorum. Bahar Uçanlar ve Şengül Akçar’a da gastronomi köyümüzün bir an önce hayata geçmesi için belediye olarak her türlü desteği sağlayacağımıza söz veriyorum” diye konuştu.

patronlardunyasi.com