İspanya’da ölen Mango’nun sahibi İsak Andıç Ermay ve ailesinin İstanbul’dan İspanya’ya sıra dışı hikayesi

Eyüp SERBEST

Ana vatanları İspanya’ydı. Ancak kovulunca her biri başka memleketlere gitti. 1492’de yaşanan büyük trajedide İspanyol Yahudilerine kucak açan devletlerden biri de Osmanlı İmparatorluğu oldu. Onlara İbranice’de İspanya anlamına gelen Sefarad denildi. Osmanlı İmparatorluğu’nun en güçlü olduğu dönemdi, her milletten tebaa vardı. Sefarad’lar özellikle İzmir’de ve İstanbul’da yerleştiler, ticaretin her türlüsüyle uğraştılar. 

TÜRK OLARAK YAŞIYORLAR

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, "Türkiye Cumhuriyeti'ni kuran Türkiye halkına Türk Milleti denir" demiş ve 1924 Anayasası’nda Türk Milleti’nin tanımını "Türkiye ahalisine, din ve ırk farkı gözetilmeksizin vatandaşlık itibarıyla Türk denilir” diye yapmıştı. Sefarad’lar da kendilerini hep Türk olarak gördü. 

İSTANBULLU ELEKTRİKÇİ MANUEL

1920 doğumlu Manuel Andıç Ermay’ın ailesi de Sefarad’tı, İstanbul’da yaşıyorlardı. Karaköy’de elektrik malzemeleri sattığı bir dükkanı vardı. Macaristan’dan ampul, şalter gibi elektrik teçhizatı ithal eder ve bunları toptan olarak pazarlardı. Çocukları Nahman ve İsak’ın iyi eğitim almasını istediği için onları kolejde okutuyordu. 

VERGİ BELİNİ BÜKTÜ, İSPANYA’YA GÖÇTÜ

1960’lı yılların sonuna doğru ekonomik kriz ülkeyi kasıp kavuruyordu. İthal mallarına karşı yeni vergiler getirilip ithalatın önü kesilince Manuel Andıç Ermay’ın işleri bıçak gibi durdu. O da şansını yurt dışında aramaya karar verdi. Ailesinden kalan İspanyolca’yı bildiği için şansını orada aramaya karar verdi. Akrabalarının bir kısmı karşı çıksa da, 1968’de çoluk çocuğu toplayıp İspanya’ya göç etti. Küçük oğlu İsak 14, büyük oğlu Nahman ise henüz 16’sındaydı. 

ŞİLE BEZİNDEN İŞLEMELİ GÖMLEKLER

İspanyolca biliyoruz diye İspanya’ya göç eden Manuel Andıç Ermay’ın bildiği dil çok eskiden kalmıştı. Hepsi İspanyolca’yı neredeyse yeniden öğrenmek zorunda kaldı. Manuel Andıç Ermay ve oğulları İspanya’da yine en iyi bildikleri işi yapmaya başladı. Bu kez Türkiye’den aldıkları Şile bezlerini işlemeli gömlekler yapıyor ve bunları satıyorlardı. İspanya sıcakta oldukça iyi iş gören, terletmeyen bu kumaşla yeni tanışıyordu. İlk açtıkları mağaza büyük sükse yaptı. 

EVDE TÜRKÇE HİÇ EKSİK OLMADI

Manuel Andıç Ermay ile oğulları kendi aralarında hep Türkçe konuşurdu. 1984’te aldıkları bir yatırımın ardından, bugün dünya devi haline gelen Mango mağazasını açtılar. Mağazanın ismine, Filipinler’e yaptığı bir seyahatte Mango yediklerinde karar vermişlerdi. Sebebi de Mango’nun her dilde aynı söylenmesiydi. Çünkü dünyaya açılma vakitleri gelmişti. 

HER MAĞAZAYA BİR NAZAR BONCUĞU

Hedefledikleri gibi de oldu. Mango dünya devi haline geldi. Üstelik de Türkiye’den izler taşıyarak. Sofralarından Türkiye’den getirdikleri kahvaltılıkları ihmal etmeyen Ermay ailesi, her mağazalarının girişine mutlaka bir nazar boncuğu koymayı ihmal etmedi. Bu evin annesi Sol Andıç’ın isteğiydi. İşlerine, eşine ve çocuklarına nazar değsin istemiyordu. 

TÜRKİYE’DEN GELEN AKRABALARI DA UĞURLADI

Türkiye’den bir türlü vazgeçmeyen, ailecek Türk vatandaşlığını bırakmayan ve yılda 2-3 kez mutlaka ziyarete gelen Manuel Andıç Ermay 2004’ün Aralık ayında İspanya’da hayatını kaybetti. Cenaze törenine Türkiye’deki birçok akrabası ve dostu da katıldı. 

OH DİYORUM, GELDİM MEMLEKETE

Manuel Andıç Ermay gibi çocukları da Türk vatandaşlığını hiç bırakmadılar. Her ikisi de Atatürk hayranıydı. Trajik ölümüyle bu satırları yazmamıza neden olan İsak Andıç Ermay, Ayşe Arman’a verdiği bir röportajda kendisini Türk hissettiğini belirterek, Türkiye sevgisini şöyle anlatmıştı:

“Türkiye’de doğdum, köklerim Türkiye’de, tabii ki kendimi Türk hissediyorum. Ne zaman Atatürk Havalimanı’na insem, “Oh” diyorum, “Geldim... Özlüyorum İstanbul’u, o yüzden de her sene, İspanya’dan siyasetçileri ya da La Vanguardia, El Pais gibi gazetelerin sahiplerini alıp İstanbul’a geliyorum. Çırağan’a götürüyorum, yelkenli kiralıyorum Boğaz’ı gezdiriyorum. Müthiş etkileniyorlar. Türkiye’ye bakış açıları değişiyor. Bir de tabii, benim geçmişim orası, o kokular, o renkler, o yemekler. Bayılıyorum. Özellikle yemeklere...”

EN ZENGİN İKİNCİ TÜRK’TÜ

İsak Andıç Ermay Forbes dergisinin açıkladığı 2024 listesine, 4,5 milyar euroluk servetiyle İspanya’nın en zengin 5’nci iş insanı olarak girdi. Türk vatandaşı da olduğu için, Murat Ülker’in ardından Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan en zengin ikinci kişi ünvanını da elde etmişti. 

TÜRK İSAK’A VEDA

İsak Andıç Ermay, dün ailesiyle birlikte çıktığı bir doğa yürüyüşü sırasında 150 metre yüksekten düşerek hayatını kaybetti. Ölümü tüm dünyada birinci sırada haber oldu. Türk İsak’tan geriye, hem kendisinin hem de ailesinin İstanbul’dan başlayıp İspanya’ya uzanan hikayesi kaldı.

patronlardunyasi.com